بررسی قرارداد مشارکت در ساخت نرم افزار

عصر، عصر دنیای دیجیتال است. رشد سریع دنیای دیجیتال، چالش‌ها و فرصت‌های زیادی را برای علم ، اقتصاد و جامعه به همراه آورده است. یکی از جذاب‌ترین بخش‌های دنیای دیجیتال را نرم‌افزارها رقم می‌زنند. این روزها طراحی و ساخت نرم‌افزار به عنوان یک تخصص کاربردی، مهندسان زیادی را به این عرصه کشانده است. ممکن است کسانی که برای طراحی و ساخت نرم‌افزار ایده‌ای دارند، بخواهند این ایده را با یک یا چند نفر دیگر اجرائی کنند. در این شرایط افراد می‌توانند از قرارداد مشارکت در ساخت نرم‌افزار استفاده کنند. 

این قرارداد یک حمایت قانونی از شما مهندسان عزیز است تا به کمک آن دغدغه‌های مالی و اجرایی خود را رفع کنید. اما این قرارداد هم مثل بقیۀ قراردادها، نکات مخصوص به خودش را دارد. در صورتی که این نکات را بدانید، می‌توانید شراکتی دقیق‌تر و شیرین‌تر را آغاز کنید. اگر می‌خواهید با زیر و بم حیاتی قرارداد مشارکت در ساخت نرم‌افزار آشنا شوید، تا پایان این مقاله از وکیل‌باشی همراه ما بمانید.

قرارداد مشارکت در ساخت نرم افزار، چگونه قراردادی است؟

یکی از انواع قرارداد مشارکت در استارتاپ‌ها، قرارداد مشارکت در ساخت نرم‌افزار است که به دنیای کدنویسی و ساخت نرم‌افزار اختصاص دارد. 

زمانی که دو یا چند نفر قصد دارند ایده نوینی را تبدیل به یک نرم‌افزار یا اپلیکیشن کاربردی کنند و در این مسیر سرمایه‌های نقدی و غیرنقدی خود را هم شریک شوند، به انعقاد قراردادی به نام قرارداد مشارکت در ساخت نرم‌افزارها رو می‌آورند. معمولاً افراد برای مشارکت در ساخت نرم‌افزار یک تیم تشکیل می‌دهند. این تیم می‌­تواند از متخصصانی مثل برنامه‌نویسان، گرافیست‌ها، نویسندگان، متخصصان تحلیل بازار و رقبا، سرمایه‌گذاران و… تشکیل شده باشد.

بنابراین "قرارداد مشارکت در ساخت نرم افزار توافق کتبی دو یا چند نفر است که قصد دارند یک ایده‌ی خاص را به نرم‌افزاری جدید تبدیل کنند. آن‌ها در این قرارداد، حقوق و تکالیف طرفین، سهم هر یک از شرکا، دست­مزد آن‌ها و دیگر مسائل مهم این شراکت را روشن می‌کنند تا از ایجاد اختلاف و هزینه های ناشی از آن جلوگیری کند."

در ماده ۱۱ آیین نامه ساخت نرم‌افزار، در مورد مشارکت در ساخت نرم افزار آمده است که :«هرگاه اشخاص متعدد در پدید آوردن نرم افزار مشارکت داشته باشند، چنانچه سهم مشارکت هر یک در پدید آوردن نرم افزار مشخص باشد، حقوق مادی حاصل از آن به نسبت مشارکت به هر یک تعلق می گیرد. در صورتی که کار یکایک آنان جدا و متمایز نباشد، اثر مشترک نامیده می شود و حقوق ناشی از آن حق مشاع پدیدآورندگان است.»

شرایط حقوقی مشارکت در ساخت نرم‌ افزار چیست؟

همان‌طور که می‌دانید، موضوع قرارداد مشارکت در ساخت نرم‌افزار، طراحی و ساخت نرم‌افزار است. برای این‌ که این قرارداد را منعقد کنید، از همین ابتدا باید از نکات زیر اطلاع داشته باشید.

1. شما می‌توانید برای ساخت نرم افزار، از برنامه های دیگر کمک بگیرید و این باعث نمی‌­شود که اشکالی در ثبت و ساخت نرم افزارتان ایجاد شود.

2. اگر یک اپلیکیشن را به سفارش شخص حقیقی (اشخاص) یا حقوقی (شرکت‌ها) بسازید، حقوق مادی آن یعنی هزینه‌ها و درآمد نشر و تکثیر متعلق به شخص سفارش دهنده است و حقوق معنوی آن یعنی ایده و طراحی نرم‌افزار متعلق به پدید آور و سازنده اپلیکیشن است.

3. برای ثبت نرم افزار باید مراحل اخذ گواهی ثبت را طی کنید و درخواست گواهی را به شورای عالی انفورماتیک ارسال کنید.

4. حقوق مربوط به نرم افزار برای مدت ۳۰ سال متعلق به شخص پدیدآورنده می‌­باشد. البته این حق، قابل نقل و انتقال است.

این نکات از این جهت اهمیت دارند که گاهی ممکن است این قرارداد، نوعی قرارداد مشارکت باشد که بین شرکتی که می‌خواهد یک نرم‌افزار را بسازد و سازنده نرم‌افزار یا تیم سازنده نرم‌افزار منعقد شود. در این حالت، اطلاع داشتن از این نکات به شما کمک می‌کند تصمیمات درست‌تری بگیرید.

بندهای مهم در قرارداد مشارکت در ساخت نرم افزار چیست؟

بهترین راه برای مشارکتی سالم و موفق در ساخت نرم‌افزار، داشتن قراردادی مناسب و اصولی است. نقش قراردادها در پیشبرد درست شراکت قابل انکار نیست.اگر می‌خواهید توافق به شراکت در ساخت یک نرم‌افزار کنید، موارد زیر را به عنوان مهم‌ترین بندهای قرارداد مشارکت در ساخت اپلیکیشن در نظر داشته باشید:

1. موضوع قرارداد:  موضوع این قرارداد، ساخت نرم‌افزار است. در این قسمت باید نوع نرم‌افزار و نام آن به صورت دقیق و روشن نوشته شود. از آنجایی که ممکن است در طول پروژه، به واسطه عواملی مثل تغییر بازار تصمیم به تغییر روند کار گرفته شود،این تغییرات کوچک یا بزرگ می‌توانند باعث از بین رفتن شراکت شوند. شما می‌توانید برای جلوگیری از بروز این مشکل، بندی را به عنوان "تغییر موضوع در قرارداد" بیاورید. این کار به شما کمک می‌کند اگر تغییری در روند پروژه اتفاق افتاد، توافق به هم نخورد بلکه توافقات جدیدی صورت بگیرد.

2. مدت قرارداد: منظور از مدت قرارداد، زمانی است که نرم افزار باید ساخته شده و ارائه شود.

3. سهم‌الشرکه: سهم هر یک از شرکا در این قرارداد ممکن است به صورت سرمایه نقدی یا غیرنقدی باشد. منظور از سرمایه غیرنقدی، مهارت و تخصص فرد و ایده او برای ساخت نرم‌افزار است. باید در قرارداد خود به صورت جزئی سهم هر یک از شرکا را مشخص کنید و هیچ ابهامی باقی نگذارید تا جایی برای اختلاف درمورد آن باقی نماند.

4. نحوه پرداخت‌ مبالغ دستمزد،بیمه و مالیات: در قرارداد مشارکت در ساخت نرم‌افزار، باید دستمزد هر شریک در طول انجام پروژه، میزان پیش پرداخت، بیمه شدن یا نشدن افراد و خلاصه تکلیف تمام هزینه‌ها دقیقاً مشخص شود. درمورد نحوه پرداخت مالیات‌ها نیز به صورت دقیق با هم مذاکره کنید و نتیجه آن را در قرارداد خود درج کنید.

5. تعهدات طرفین: با مشخص کردن تعهدات و تکالیف تیم در پروژه می‌توانید جلوی کم‌کاری‌ها را بگیرید و به هدف انجام دقیق وظایف و سرعت بیشتر در پیشبرد کار برسید.

6. جریمه تأخیر: شما می‌توانید برای جلوگیری از هر نوع تأخیر از سوی هر یک از طرفین قرارداد، مبلغی را به عنوان خسارت در نظر بگیرید. این مبلغ را باید با توافق شرکا به صورت دقیق در قرارداد مشارکت در ساخت نرم‌افزار مشخص کنید. این بند به خوبی می‌تواند حق و حقوق تمام اعضاء را تضمین کند.

7. حق طبع و نشر: این بند به معنای واقعی یکی از مهم‌ترین قسمت‌های قرارداد مشارکت در ساخت نرم‌افزار است. از آنجایی که نرم افزار بر‌اساس یک ایده نو ساخته شده، مشخص کردن حقوق ثبت نرم افزار و انتشار آن اهمیت بسیار زیادی دارد. بنابراین از همان ابتدا، در قرارداد درمورد حق طبع و نشر نرم‌افزارتعیین تکلیف کنید.

8. محرمانگی:  در این قسمت از قرارداد باید ذکر شود که دستیابی به اطلاعات پروژه فقط برای افراد تیم ممکن است و همه باید متعهد شوند که از اطلاعات موجود حفاظت کنند و محرمانگی را رعایت کنند.

9. مرجع حل اختلاف: بهترین راه‌ برای حل و فصل اختلافات قراردادی، تعیین داور است. البته برای اینکه حل و فصل اختلافات را به داور ارجاع دهید، بهتر است از همان ابتدا داور را تعیین کنید و در قرارداد مشخص کنید. در غیر اینصورت، در انتخاب داور در آینده دچار اختلاف می‌شوید. برای آشنایی بیشتر حتماً به مطلب داوری در قراردادها سر بزنید  و با شرایط آن آشنا شوید.

10. موارد فسخ قرارداد: فسخ قرارداد به معنای پایان دادن به توافق به صورت یک‌جانبه است. فقط در شرایطی می‌توانید یک قرارداد را فسخ کنید که مواردی که به طرفین حق فسخ می‌دهد را به صورت دقیق در قرارداد تعیین کرده باشید. به عنوان مثال می‌توانید در قرارداد شرط کنید که اگر هر یک از طرفین به تعهداتی که در قرارداد ذکر شده عمل نکند، طرف مقابل می‌تواند قرارداد را فسخ کند.

این نکته را نیز در نظر داشته باشید که متن و عبارات به کار گرفته شده در قرارداد باید کاملا واضح و روان باشد تا بعدها ابهام و اختلافی در مفهوم آن ایجاد نشود. علاوه بر تمام این نکات، مطالعه مطلب نکات مهم در تنظیم قرارداد فریلنسری نیز می‌تواند به شما کمک کند شناخت کامل‌تری از این نوع قرارداد پیدا کنید. بنابراین مطالعه آن را از دست ندهید.

سخن پایانی

در این مطلب از وکیل‌باشی تلاش کردیم مهم‌ترین نکات در قرارداد مشارکت در ساخت نرم‌افزار را با شما در میان بگذاریم.

 تنظیم قرارداد مشارکت در ساخت نرم‌افزار بخاطر جزئیات متعددی که در آن دخیل است، بسیار پیچیده است. به همین دلیل وکیل‌باشی این امکان را برای شما در نظر گرفته که با ثبت درخواست قرارداد سفارشی در سایت، تنظیم صفر تا صد قرارداد مشارکت در ساخت نرم‌افزار را به وکلای تیم حقوقی وکیل‌باشی بسپارید تا در نهایت بتوانید با قراردادی متناسب با شرایط خودتان این شراکت را به بهترین نحو آغاز کنید.

منا خسروجردی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی