نگاهی حقوقی به قرارداد طراحی محصول

باید گفت قرارداد طراحی محصول، توافقی حقوقی است که در صنعت طراحی محصولات، از جمله طراحی صنعتی، طراحی واسط کاربری (UI/UX) و طراحی لوگو و برند، به کار گرفته می‌شود.

 این قرارداد بین طراح (طرف اول) و سفارش‌دهنده یا مشتری (طرف دوم) تنظیم می‌شود و شرایط و قوانین مربوط به طراحی، تعهدات و حقوق طرفین را تعیین می‌کند. قرارداد طراحی محصول باید به طور دقیق و کامل تمام جنبه‌های طراحی محصول را پوشش دهد و مطابق با قوانین و مقررات مربوطه در کشور مربوطه قرار گیرد.

در این مقاله از وکیل باشی، به بررسی موارد مختلفی از قرارداد طراحی محصول پرداخته خواهد شد، از جمله عناصر اساسی قرارداد، تعهدات و حقوق طرفین، مزایا و معایب قرارداد طراحی محصول و در نهایت مواردی که باید در نظر گرفته شود.

تعریف طراحی محصول و مزایا آن:

طراحی محصول به فرآیند ایجاد و توسعه محصولات جدید از ایده اولیه تا طراحی نهایی و تولید می‌گویند. این فرآیند شامل مراحلی مانند تحقیق و توسعه، طراحی صنعتی، طراحی مفهومی، طراحی واسط کاربری (UI) و تجربه کاربری (UX)، تولید نمونه‌ها و آزمون‌ها، تولید انبوه، بازاریابی و پشتیبانی پس از فروش است.

مزایای طراحی محصول عبارتند از:

ارتقای تجربه کاربری: طراحی محصول با تمرکز بر تجربه کاربری به افراد کمک می‌کند تا از محصولات به راحتی و با لذت بیشتری استفاده کنند، که این امر می‌تواند باعث افزایش رضایت مشتریان، حفظ وفاداری آن‌ها و افزایش بازخورد مثبت و واکنش‌های خوب بازاریابی شود.

افزایش فروش و درآمد: محصولاتی که با توجه به طراحی مناسبی تولید شوند، می‌توانند توجه مشتریان را به خود جلب کرده و باعث افزایش فروش و درآمد شرکت شوند. طراحی جذاب و متفاوت محصولات  باعث ایجاد تمایل خرید در مشتریان و جذب مشتریان جدید می‌شود.

افزایش رقابت‌پذیری: با وجود رقابت شدید در بازارهای امروزی، طراحی محصول به شرکت‌ها کمک می‌کند تا از پیشی گرفتن رقبا جلوگیری کرده و با ارائه محصولات جدید و متفاوت، برای خریداران جذابیت ایجاد کنند.

قرارداد طراحی محصول چیست؟

در تعریف قرارداد طراحی محصول باید بیان کرد: قرارداد کاری است که بین طراح (یا تیم طراحی) و سازنده (یا شرکت تولید کننده) برای ایجاد یک محصول جدید و توسعه آن منعقد می‌شود. این قرارداد به تفصیل جزئیات مربوط به فرآیند طراحی، حقوق و وظایف طراح و سازنده، مدت زمان و هزینه‌های مرتبط با طراحی، مالکیت معنوی و سایر شرایط و جزئیات قرارداد را شامل می‌شود.

قرارداد مذکور معمولاً بین طرفین، یعنی طراح و سازنده، منعقد می‌شود. اما در برخی موارد، ممکن است دیگر افراد و نهادها نیز در این قرارداد شرکت کنند، مانند مشاوران حقوقی یا مالی.

همچنین در برخی موارد، ممکن است قرارداد طراحی محصول بین سازنده و یک طرف سوم، مانند یک مشتری که قصد تولید و عرضه محصول را دارد، منعقد شود. در این صورت، طراح ممکن است به عنوان مشاور طراحی و توسعه محصول برای سازنده عمل کند و قرارداد بر اساس این نقش و وظایف تنظیم می‌شود.

بیشتر بدانید: قرارداد مشاوره برندینگ و نحوه تنظیم آن

نحوه تنظیم قرارداد طراحی محصول چگونه است؟

طراحی محصول شامل چندین ارکان است که می‌توانند در یک قرارداد طراحی محصول مشخص شوند. این ارکان عبارتند از:

طرف‌ها: ارکان اصلی قرارداد طراحی محصول، یعنی طرف اول (طراح) و طرف دوم (سفارش‌دهنده یا مشتری) که در قرارداد به توافق رسیده‌اند.

موضوع قرارداد: این بخش شامل توصیف دقیقی از محصولی است که طراحی خواهد شد، از جمله ویژگی‌ها، توصیف فنی، نیازها و انتظارات سفارش‌دهنده از محصول است.

مدت زمان قرارداد: این بند شامل مدت زمان مشخصی است که موضوع قرارداد در آن اعمال می‌شود، از جمله تاریخ شروع و پایان.

مبلغ قرارداد و نحوه پرداخت آن: این بخش دربر گیرنده مبلغ و شرایط پرداخت به طراح برای خدمات طراحی است، از جمله هزینه‌های طراحی، پرداخت‌های مساعدتی و پاداش‌ها.

تعهدات و وظایف طرفین: تعهدات و وظایف مشخصی است که طرف‌ها برای اجرای قرارداد و تحویل محصول باید انجام دهند، از جمله تعهدات طراح در ارائه خدمات طراحی و تعهدات سفارش‌دهنده در ارائه اطلاعات و منابع مورد نیاز برای طراحی.

حقوق مالکیت معنوی و مالکیت کالا: در واقع شامل حقوق مالکیت معنوی (از جمله حقوق نسخه‌برداری و حقوق طرح صنعتی) و مالکیت محصول نهایی است و نحوه انتقال آن بین طرف‌ها در قرارداد طراحی محصول تعریف می‌شود.

شرایط فسخ قرارداد: شامل شرایطی است که منجر به پایان و خاتمه قرارداد طراحی محصول می‌شود، از جمله رفع ایرادات، تحویل نهایی محصول، پرداخت معوقات، و هر گونه شرایط و ضوابط دیگری که برای پایان قرارداد در نظر گرفته شده است.

تعیین مرجع حل اختلاف: در این بند، مرجع حل اختلاف تعیین می‌شود. به طور مثال طرفین با درج داوری در قرارداد می‌توانند حل و فصل اختلافات خود را به داور مرضی الطرفین سپارده و یا اینکه رفع چالش‌های مابین خود را به مراجع صالح قضایی اعطا نمایند.

در کل، این ارکان ممکن است بسته به موضوع و شرایط خاص قرارداد، متفاوت باشند. بنابراین، در هنگام انعقاد قرارداد طراحی محصول، مهم است تمام جزئیات و شرایط قرارداد به صورت کامل و دقیق تعیین و در قرارداد موردنظر شامل شوند. همچنین، پیشنهاد می‌شود که قبل از امضای قرارداد، از یک وکیل متخصص مشاوره حقوقی آنلاین دریافت کنید.

تعهدات طرفین در قرارداد طراحی محصول شامل چه مواردی است؟

بهتری است بدانیم یکی از عواقب و آثار قرارداد، تعیین تعهدات طرفین است. تعهدات طرفین در یک قرارداد طراحی محصول می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

تعهدات طراح (طرف اول):

·        ارائه خدمات طراحی محصول با کیفیت و مطابق با نیازها و توصیفات مشخص شده در قرارداد

·        رعایت حقوق مالکیت معنوی و مشاع ارتباطی (اگر اعمال معنوی و مشاع در قرارداد مشخص شده باشد)

·        ارائه گزارش‌های پیشرفت و گزارش‌های نهایی مربوطه

·        رعایت محرمانگی و عدم افشاء اطلاعات محرمانه

تعهدات طرف سفارش‌دهنده (کارفرما):

·        پرداخت هزینه‌های مربوط به طراحی محصول و طبقات مربوطه به طرف طراح در زمان‌ها و مقادیر مشخص شده در قرارداد

·        ارائه اطلاعات دقیق و کامل مربوط به محصول و نیازهای خود

·        ارائه بازخورد و نظرات در مورد طرح‌ها و طراحی‌های ارائه شده توسط طرف طراح

·        تایید و تأیید نهایی طرح‌ها و طراحی‌های محصول

همچنین، در قرارداد می‌توان موارد دیگری نیز اضافه کرد که بسته به خواسته‌ها و نیازهای طرفین مربوطه باشد. در هر صورت، تعهدات طرفین در قرارداد طراحی محصول باید به طور دقیق و کامل تعیین شده و توسط وکیل یا متخصص حقوقی مورد بررسی و تأیید قرار گیرد.

سخن پایانی:

در این مقاله تلاش کردیم شما را با قرارداد طراحی محصول و نکات مهم آن آشنا کنیم. در نهایت باید یاد آور شد که تنظیم قرارداد طراحی محصول به دلیل ماهیت تخصصی داشتن، امری حساس بوده و نیازمند تسلط و دانش بالا در این زمینه است؛ بنابراین چنانچه قصد انعقاد چنین قراردادی دارید به شما توصیه می‌کنیم با ثبت درخواست تنظیم قرارداد سفارشی، نگارش و تدوین متن توافق خود را به وکلای متخصص تیم وکیل‌باشی بسپارید.

بهناز صفاری_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی