قرارداد طراحی نرم افزار

قرارداد طراحی نرم افزار نوعی قرارداد است که بین طراح نرم افزار و مشتری است و در آن راجع به طراحی یک نرم افزار، ویژگی‌های نرم افزار، زمان تحویل و هزینه آن توافق می‌شود. همانگونه که می‌دانید، قراردادها دارای انواع مختلفی هستند که بسته به نیاز هر شخصی تنظیم و منعقد خواهند شد. یکی از انواع قراردادهایی که معمولا تنظیم می‌گردد، قرارداد طراحی نرم افزار می‌باشد که  این نوع از قرارداد همانگونه که از نامش نیز مشخص است، بین شخصی که طراح نرم افزار است و مشتری تنظیم می‌شود. این قرارداد می‌تواند از قوانین قراردادهای پیمانکاری پیروی کند. در ادامه به توضیحاتی در رابطه با این قرارداد خواهیم پرداخت.

اهمیت قرارداد طراحی نرم افزار

استفاده از نرم افزارها و ساخت و به‌کارگیری آن‌ها در انواع کسب‌وکارها و استفاده افراد از آنها در زندگی روزمره خود به امری رایج تبدیل‌شده است. در بسیاری از موارد حتی داشتن یکی از انواع این نرم افزارها برای یک کسب‌وکار جزء برتری‌های آن کسب‌وکار در کار خود محسوب می‌گردد. به فرآیندی که توسط آن اجزای یک نرم افزار برنامه‌ریزی و در نهایت یک نرم افزار ساخته می‌شود طراحی نرم افزار یا Software design گفته می‌شود. از طرفی طراحی یک نرم افزار در روند توسعه آن نرم افزار نیز تأثیر بسزایی دارد. با توجه به اینکه امر طراحی سایت، اپلیکیشن و به‌طورکلی نرم افزار امری فنی و تخصصی است کارفرمایان و به عبارت دیگر متقاضیان این امر نیازمند جذب نیروی متخصص در این زمینه هستند. 

قرارداد طراحی نرم افزار چیست؟

هر رابطه همکاری که شکل می‌گیرد ماهیت موضوع آن رابطه تعیین کننده قالب قراردادی است که باید تنظیم گردد. در رابطه با  قرارداد طراحی سایت و یا قرارداد طراحی پلیکیشن و یا هر نرم افزاری نوع فعالیت شخص برنامه نویس یا همان طراح به نحوی است که به صورت پروژه‌ای به انجام وظایف خود می‌پردازد. قرارداد پیمانکاری با یک قرارداد استخدامی تفاوتهای زیادی دارد. از جمله عدم لزوم بیمه نمودن شخص برنامه نویس توسط کارفرما و از طرفی عدم تعیین ساعات کاری مشخص جهت حضور شخص برنامه نویس است. به عبارت دیگر در یک قرارداد طراحی نرم افزار که در قالب یک قرارداد پیمانکاری تنظیم می‌گردد شخص برنامه نویس یا همان طراح سایت، اپلیکیشن و نرم افزار دارای استقلال نسبی در برابر کارفرما است و این مسئله از جمله تفاوت‌های یک قرارداد پیمانکاری نسبت به یک قرارداد استخدامی مطابق با قانون کار است.

چه نکاتی باید در قرارداد طراحی نرم افزار درج گردد؟

ابتدا باید توجه داشت که یک رابطه همکاری با موضوع فعالیت طراحی نرم افزار، سایت و یا اپلیکیشن بین دو طرف کارفرما و شخص برنامه‌نویس یا همان طراح که به آن Developer هم گفته می‌شود است. موضوع قرارداد باید کاملاً روشن و دقیق در متن قرارداد  قید گردد. از طرفی با توجه به تخصصی بودن موضوع قرارداد، لزوم ضمیمه نمودن پیوستی در رابطه با بحث‌ها و اصطلاحات فنی از جمله تکنولوژی‌هایی که قرار است توسط شخص برنامه‌نویس به‌کار گرفته شود امری ضروری به نظر می‌رسد. 

همچنین تعهدات شخص برنامه‌نویس که در این قرارداد پیمانکار محسوب می‌گردد می‌بایست به‌صورت کاملاً جزئی و با ظرافت قید شود. از جمله تعهدات اساسی شخص پیمانکار در امر طراحی سایت و اپلیکیشن عدم کپی‌برداری از طراحی دیگران است و باید دقت داشت که یک برنامه‌نویس ماهر و متخصص شخصی است که در طراحی‌های خود مسئله اصالت را در رابطه با کپی‌رایت رعایت کند.

از جمله موارد مهم دیگری که باید در این قراردادها درج گردد بحث لزوم حسن امانت‌داری و محرمانگی توسط شخص برنامه‌نویس یا همان پیمانکار است. با توجه به ماهیت و نوع فعالیت طراحی یک نرم افزار، سایت و یا اپلیکیشن اطلاعات و مدارکی در اختیار شخص برنامه‌نویس قرار می‌گیرد که می‌تواند برای کسب‌وکار کارفرما اطلاعاتی حیاتی و رقابتی باشد.

 در نتیجه در یک قرارداد طراحی نرم افزار حرفه‌ای لزوم محرمانه تلقی نمودن اطلاعات به‌دست آمده توسط شخص برنامه‌نویس امری واجب است. هرچند ممکن است یک کارفرما به جهت اطمینان خاطر بیشتر خود دست به انعقاد قراردادی جداگانه تحت عنوان قرارداد عدم افشا یا همان NDA با شخص برنامه‌نویس بزند.

از دیگر مواردی که در یک قرارداد طراحی نرم افزار باید به آن توجه داشت بحث تعیین مبلغ قرارداد، نحوه پرداخت آن و ضمانت اجراهای آن است. در یک قرارداد طراحی نرم افزار که به‌صورت حرفه‌ای تنظیم گردیده است باید برای هر دو طرف قرارداد ضمانت اجراهایی هم به جهت حسن اجرای تعهدات، تحویل به‌موقع موضوع پروژه و همچنین پرداخت به‌موقع مبلغ قرارداد در نظر گرفته شود.

پشتیبانی در یک قرارداد طراحی نرم افزار

یکی از نکات قابل توجه قرارداد پشتیبانی  با شخص برنامه‌نویس یا همان طراح است. با توجه به فنی و تخصصی بودن امر طراحی سایت، اپلیکیشن و به‌طورکلی نرم افزار، بعد از اتمام طراحی نیاز به پشتیبانی توسط شخص طراح لازم است. در رابطه با بحث پشتیبانی نیز همه‌چیز بستگی به نوع توافق طرفین قرارداد دارد. از طرفی ممکن است طرفین مدت‌زمان خاصی را تعیین نمایند که در آن مدت شخص برنامه‌نویس ملزم به ارائه پشتیبانی به کارفرما در رابطه با سایت، اپلیکیشن و یا نرم افزاری که طراحی کرده است، می‌شود. از طرف دیگر ممکن است طرفین دست به تنظیم قراردادی جداگانه تحت عنوان قرارداد پشتیبانی از نرم افزار بزنند که طی آن قرارداد شخص متعهد به ارائه پشتیبانی‌های لازم به شخص کارفرما خواهد شد.

حق مالکیت در قرارداد طراحی نرم افزار 

در هر رابطه‌ای که در آن شخص از انجام یک فعالیت و ساخت محصولی توسط دیگری، مبلغی به‌طرف دیگر پرداخت می‌کند، شخص پرداخت‌کننده مالک نهایی آن محصول خواهد بود. در رابطه با طراحی نرم افزار، سایت و اپلیکیشن نیز عموماً مالک نهایی آنچه که طراحی می‌شود نه شخص برنامه‌نویس بلکه کارفرمایی است که با شخص قرارداد طراحی نرم افزار امضا نموده است. به همین جهت برای اطمینان خاطر بیشتر شخص کارفرما بهتر است تا این مورد نیز در قرارداد معین گردد که مالک نهایی سایت، اپلیکیشن و به‌طورکلی نرم افزار طراحی‌شده توسط شخص برنامه‌نویس کارفرما است.

سخن پایانی