امضای دیجیتال چیست

در پاسخ به این سوال که امضای دیجیتال چیست باید بگوییم که امضای دیجیتال نسخه مدرن و آنلاین امضای سنتی است به‌عنوان ابزار کلیدی در تأمین امنیت و صحت اسناد دیجیتالی عمل می‌کند. این فناوری با بهره‌گیری از روش‌های پیشرفته رمزنگاری و گواهی‌های معتبر، در زمینه‌های حقوقی و تجاری از جمله معاملات آنلاین، قراردادهای دیجیتال و ارتباطات امن به کار می‌رود.

 برخلاف امضای الکترونیک که به تکنیک‌های ساده‌تری مانند تایپ یا اسکن متکی است و از نظر امنیتی ضعیف‌تر عمل می‌کند امضای دیجیتال با ارائه سطح بالای امنیت و اطمینان، استانداردهای جدیدی در احراز هویت و یکپارچگی اسناد ایجاد کرده است.

توکن امضای دیجیتال یعنی چه؟

توکن امضای دیجیتال ابزار حیاتی در فرآیند احراز هویت و حفاظت از اسناد دیجیتالی است. این توکن که به‌طور اختصاصی به هر فرد تخصیص می‌یابد شامل کد رمزنگاری شده‌ای است که به‌منزله امضای دیجیتال و اطلاعات هویتی صاحب آن عمل می‌کند.

با استفاده از این توکن، کاربران قادر به تأمین امنیت و اعتبار اسناد دیجیتال خود می‌باشند. توکن‌های امضای دیجیتال با ایجاد یک لایه اضافی از امنیت، از جعل و دستکاری اسناد جلوگیری کرده و تضمین می‌کنند که اطلاعات ارسال شده به‌طور کامل و بدون تغییر به مقصد برسد.

به این ترتیب، توکن امضای دیجیتال نقش اساسی در حفاظت از اطلاعات حساس و اعتبار سنجی هویت افراد در محیط‌های دیجیتال ایفا می‌کند.

فرایند ساخت امضای دیجیتال

به طور کلی شما برای ساخت امضای دیجیتال باید 8 مرحله کلیدی را در وبسایت وکیل باشی دنبال کنید و سپس اسناد، قراردادها و... خود را امضا نمایید.

1.      ورود به سامانه دفترخونه

2.      بارگذاری و نام‌گذاری فایل

3.      تعیین تعداد امضا کنندگان

4.      تایید و ورود به سامانه پرداخت

5.      وارد کردن اطلاعات امضا کنندگان

6.      ارسال پیامک تأیید به امضاکنندگان

7.      ثبت امضای دیجیتال

8.      تایید نهایی امضا

ورود به سامانه دفترخونه

ابتدا به سامانه وکیل باشی وارد شوید و بر روی گزینه «دفترخونه» کلیک کنید. سپس، گزینه «شروع امضا» را انتخاب نمایید تا به مرحله بعدی بروید.

بارگذاری و نام‌گذاری فایل

پس از لود شدن صفحه پیش رو، فایل مورد نظر برای امضا را بارگذاری کرده و نام مناسب برای آن را در کادر مشخص شده وارد کنید. نام را براساس اسناد خود می‌توانید در این بخش وارد کنید.

تعیین تعداد امضا کنندگان

تعداد افرادی که باید سند یا قرارداد را امضا کنند، در فیلد مربوطه وارد نمایید و بر روی گزینه «تأیید» کلیک کنید.

تأیید و ورود به سامانه پرداخت

پس از تعیین تعداد امضا کنندگان، به صفحه پرداخت هدایت می‌شوید. مبلغ تعیین شده را پرداخت کنید تا به مرحله بعدی بروید. این مبلغ به ازای هر امضای دیجیتال باید پرداخت گردد.

وارد کردن اطلاعات امضاکنندگان

پس از پرداخت، صفحه‌ای برای وارد کردن اطلاعات شخصی شما و دیگر امضاکنندگان باز می‌شود. اطلاعات لازم را به درستی وارد کرده و گزینه «افزودن» را انتخاب کنید.

ارسال پیامک تأیید به امضاکنندگان

با تکمیل اطلاعات، بر روی گزینه «ثبت» کلیک کنید تا پیامک تأیید به تمام امضاکنندگان ارسال شود. هر امضاکننده 72 ساعت فرصت دارد تا هویت خود را احراز کند.

ثبت امضای دیجیتال

هر امضاکننده باید مشخصات خود را تأیید کرده، ویدئویی از خود تهیه کرده و در سامانه بارگذاری کند. سپس امضای دیجیتال خود را بارگذاری نماید.

تأیید نهایی امضا

پس از بررسی و اطمینان از صحت تمامی اطلاعات و مراحل، بر روی گزینه «تأیید نهایی» کلیک کنید تا امضای دیجیتال به‌طور رسمی ثبت و نهایی شود.

با طی کردن این مراحل، امضای دیجیتال شما و سایر امضاکنندگان به‌طور کامل و دقیق در سامانه وکیل باشی ثبت خواهد شد.

کاربرد امضای دیجیتال

امضای دیجیتال به‌عنوان یک فناوری پیشرفته در بسیاری از زمینه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و به‌طور گسترده‌ای در حفظ امنیت، صحت و یکپارچگی اطلاعات دیجیتالی نقش دارد. در زیر به برخی از اصلی‌ترین کاربردهای امضای دیجیتال اشاره می‌شود:

معاملات تجارت الکترونیک

امضای دیجیتال نقش مهمی در ایمن‌سازی معاملات تجاری الکترونیکی و خرید و فروش آنلاین ایفا می‌کند. با استفاده از امضای دیجیتال، اطمینان حاصل می‌شود که اطلاعات مربوط به پرداخت‌ها و تراکنش‌ها مشروع، معتبر و بدون هیچ‌گونه تغییر یا دستکاری منتقل شده‌اند.

این امر باعث افزایش اعتماد در فرایندهای تجارت الکترونیک و حفاظت از منافع خریداران و فروشندگان می‌شود.

قراردادهای الکترونیکی

در دنیای دیجیتال، امضای دیجیتال به عنوان جایگزین قابل اعتمادی برای امضای دستی در قراردادهای الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این نوع امضا، صحت قراردادها را تأیید کرده و اطمینان می‌دهد که اطلاعات و محتوای قرارداد پس از امضا دستخوش تغییرات نشده است. امضای دیجیتال همچنین به سرعت بخشیدن به فرایندهای قراردادی و کاهش نیاز به حضور فیزیکی طرفین کمک می‌کند.

ارتباطات رسمی الکترونیکی

در امور اداری و مکاتبات رسمی، امضای دیجیتال ابزاری قدرتمند برای تأیید و احراز هویت اسناد و اطلاعات کلیدی است. از این امضا برای تضمین صحت و اعتبار اوراق رسمی، گواهینامه‌ها و اسناد اداری استفاده می‌شود.

با استفاده از امضای دیجیتال می‌توان اطمینان داشت که مکاتبات رسمی بدون تغییر به مقصد رسیده و هویت فرستنده و دریافت‌کننده تأیید شده است.

امور بانکی و مالی

امضای دیجیتال در زمینه‌های بانکی و مالی اهمیت ویژه‌ای دارد. از این فناوری برای امضای الکترونیکی قراردادهای بانکی، تأیید تراکنش‌های مالی، صدور گواهی‌های دیجیتال و حفاظت از امنیت تراکنش‌های آنلاین استفاده می‌شود.

امضای دیجیتال در این حوزه‌ها به کاهش خطرات امنیتی، افزایش سرعت انجام تراکنش‌ها و اطمینان از یکپارچگی و صحت اطلاعات کمک می‌کند.

تفاوت امضای دیجیتال و امضای الکترونیک

امضای دیجیتال و امضای الکترونیک هر دو ابزارهایی برای تأیید هویت و صحت اسناد دیجیتالی هستند اما تفاوت‌های اساسی از نظر فناوری، امنیت و کاربرد دارند. چند تفاوت امضای الکترونیک و امضای دیجیتال عبارت است از:

تعریف و مفهوم

امضای دیجیتال یک نوع خاص از امضای الکترونیک است که با استفاده از فناوری رمزنگاری پیشرفته، امنیت و اعتبار بسیار بالایی را فراهم می‌کند.

این امضاها معمولاً توسط یک گواهی دیجیتال صادر شده توسط یک مرجع معتبر (CA) پشتیبانی می‌شوند و اطمینان حاصل می‌کنند که سند و امضا قابل اعتماد و تغییرناپذیر است.

امضای الکترونیک یک اصطلاح عمومی است که شامل هر نوع علامت، صدا یا فرایند الکترونیکی می‌شود که به منظور تأیید هویت در یک سند دیجیتال استفاده می‌شود.

این امضاها می‌توانند به شکل‌های ساده‌ای مانند وارد کردن نام، کلیک بر روی یک دکمه «تأیید» یا حتی اسکن امضای دستی در یک سند دیجیتال باشند.

فناوری و امنیت

فناوری و امنیت امضای دیجیتال به نسبت امضای الکترونیک پیشرفته‌تر بوده و امنیت بالاتری دارد. چرا که امضای دیجیتال 72 ساعت پس از امضا به طور کامل از بین می‌رود و کسی نمی‌تواند از آن سوءاستفاده کند. همچنین نیاز به نصب برنامه خاصی برای انجام امضای دیجیتال نخواهید داشت. به همین منظور امکان جعل امضای دیجیتال عملا امکانپذیر نیست.

امضای الکترونیک از فناوری‌های ساده‌تری استفاده می‌کند و معمولاً سطح امنیتی کمتری دارد. این امضاها ممکن است به راحتی قابل جعل یا تغییر باشند، زیرا معمولاً از رمزنگاری پیچیده استفاده نمی‌کنند. امنیت آنها به روش احراز هویت و کنترل دسترسی به سیستم بستگی دارد.

اعتبار قانونی

امضای دیجیتال دارای اعتبار قانونی بالاتری نسبت به امضای الکترونیک است. این نوع امضاها با توجه به استفاده از گواهی‌ امضای دیجیتال و فناوری‌های رمزنگاری، معمولاً از سوی قوانین و مقررات ملی و بین‌المللی به رسمیت شناخته می‌شوند.

ویژگی های امضای دیجیتال

ویژگی‌های اصلی امضای دیجیتال به شرح زیر است:

·    احراز هویت: امضای دیجیتال هویت امضاکننده را تأیید می‌کند، به‌طوری‌که فقط فرد مجاز می‌تواند سند را امضا کند.

·    یکپارچگی: با استفاده از امضای دیجیتال هرگونه تغییر در سند پس از امضا به راحتی قابل شناسایی است که این امر یکپارچگی داده‌ها را تضمین می‌کند.

·    غیرقابل انکار بودن: امضاکننده نمی‌تواند بعداً امضای خود را انکار کند، زیرا امضا با کلید خصوصی او ایجاد شده و قابل تأیید است.

·    امنیت بالا: امضای دیجیتال از فناوری رمزنگاری پیشرفته استفاده می‌کند که امنیت بالایی را در انتقال و ذخیره‌سازی اطلاعات فراهم می‌کند.

·    قابلیت قانونی: در بسیاری از کشورها، امضای دیجیتال دارای اعتبار قانونی است و معادل امضای دست‌نویس محسوب می‌شود.

اعتبار امضای دیجیتال

اعتبار امضای دیجیتال بسته به پلتفرم‌های مختلف متفاوت است. اما به طور کلی امضای دیجیتال در سایت وکیل‌باشی 72 ساعت اعتبار دارد. پس از گذشت این مدت زمان امضای شما از بین می‌رود و مجدد برای امضا باید مراحل ساخت امضای دیجیتال را از سر پیش ببرید.

ابطال امضای دیجیتال

جهت ابطال امضای دیجیتال لازم است تا مراحل زیر را انجام دهید:

·    درخواست ابطال: فرد یا سازمان مربوطه باید درخواست ابطال گواهی دیجیتال را به مرجع صدور گواهی (CA) ارسال کند.

·    بررسی و تأیید: مرجع صدور گواهی درخواست را بررسی می‌کند و در صورت تأیید، گواهی دیجیتال را در فهرست گواهی‌های ابطال شده (CRL) قرار می‌دهد.

·    اطلاع‌رسانی: پس از ابطال، مرجع صدور گواهی به کاربران و سیستم‌های وابسته اطلاع می‌دهد که گواهی دیگر معتبر نیست و نباید استفاده شود.

·    به‌روزرسانی سیستم‌ها: تمام سیستم‌هایی که از گواهی دیجیتال استفاده می‌کنند باید به‌روزرسانی شوند تا از گواهی‌های جدید استفاده کنند و گواهی‌های ابطال شده را نادیده بگیرند.

یادداشت پایانی

در این مطلب سعی بر آن داشتیم که شما را با مفهوم امضای دیجیتال یعنی چه؟ آشنا کنیم. به طور کلی امضای دیجیتال یک امضای به رسمیت شناخته است که شما از طریق آن می‌توانید قراردادها، اسناد مهم و ... را بین طرفین قرارداد به امضا در بیاورید. همچنین در این مطلب مراحل گام به گام ساخت امضای دیجیتال و همچنین مفهوم توکن امضای دیجیتال را به طور کامل برای  شما توضیح دادیم. امضای دیجیتال کاربردها و ویژگی‌های مختلفی دارد که به آنها در این مطلب نیز اشاره شد. 

نویسنده: پگاه رهبر