آشنایی با قرارداد مشارکت در ساخت رستوران

در میان آگهی‌های استخدامی و کاریابی، عبارت "کار از شما، سرمایه از ما" خیلی به چشم می‌خورد. این موضوع در بعضی از آگهی‌های شغلی مثل شراکت در رستوران، فراوانی بیشتری دارد. چرا که رستوران‌ها و فست فودها، در صورتی که پرسنل، مدیریت و کیفیت قابل قبولی داشته باشند، درآمد بسیار خوبی نیز برای صاحبانشان خواهند داشت.

 آنچه باعث می‌شود صاحبان سرمایه از آشپزها، سرآشپزها یا افرادی که سرمایه مالی کافی در دست دارند بخواهند که طی قرارداد مشارکت در ساخت رستوران با آن‌ها شریک شوند؛ همین سودآوری قابل توجه رستوران‌ها است.

حال اگر شما هم به‌تازگی چنین پیشنهادی برای شراکت داشته‌اید یا قرار است به عنوان یک آشپز ماهر با فردی سرمایه‌دار قرارداد راه‌اندازی رستوران را ببندید، باید کاملاً مراقب باشید. زیرا بی‌ثبات بودن وضعیت اقتصاد کشور، نوسان شدید قیمت‌ها، افزایش چندین برابری اجاره بهای املاک و از همه مهم‌تر، کاهش قدرت خرید اغلب مردم، ممکن است کسب‌وکار شما و شریکتان را به مرز نابودی بکشاند. 

اینجا است که باید به‌درستی با کلیات قرارداد مشارکت در ساخت رستوران آشنا باشید و علاوه‌بر مسائل اقتصادی، بر موضوعات حقوقی مرتبط با این قرارداد نیز تسلط پیدا کنید .در همین راستا، وکیل باشی در این مطلب قصد دارد ضمن تعریف این قرارداد، ارکان و نکات حقوقی برجسته آن را به سادگی برایتان بازگو کند؛ پس تا پایان همراه ما باشید.

تعریف قرارداد مشارکت در ساخت رستوران

 اگر نیم نگاهی به مطلب انواع قرارداد مشارکت بیاندازید، متوجه می‌شوید که حجم وسیعی از قراردادهای سرمایه‌گذاری، تجاری، تولیدی و امثال آن، با همین عنوان مشارکت در ساخت شکل گرفته و در حال اجرا هستند. مشارکت در ساخت رستوران نیز یکی از همان قراردادها است که امروزه در میان افراد رواج زیادی یافته است.

"قرارداد مشارکت در ساخت رستوران ذیل عقد شرکت در ماده 571 قانون مدنی تعریف و تنظیم می‌شود. طی این شراکت، دو یا چند نفر از شرکا ضمن سرمایه گذاری جهت راه‌اندازی و اداره رستوران، توافق می‌کنند که در سود و زیان حاصله نیز شریک باشند. آورده هر یک از شرکا ممکن است مالی باشد همچون پول نقد یا زمین برای احداث رستوران، یا آورده‌ای غیرنقدی همچون مهارت و تجربه در آشپزی یا مدیریت رستوران."

حال که با تعریف قرارداد مشارکت در راه‌اندازی رستوران آشنا شدید، بهتر است راجع‌به آثار و عواقب قرارداد مزبور نیز تا حدودی شناخت پیدا کنید. در ادامه، پس از بیان چند نکته حقوقی بسیار ضروری درمورد این توافق، به مفاد و بندهای آن خواهیم پرداخت.

نکات مهم تنظیم قرارداد مشارکت در راه اندازی رستوران

مشارکت در راه‌اندازی فست فود و رستوران، همیشه آسان و کم دردسر نیست، ازاین‌رو باید جانب احتیاط را رعایت کنید و موارد زیر را به خوبی در نظر بگیرید.

نکته اول: حتماً میزان آورده هر یک از شرکا و زمینه مورد استفاده از آن سرمایه را در متن قرارداد بنویسید. مثلاً آقای الف مبلغ 100 میلیون تومان، آقای ب مبلغ 200 میلیون تومان و آقای ج تخصص خود در آشپزی را با یکدیگر شریک می‌شوند.

نکته دوم: نسبت به مدیریت رستوران، باید به یک توافق جمعی برسید. چنانچه وضعیت اداره رستوران مشخص نشود، به‌زودی اختلافات زیادی میان شرکا ایجاد خواهد شد. در این میان ممکن است سرمایه یکی از شرکا، تخصص در امر اداره رستوران باشد؛ پس سایر شرکا موظفند به نظرات و تصمیمات او احترام بگذارند. البته، قید نحوه اداره، ساعات حضور روزانه مدیر و محدوده اختیارات مدیر، تا حد زیادی باعث شفافیت قرارداد و کاهش تعارضات طرفین خواهد شد.

نکته سوم: استخدام و اخراج پرسنل رستوران علاوه بر آنکه باید تابع ضوابط قانون کار باشد، بهتر است با تراضی شرکا صورت گیرد.

نکته چهارم: چنانچه برند رستوران پس از مدتی رشد نمود و هر یک از شرکا قصد راه‌اندازی شعب و نمایندگی‌های آن را داشته باشند؛ موظفند این موضوع را به اطلاع سایرین نیز برسانند. چرا که عدول از این امر و تأسیس شعب دیگر بدون اطلاع شرکا، مصداق خیانت در امانت خواهد بود.

نکته پنجم: بر اساس ماده 575 قانون مدنی: "هر یک از شرکاء به نسبت سهم خود در نفع و ضرر سهیم می‌باشد مگر اینکه برای یک یا چند نفر از آنها در مقابل عملی سهم زیادتری ‌منظور شده باشد."

 بنابراین، اصل بر این است که هر شریک فقط نسبت به آورده و سهم خودش، در سود و زیان حاصل از رستوران سهیم خواهد بود. برخی از حقوقدانان معتقدند که می‌توان خلاف این مورد را در قرارداد شرط کرد. یعنی می‌توان برای یکی از شریکان سهم زیادتری از سود حاصله را در نظر گرفت و این موضوع بر مبنای اصل آزادی قراردادها (ماده 10 ق.م) کاملاً صحیح است.

آخرین نکته هم مربوط به ثبت قرارداد مشارکت در ساخت رستوران در یکی از دفاتر ثبت اسناد رسمی است. چرا که با این کار، قراردادتان از یک سند عادی به یک سند رسمی ارزشمند تبدیل خواهد شد. این موضوع، مزایای بسیاری برای هر یک از طرفین قرارداد دارد که در مطلب ثبت قرارداد مشارکت در ساخت در دفترخانه به‌تفصیل به آن پرداخته‌ایم.

مواد و ارکان تشکیل دهنده قرارداد مشارکت در ساخت رستوران

اینکه چطور قرارداد مشارکت در راه‌اندازی رستوران را بنویسید، تا حد زیادی تعیین کننده سود و زیان کلیه شرکا و پایداری قرارداد است. به‌عبارت دیگر، هر یک از بندها و مواد این قرارداد چنان حائز اهمیت هستند که تنها یک اشتباه یا سهل انگاری، ممکن است تمام زحماتتان را از بین ببرد. 

بر همین اساس، علاوه بر دقت فراوان در نحوه نوشتن قرارداد مشارکت، به ارکان تشکیل دهنده آن نیز که در ادامه آورده‌ایم توجه کنید.

ارکان و مواد این قرارداد عبارت‌اند از:

ماده اول: مشخصات طرفین قرارداد

کلیه اطلاعات شرکا در این قسمت نوشته می‌شود.  

ماده دوم: موضوع قرارداد

موضوع این توافق عبارت است از شراکت در ساخت یا راه‌اندازی رستوران. در اینجا باید کلیه مشخصات رستوران اعم از موقعیت مکانی و خدمات قابل ارائه در آن نیز به طور کامل درج شود.

ماده سوم: مدت قرارداد

منظور از مدت، تاریخ شروع شراکت و پایان آن است. به نظر می‌رسد در مشاغلی مانند رستوران داری، سه سال زمان مناسبی برای برآورد و محاسبه ادامه یا اتمام شراکت است.

ماده چهارم: میزان سرمایه و سهم‌الشرکه

همانطور که پیش از این نیز اشاره کردیم، سهم و سرمایه هر یک از شرکا باید مشخص باشد و از سوی دیگر، نقدی یا غیرنقدی بودن آن باید به صورت واضح در قرارداد تصریح شود.

ماده پنجم: تعهدات طرفین

اگر در خاطرتان باشد، در پاراگراف‌های قبلی توضیح دادیم که هر یک از شرکا موظفند به تعهدات مندرج در قرارداد عمل کنند. به عنوان مثال، یکی از شرکا مدیریت رستوران را برعهده می‌گیرد و دیگری انجام کارهای مربوط به اخذ مجوز را. هرچقدر محدوده این تعهدات واضح و گویا باشد، به همان میزان از اختلافات آتی شرکا نیز کاسته خواهد شد؛ درغیراین‌صورت، پس از بروز اولین تعارض، کشمکش‌ها و دعواهای بعدی نیز آغاز می‌شود.

ماده ششم: فسخ قرارداد

موارد انحلال هر قرارداد شامل فسخ، انفساخ و اقاله است. موارد فسخ قرارداد مشارکت در ساخت در همه انواع آن یکسان می باشد؛ به طور مثال، انفساخ انحلالی است که خارج از اراده شرکا بوده و اقاله نیز انحلال قرارداد مشارکت در ساخت رستوران به تراضی طرفین می‌باشد. چنانچه برای عدم پایبندی به تعهدات هر یک از شرکا، حق فسخ پیش‌بینی شده باشد، قرارداد مزبور پس از تخلف شریک مورد نظر، فسخ خواهد شد.

ماده هفتم : عدم افشا اطلاعات و محرمانگی

این بند مختص قرارداد مشارکت در راه‌اندازی رستوران نبوده و در بسیاری از توافقات کتبی دیگر نیز وجود دارد. دلیل نگارش این ماده این است که شرکا ملزم شوند رمز و راز موفقیت رستوران را در اختیار رقبا قرار ندهند؛ زیرا افشای اطلاعات محرمانه مانند برملا کردن دستور طبخ یک غذای خاص که صرفاً در تخصص سرآشپز است منجر به نابودی رستوران و رشد رقبا خواهد شد.

ماده هشتم: حل و فصل اختلافات

هرچند بسیاری از قراردادها بدون توجه به این بند نوشته می‌شوند اما در جایی مثل قراردادهای مشارکت در ساخت، توجه به نحوه حل اختلافات طرفین ضرورت بالایی دارد. بهترین شیوه برای پاسخ به تعارضات شرکا، ارجاع اختلاف به داوری است. ما در مقاله داوری در قرارداد مشارکت در ساخت صفر تا صد این موضوع را برایتان تشریح کرده‌ایم.

و اما جمع‌بندی مطلب

قرارداد مشارکت در ساخت رستوران، موضوعی است که این مطلب از وکیل باشی را به آن اختصاص دادیم. هرچند ضمن تعریف این قرارداد، ارکان و نحوه تنظیم آن را بیان کردیم اما همانطور که تاکنون متوجه شده‌اید، نگارش این قرارداد یک کار تخصصی و کاملاً فنی است.

درصورتی‌که دانش حقوقی لازم را برای تنظیم چنین قراردادی در اختیار نداشته باشید؛ علی‌رغم ایجاد اختلافات جدی با سایر شرکا، خسارات جبران‌ناپذیری نیز متوجه تان خواهد بود. چاره چیست؟ تنظیم یک قرارداد سفارشی، نزد وکلای متخصص در امور قراردادها.

در همین راستا، تیم وکلای وکیل باشی ضمن ارائه مشاوره حقوقی لازم، قرارداد مورد نیاز شما را با حفظ جوانب حقوقی آن، در اسرع وقت تنظیم خواهد کرد. برای دسترسی به سایر خدمات حقوقی سایت نیز کافی است درخواست خود را در قسمت کامنت‌ها ثبت کنید.

راضیه حبیبی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی