تحلیل حقوقی قرارداد ساخت ماشین آلات صنعتی

یکی از مهمترین و رایج ترین قراردادهای پیمانکاری، قرارداد طراحی و ساخت ماشین آلات صنعتی می‌باشد. از آنجا که صنعت و ماشین آلات صنعتی یکی از مهمترین پایه ها و اساس اقتصاد هر کشوری است، بر آن شدیم تا در این مقاله به بحث و بررسی پیرامون معنا و مفهوم ساخت ماشین آلات صنعتی، شرایط عمومی قرارداد تولید و ساخت ماشین آلات صنعتی و ارکان قرارداد مزبور بپردازیم. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

قرارداد ساخت ماشین آلات صنعتی به چه معناست؟

قرارداد طراحی و ساخت ماشین آلات صنعتی، من جمله قراردادهای پیمانکاری است که به موجب آن، سازنده موظف و متعهد به ساخت ماشین آلات مورد نظر کارفرمای خویش است. نمونه قرارداد ساخت ماشین آلات بر طبق ماده 10 قانون مدنی، از زمره قراردادهای خصوصی میان متعاملین است و جز عقود لازم محسوب می‌شود؛ به این معنا که طرفین قرارداد نمی‌توانند جز در موارد مقرر در قانون، قرارداد را به صورت یکطرفه فسخ نمایند.

"به طور کلی، قرارداد ساخت ماشین‌ آلات صنعتی Industrial Machinery Manufacturing Contract یک نوع از قراردادهای تجاری است که به توافق بین دو طرف برای طراحی، تولید و تحویل ماشین‌آلات صنعتی مورد استفاده در صنایع تولیدی اشاره دارد. در این نوع قرارداد، یک طرف به عنوان سازنده و دیگر طرف به عنوان خریدار (معمولاً یک شرکت صنعتی) عمل می‌کند."

قرارداد ساخت ماشین آلات صنعتی که از انواع قرارداد مشارکت در ساخت به شمار می‌‎آید، شامل جزئیات مربوط به طراحی، توصیف مشخصات فنی، زمان تحویل، قیمت و شرایط پرداخت، گارانتی، حقوق و تعهدات طرفین، مسئولیت‌ها و شرایط خاتمه قرارداد می‌باشد. این نوع قراردادها ممکن است شامل جزئیات فنی پیچیده‌ای باشد و به طور کلی برای تضمین کیفیت و قابلیت استفاده از ماشین‌آلات در محیط‌های صنعتی انتقال پیدا کند.

قرارداد ساخت ماشین آلات صنعتی در صنایع تولیدی و صنعتی اهمیت بالایی دارد و به عنوان یک ابزار حقوقی برای تضمین حقوق و تعهدات طرفین، مدیریت ریسک‌های مربوط به تولید ماشین‌آلات، و حل اختلافات و نزاعات حقوقی میان طرفین استفاده می‌شود.

شرایط عمومی قرارداد ساخت ماشین آلات صنعتی چه مواردی است؟

هر قراردادی برای صحت و اعتبارش به چند شرط مهم نیاز دارد. ماده 190 قانون مدنی در این باره بیان داشته:

برای صحت هر معامله شرایط ذیل اساسی است:

۱) قصد طرفین و رضای آنها

۲) اهلیت طرفین

۳) موضوع معین که مورد معامله باشد

۴) مشروعیت جهت معامله

چنانچه قرارداد ساخت ماشین آلات صنعتی فاقد یکی از چهار مورد فوق باشد، به طور مثال یکی از طرفین اهلیت انعقاد قرارداد نداشته باشد، قرارداد باطل بوده و هیچ اعتباری در مراجع اداری و قضایی نخواهد داشت.

ارکان قرارداد ساخت و تولید ماشین آلات و ابزارهای صنعتی چیست؟

موارد ذیل می‌بایست در متن قرارداد ساخت ماشین‌های صنعتی، تصریح شود:

• مشخصات کارفرما:

مشخصات کارفرما که می‌تواند هم شخص حقیقی و هم شخص حقوقی باشد، شامل: نام، نام خانوادگی، نام شرکت، شماره ملی، شماره ثبت، نماینده قانونی، آدرس محل سکونت یا آدرس محل اقامتگاه، شماره تلفن همراه و ثابت است.

• مشخصات پیمانکار:

مشخصات پیمانکار که می‌تواند هم شخص حقیقی و هم شخص حقوقی باشد، شامل: نام، نام خانوادگی، نام شرکت، شماره ملی، شماره ثبت، نماینده قانونی، آدرس محل سکونت یا آدرس محل اقامتگاه، شماره تلفن همراه و ثابت می‌گردد.

• موضوع قرارداد:

موضوع قرارداد مذکور شامل ساخت و تولید ماشین آلات سنگین یا نیمه سنگین، ابزار آلات صنعتی، قطعات و دستگاه های صنعتی مورد نیاز سفارش دهنده است.

• مبلغ قرارداد طراحی و ساخت ماشین آلات و نحوه پرداخت آن:

در این بند، میزان توافق شده میان کارفرما و سازنده قید می‌شود؛ همچنین باید در نظر داشته که نحوه پرداخت مبلغ قرارداد ساخت و تولید دستگاه های صنعتی نیز به صورت دقیق مشخص گردد.

• تعهدات کارفرما:

در این بخش، وظایف کارفرما در قرارداد پیمانکاری و تعهداتی که پذیرفته را کامل بیان می‌دارد. تعهداتی نظیر: پرداخت به موقع هزینه های پیمانکار، نظارت بر روند طراحی و ساخت و تولید ماشین آلات، فراهم نمودن اسناد و مدارک مورد نیاز سازنده و… 

• تعهدات پیمانکار:

این بند همانند بخش قبل، پیمانکار یا همان سازنده دستگاه صنعتی، وظایف و تعهدات خود را در توافق نامه قید می‌کند. وظایف پیمانکار در قرارداد پیمانکاری ممکن است شامل: اتمام موضوع قرارداد  در بازه زمانی مشخص شده، ساخت ماشین آلات و قطعات صنعتی با کیفیت و استفاده از متریال و مصالح مرغوب و …

• حق فسخ:

همانطور که در ابتدای این مقاله بیان شد، قرارداد ساخت ماشین آلات صنعتی عقد لازم است؛ به این معنا که طرفین نمی‌توانند جز در موارد مصرح قانونی، عقد خود را برهم بزنند به همین دلیل در این بند می‌توانند با قید شرایط مورد نظر، برای خود اختیار فسخ ایجاد کنند؛ بنابراین چنانچه می‌خواهید از زایل شدن حق خود برای برهم زدن قرارداد جلوگیری کنید، شرایط فسخ قرارداد پیمانکاری را به طور واضح و کامل درج نمایید.

• فورس ماژور:

فورس ماژور به معنای ایجاد شرایط خارج از توان و اختیار طرفین است که سبب می‌شود طرفین قرارداد نتوانند به تعهدات خود عمل نمایند. نظیر: ممنوع شدن ورود برخی از قطعات صنعتی یا ایجاد تحریم

• مرجع حل اختلاف در قرارداد ساخت ماشین آلات صنعتی:

کارفرما و سازنده می‌توانند ضمن عقد با تعیین مرجع حل اختلاف و یا با شرط داوری در قرارداد، حل و فصل اختلافات و مسائل میان خود را سرعت بخشیده و دیگر ناچار به استیفای حقوق خود از طریق مراجع قضایی نگردند. با قید موارد فوق الذکر و روشن شدن موضوع قرارداد و تعهدات و وظایف طرفین به صورت دقیق و واضح، به راحتی می‌توان از وقوع مشکلات حقوقی و اختلاف میان متعاملین جلوگیری کرد و رابطه کاری امن و مطمئنی را آغاز نمود.

نکات حقوقی قرارداد ساخت ماشین آلات صنعتی شامل چه مواردی است؟

بهتر است بدانید که قرارداد ساخت ماشین آلات صنعتی برای تضمین حقوق و تعهدات طرفین، مدیریت ریسک‌ها و انجام تراکنش‌های تجاری پیچیده در زمینه تولید ماشین‌آلات، یک سری نکات حقوقی مهم را شامل می‌شود. برخی از نکات حقوقی کلیدی که در یک قرارداد ساخت ماشین آلات صنعتی ممکن است وجود داشته باشد عبارتند از:

1. مشخصات فنی: این بخش شامل جزئیات مربوط به طراحی، مشخصات فنی و کارکرد ماشین‌آلات مورد تولید است. این شامل اطلاعات دقیقی از قبیل ابعاد، قدرت، ظرفیت، عمر مفید و هر گونه استاندارد فنی مربوطه می‌شود.

2. زمان تحویل: قرارداد باید تاریخ‌ها و زمان‌های مربوط به تحویل ماشین‌آلات را مشخص کند، از جمله تاریخ شروع تولید، زمان تحویل نهایی و هر گونه تاریخ بندی یا مهلت‌های مرتبط.

3. قیمت و شرایط پرداخت: این بخش شامل قیمت کل قرارداد و شرایط پرداخت، مانند تعیین قیمت واحد، جزئیات پرداخت، و هر گونه پیشرفته‌ها یا پرداخت‌های مرتبط با تولید ماشین‌آلات است.

4. گارانتی: این بخش شامل جزئیات مربوط به گارانتی کالا و خدمات پس از فروش ماشین‌آلات می‌شود، از جمله مدت زمان گارانتی، پوشش گارانتی، و شرایط اعتبار گارانتی.

5. زمان تحویل: قرارداد باید تاریخ‌ها و زمان‌های مربوط به تحویل ماشین‌آلات را مشخص کند، از جمله تاریخ شروع تولید، زمان تحویل نهایی و هر گونه تاریخ بندی یا مهلت‌های مرتبط.

6. قیمت و شرایط پرداخت: این بخش شامل قیمت کل قرارداد و شرایط پرداخت، مانند تعیین قیمت واحد، جزئیات پرداخت، و هر گونه پیشرفته‌ها یا پرداخت‌های مرتبط با تولید ماشین‌آلات است.

7. گارانتی: این بخش شامل جزئیات مربوط به گارانتی کالا و خدمات پس از فروش ماشین‌آلات می‌شود، از جمله مدت زمان گارانتی، پوشش گارانتی، و شرایط اعتبار گارانتی.

سخن پایانی:

همانگونه که مشاهده نمودید، در این نوشتار با معنا و مفهوم ساخت ماشین آلات صنعتی، شرایط صحت قرارداد و ارکان قرارداد ساخت و تولید دستگاهای صنعتی آشنا شدیم. به طور کلی باید گفت تنظیم قرارداد مذکور، امری حساس بوده و نیازمند دانش و تخصص در این زمینه است؛ به همین دلیل، مجموعه وکیل‌باشی این امکان را برای شما فراهم نموده تا با ثبت درخواست تنظیم قرارداد سفارشی، نگارش فرم قرارداد مورد نظر خود را به وکلای متخصص سپرده تا بتوانید با خیالی آسوده و اطمینان خاطر همکاری جدیدی آغاز نمایید.

بهناز صفاری_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی