;
1402/10/16 - 10:44

آشنایی با مفهوم سند و انواع آن

در این مقاله قصد داریم به بررسی سند و انواع آن بپردازیم:

همانگونه که می‌دانید، یکی از راههای اثبات هر دعوا اعم از حقوقی یا کیفری، سند می‌باشد که در نوع خود دارای انواع متفاوتی است؛ به همین دلیل، در این مقاله سعی داریم با معنی و مفهوم سند، تقسیم‌بندی آن و انواع اسناد ملکی بپردازیم. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

معنا و مفهوم سند:

در فرهنگ عمید، سند در لغت به این معنا آمده است: (اسم) [عربی، جمع: سَنَدات و اَسناد] ۱. چیزی که به آن اعتماد کنند 2. (حقوق) نوشته‌ای که وام یا طلب کسی را معین سازد یا مطلبی را ثابت کند. تعریف حقوقی سند نیز در ماده 1248 قانون مدنی به این نحو بیان گشته که: سند عبارت است از هر نوشته که در مقام دعوی یا دفاع قابل استناد باشد. دکتر کاتوزیان در تعریف سند این چنین گفته است: نوشته ای که به منظور تحقق بخشیدن و اثبات واقعه حقوقی تنظیم می‌شود؛ بنابراین، هر نوشته مکتوبی که در دادگاه بتوان آن را جهت اقامه دعوا یا دفاع در برابر دعوا به کار برد را سند می‌گویند.

به طور خلاصه، سند به هر گونه سند کتبی اطلاق می‌شود که شامل اطلاعات و ادعاهایی است که به صورت کتبی ثبت شده و به عنوان شواهد قابل قبول و معتبر در دادگاه‌ها و محیط‌های قانونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع مختلفی از اسناد وجود دارد که به طور معمول توسط موسسات، سازمان‌ها و افراد در روند کاری و رسیدگی به امور حقوقی، مالی و مدیریتی استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، برخی از انواع سند شامل قراردادها، پرونده‌های پزشکی، شناسنامه، پاسپورت، سند مالکیت، سند وکالت، سند تأمین اجتماعی و مدارک تحصیلی هستند.

انواع سند کدامند؟

سند به انواع متفاوتی تقسیم‌بندی می‌گردد که هر کدام از انواع سند، اعتبار و ویژگیهای خاص خود را دارد. سند به صور  زیر دسته‌بندی می‌شود:

  • سند رسمی:

ماده 1287 قانون مدنی در تعریف سند رسمی و نکات آن اذعان داشته: اسنادی که در اداره ثبت اسناد و املاک و یا دفتر اسناد رسمی یا در نزد سایر مامورین رسمی در حدود صلاحیت آنها و بر طبق مقررات‌ قانونی تنظیم شده باشند رسمی است؛ بنابراین هرگاه مامور رسمی در حدود صلاحیت خود و با رعایت قوانین سندی را تنظیم کند آن سند، سند رسمی است و می‌توان در مراجع اداری یا قضایی به آن استناد نمود.

سند رسمی یک سند قانونی است که به وسیله‌ی دولت یا سازمان‌های دولتی، شهرداری‌ها، دادگاه‌ها، ادارات مختلف و موسساتی که صلاحیت تولید سند رسمی دارند، صادر می‌شود. این نوع اسناد به دلیل داشتن صلاحیت قانونی و تایید شده بودن توسط نهادهای دولتی، به عنوان شواهد قابل قبول و معتبر در دادگاه‌ها، محیط‌های قانونی و مراجع دیگر شناخته می‌شوند. سند رسمی به شکل کتبی، بر روی کاغذ یا فرم مناسب به صورت رسمی صادر می‌شود و معمولاً حاوی اطلاعات مهم و حقوقی مانند مالکیت، تأیید صلاحیت، مجوز، تعهدات قانونی و دیگر موارد قانونی مربوط به افراد یا شرکت‌ها است.

  • سند عادی:

هر سندی که فاقد شرایط مذکور در ماده 1287 باشد سند عادی محسوب می‌شود. مهمترین رکن یک سند، امضا یا مهر آن است، در غیر این صورت اگر نوشته فاقد امضا یا مهر باشد، اصلاً سند محسوب نمی‌شود. بهتر است بدانید، هر گاه سند به وسیله یکی از مامورین رسمی تنظیم اسناد تهیه شده، اما مامور صلاحیت تنظیم آن سند را نداشته باشد و یا رعایت ترتیبات مقرره قانونی را در تنظیم سند نکرده باشد، سند در صورتی که دارای مهر و امضای طرف باشد، عادی است.

همچنین، هرگاه سند عادی نسخه‌های متعدد داشته باشد، هر یک از آنها در صورتی معتبر است که امضای اصل را داشته باشد و در نهایت، یکی از شرایط اسناد عادی این است که تاریخ آن فقط درباره اشخاصی که شرکت در تنظیم آنها داشته و ورثه آنان و کسی که به نفع او وصیت شده است معتبر خواهد بود. در مبایعه نامه و قولنامه ملک و خانه که سند عادی است، طرفین شرط می‌کنند که فروشنده در زمان خاصی در دفترخانه برای انتقال سند به خریدار حاضر شود، در صورت امتناع وی می‌توان الزام به تنظیم سند رسمی را علیه وی از مراجاع قضایی خواست.

  • سند عادی در حکم سند رسمی:

ماده 1291 قانون مدنی، در تعریف سند عادی در حکم سند رسمی آمده است: اسناد عادی در دو مورد اعتبار اسناد رسمی را داشته درباره طرفین و وراث و قائم مقام آنان معتبر است.

۱) اگر طرفی که سند بر علیه او اقامه شده است صدور آن را از منتسب‌ الیه تصدیق نماید.

۲) هر گاه در محکمه ثابت شود که سند مزبور را طرفی که آن را تکذیب یا تردید کرده فی‌الواقع امضاء یا مهر کرده است.

 وجود یکی از شرایط فوق در در سند عادی، سبب در حکم رسمی بودن سند نزد مراجع قضایی می‌شود و باعث می‌گردد سند، علی رغم عادی بودن حکم سند رسمی را پیدا کند.

  • سند لازم الاجرا:

در سند لازم الاجرا می‌توان بی آنکه نیاز به اقامه دعوی و گرفتن حکم دادگاه باشد، با مراجعه به تشکیلات اجرایی مربوط، الزام به انجام تعهد مدیون را خواست. در واقع این قانون گذار این اختیار را به صاحبان اسناد لازم الاجرا داده است که بدون نیاز به رفت و آمد به دادگاه و مراجع قضایی، صرفاً با رجوع به اداره ثبت حقوق خود را استیفا کند و نیاز به طی کردن مراحل و تشریفات سند عادی، نداشته باشد نظیر: چک، اسناد بانکی، سند ازدواج و …

سند لازم الاجرا یا "اجرایی" (enforceable document)، به سندی گفته می‌شود که شامل قراردادها، توافق‌نامه‌ها، حکم‌های دادگاه، تصمیمات دیگر ارگان‌های دولتی و هرگونه سندی که حاوی تعهداتی برای انجام یک کار و یا پرداخت یک مبلغ مالی است، می‌باشد. این سند در صورت بروز نقض قابلیت اجرا دارد و می‌توان با تعقیب قانونی برای اجرای آن اقدام کرد. به عنوان مثال، قراردادهای کاری و مالی که بین دو شخص یا شرکت صورت می‌گیرد، معمولاً به صورت سند لازم الاجرا صادر می‌شوند. همچنین، حکم دادگاه‌ها، تصمیمات سازمان‌های دولتی مثل مالیاتی، قانونی، صنعتی و... نیز معمولاً به صورت سند لازم الاجرا صادر می‌شوند.

انواع سند رسمی:

اسناد رسمی نیز دارای تقسیم بندی های متفاوتی هستند؛ نظیر: سند رسمی مدنی {از اسناد رسمی مدنی می‌‍توان به تعهدات، تصرفات قانونی و عقود اشاره کرد} سند رسمی حقوقی {سند رسمی حقوقی شامل دستورات و تصمیمات اداری و معاهدات می‌گردد.}، سند رسمی قضایی {دادنامه ها، دستورات و تصمیمات قضایی و آرای صادره از این دسته محسوب می‌شوند.}سند رسمی ثبتی {سند مالکیتی را می‌گویند که طی مراحل و تشریفات اداره ثبت اسناد و املاک به ثبت رسیده باشد.}سند رسمی محضری{اسنادی که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می‌شود مانند سند ازدواج یا سند طلاق و …}

بنابراین همانگونه که ملاحظه نمودید، اسناد رسمی نیر دارای دسته‌بندی های خاص خود هستند که برای شما عزیزان بیان شد البته لازم به ذکر است که سند عادی و سند عادی تفاوت هایی نیز با یکدیگر دارند که در مقاله ای مجزا درباره آن مفصلاً بحث شد. برای آگاهی بیشتر، به شما توصیه می‌کنیم از خدمات مشاوره حقوقی با وکلای متخصص بهره‌مند شوید.

مشاوره حقوقی

دسته بندی اسناد ملکی:

در این بخش به انواع اسناد ملکی و توضیح مختصری از هر یک از آنها می‌پردازیم:

  • سند ملکی مشاع: 

مشاع برگرفته از اشاعه و به معنای شراکت و شریک بودن است. سند مشاع به سند ملکی می‌گویند که در آن چند شریک وجود دارد و هر کدام از شرکا مالک بخشی از ملک هستند.

  • سند شش دانگ:

سند شش دانگ به سند ملکی می‌گویند که تمام شش دانگ آن (شمال، جنوب، شرق، غرب، بالا و پایین است) به یک فرد تعلق دارد. سند شش دانگ از معتبرترین اسناد ملکی است و کمترین چالش حقوقی را به همراه دارد.

  • سند ملکی مفروز:

هنگامی که ملک مشاع تقسیم گردد به اصطلاح به آن افراز می‌گویند. سند مفروز تنها به یک فرد اختصاص دارد به همین دلیل فقط همان فرد درباره تصرفات ملک تصمیم می‌گیرد.

  • سند منگوله دار:

سند منگوله دار اسنادی هستند که دارای نخ و سرب اند. در مالکیت اسناد منگوله دارد هیچ شبهه ای وجود ندارد؛ زیرا سند به وسیله اداره ثبت پلمب شده و همین مهر و موم شدن، اصالت سند را تایید می‌کند.

  • سند تک برگ:

در سند تک برگ کروکی ساختمان و اطلاعات دقیق‌تری از ملک قابل مشاهده است. برتری این سند در مقابل سندهای قدیمی چند صفحه ای در درجه‌ی اول اصالت و در درجه‌ی دوم خوانا بودن و شفاف بودن آن است.

  • سند اعیان:

سند اعیان به سند واحدها و آپارتمان‌هایی گفته می‌شود که بر روی عرصه (زمین) بنا شده است.

  • سند عرصه:

سند عرصه به سند زمینی می‌گویند که واحد و آپارتمان (اعیان) بر روی آن ساخته شده است.

  • سند وقفی:

سند وقفی سندی است که صاحبان ملک یا زمین یا هر چیز دیگری، آن‌ها را وقف کرده و اداره‌ی اوقاف این ملک‌ها را به دیگران منتقل می‌کند و از آن‌ها اجاره می‌گیرد. خرید و فروش ملک های وقفی بدون داشتن مجوز اداره اوقاف ممنوع است.

  • سند ورثه‌ای:

در سند ورثه‌ای، ملک بعد از فوت مورث به وراث می‌رسد و وارثان می‌توانند با مراجعه به اداره ثبت، صدور سند به اندازه سهم الارثشان کنند.

  • سند المثنی:

سند المثنی در جایی است که صاحب سند به دلایل متفاوتی مثل سیل، زلزله و آتش سوزی، سند خود را گم کرده و تقاضای صدور سند جدید می‌کند.

  • سند معارض:

چنانچه برای یک ملک مشخص با حد و حدود تعریف شده، دو سند رسمی با نام ها و تاریخ متفاوت صادر شده باشد، به آن سند معارض می‌گویند. 

  • سند شورایی:

سند شورایی به سند عادی که توسط شورای محلی یک منطقه مهر شده باشد سند شورایی گفته می‌شود، این اسناد اعتبار اسناد عادی را دارد بنابراین از اعتبار چندانی برخوردار نیست.

  • سند وکالتی:

سند وکالتی به سندی می‌گویند که به نام شخص یا اشخاص دیگری به عنوان وکیل فروشنده‌ی اصلی تنظیم شده باشد در این صورت وکالت باید به صورت رسمی و محضری ثبت شده باشد تا دارای اعتبار گردد.

  • سند بنچاق:

به اسناد قدیمی می‌گویند که بین افراد تنظیم شده و سپس نزد بزرگان و افراد سرشناس اصالت این اسناد تایید می‌شد.

  • سند رهنی:

منظور از رهن سند در نزد بانک، گرو ماندن آن نیست؛ بلکه فقط در خود سند قید می‌گردد که این سند تا تاریخ معین در رهن بانک است، آنگاه سند به خریدار تحویل داده می‌شود. به عبارت دیگر، سند رهنی برای افرادی است که به دنبال اعطای وام برای خرید یا ساخت یک دارایی مانند خانه، ماشین، زمین و غیره هستند و بانک یا موسسه مالی به عنوان تأمین کننده وام این سند را برای تضمین بازگشت وام و پرداخت به موقع اقدام میکند.

سخن پایانی:

در آخر باید بیان داشت که دعوای الزام به تنظیم سند رسمی یکی از رایج ترین دعاوی ملکی در مراجع قضایی است. به همین دلیل به شما توصیه می‌کنیم چنانچه به نحوی با دعوای مذکور در ارتباط هستید، از آموزش تصویری الزام به تنظیم سند رسمی مجموعه وکیل‌باشی بهره مند شوید و گاهی و دانش خود را در این زمینه افزایش دهید.

title-bg

نظرات

پیام های کاربران را بخوانید

افزودن نظر

FAQ

پرسش های متداول

اسناد از حیث درجه حساسیت به چند نوع تقسیم می‌شوند؟

اسناد, از حیث اهمیت در نگهداری و انتشار, (از کم به زیاد) شامل طبقات زیر می شود:

  1. اسناد عادی
  2. اسناد محرمانه
  3. اسناد سری 
  4. اسناد به کلی سری

تقسیم بندی استناد از حیث اعتبار به چه نحو است؟

1- قانون اساسی

2- قانون عادی

3-تصویب نامه ها

4-عهدنامه های بین المللی

5-آیین نامه های دولتی

اسناد از حیث موضوع و محتوا به چند دسته تقسیم می‌گردند؟

از جهت موضوع و محتوا اسناد به دسته های زیر تقسیم می‍‌شوند:

1- اسناد اداری 

2- اسناد مالی

3-اسناد علمی و فنی

4-اسناد قانونی

5-اسناد فرهنگی

6-اسناد تاریخی

7-اسناد نظامی

8-اسناد اقتصادی

9-اسناد نظامی

تماس
گفتگو

پشتیبانی و مشاوره وکیل باشی

ما در کوتاه‌ترین زمان پاسخگوی شما هستیم

صبور باشید ...

افزودن فایل