نحوه نوشتن قرارداد اجاره باغ

در میان قراردادهای اجاره، قرارداد اجاره باغ یکی از رایج‌ترین توافقات میان افراد است. چرا که این روزها کاربردهای باغات، بسیار متنوع‌تر از گذشته است. طی 40 یا 50 سال قبل، از باغات صرفاً برای کاشت و بهره‌برداری از درختان استفاده می‌شد. این در حالی است که امروزه اغلب افراد برای برگزاری مراسم عروسی، جشن تولد، ساخت گلخانه، تفریح در محیط باغ و مواردی ازاین‌دست، اقدام به اجاره باغ می‌کنند. اجاره‌ای که ممکن است روزانه باشد یا ماهانه و در اکثر موارد به‌صورت سالانه.

به‌این‌ترتیب برای نوشتن قرارداد اجاره باغ، باید با کلیات حقوقی قرارداد اجاره و زوایای قانونی آن آشنا باشید. در همین راستا، این نوشته از وکیل‌باشی را به مبحث اجاره باغ اختصاص دادیم و در ادامه راجع به نحوه تنظیم، ارکان و نکات حقوقی این توافق صحبت می‌کنیم.

قرارداد اجاره باغ به چه معناست؟ 

در ماده 466 ق.م، قانون‌گذار عقد اجاره را به این صورت تعریف کرده است که "اجاره باعث می‌شود در طول مدت عقد، مستأجر مالک منافع عین مستأجره شود."

بر همین اساس، در قرارداد اجاره باغ، اجاره‌کننده را مستأجر می‌نامیم. صاحب باغ را موجر و باغ مورد اجاره را عین مستأجره می‌گوییم.

"به‌این‌ترتیب، قرارداد اجاره باغ، توافقی است که میان مستأجر و موجر منعقد می‌شود. در پی آن، موجر موظف است که طی مدت اجاره (اعم از روز، ماه یا سال) در ازای دریافت اجاره‌بها، مالکیت منافع باغ را به مستأجر منتقل کند."

در مقاله آشنایی با انواع قرارداد اجاره گفتیم که بر اساس ماده 2 قانون روابط موجر و مستأجر، اجاره‌نامه‌های عادی نیز باید با قید مدت اجاره در دو نسخه تنظیم شده و به ‌امضای موجر و مستأجر برسند. علاوه‌برآن، دو شخص قابل‌اطمینان از سوی طرفین قرارداد نیز باید قرارداد را به‌عنوان شهود گواهی کنند.

نحوه تنظیم قرارداد اجاره باغ چگونه است؟

‌ به یاد داشته باشید که یک قرارداد استاندارد و اصولی، دارای ارکانی است که اگر آن‌ها از قرارداد حذف شوند، به کلیت آن آسیب وارد می‌شود. توضیحات بیشتر این مسئله را در مقاله نحوه تنظیم قرارداد اجاره ملک آورده‌ایم؛ حتماً به آن مطلب نیز سر بزنید.

نوشتن اجاره‌نامه باغ به این صورت است که ابتدا باید عنوان قرارداد را در بالای برگه بنویسید. سپس هر یک از مواد و بندهای زیر را به ترتیب در متن اجاره‌نامه درج کنید.

1.   مشخصات موجر

2.   مشخصات مستأجر

3.   موضوع قرارداد که عبارت است از: اجاره باغ به آدرس... و مساحت...

4.   مدت قرارداد: تفاوتی ندارد که باغ را برای یک روز یا یک سال اجاره کنید. درهرصورت، مدت‌زمان اجاره باید به‌صورت واضح در اجاره‌نامه نوشته شود.

5.   اجاره‌بها یا مبلغ اجاره

6.   شرایط و نحوه پرداخت اجاره‌بها: این مورد در مذاکرات طرفین مشخص می‌شود. نحوه پرداخت مبلغ اجاره به‌صورت یک‌ماهه، دو‌ماهه، طی چند فقره چک، به‌صورت نقد یا به هر شکل دیگری که مورد توافق موجر و مستأجر است باید عیناً در متن نوشته شود.

7.   تعهدات موجر

8.   تعهدات مستأجر

9.   شرایط فسخ قرارداد اجاره باغ

10. عدم واگذاری باغ به دیگری: موجر، هرگونه واگذاری باغ از سوی مستأجر به شخص ثالث را به‌واسطه این بند، محدود می‌کند.

11.  تاریخ تحویل و تسلیم باغ

12.  نحوه حل اختلافات طرفین

13.  امضا طرفین

توجه داشته باشید که مواد ذکر شده، ممکن است بر مبنای انتظارات طرفین، کمی تغییر کنند؛ مثلاً موادی مثل فورس ماژور یا تعداد نسخه‌ها نیز به موارد بالا افزوده شوند. درهرحال، همواره بهتر است قبل از امضای قرارداد، آن را به‌دقت مطالعه کنید و حتماً از یک وکیل متبحر در زمینه قراردادها مشاوره حقوقی بگیرید.

تعهدات و حقوق طرفین در قرارداد اجاره باغ شامل چیست؟  

در ادامه، تعهدات و حقوق طرفین عقد اجاره باغ را به‌صورت مجزا توضیح می‌دهیم.

تعهدات موجر در قرارداد اجاره باغ

1. تحویل باغ به مستأجر در وضعیتی که در قرارداد توافق شده است.

2. ارائه اطلاعات کافی درباره باغ به مستأجر، از جمله اطلاعات مربوط به شرایط اجاره و وضعیت مالکیت باغ. به‌عنوان‌مثال اگر مالک طی توافقی مثل قرارداد مشارکت در احداث باغ، با چند شخص دیگر شریک باشد و به‌تنهایی اقدام به اجاره باغ نماید، با مسائل حقوقی پیچیده‌ای مواجه می‌شوید. زیرا اگر باغ مزبور دارای چند مالک باشد و یکی از آن‌ها بر این قرارداد رضایت ندهد، همان مالک می‌تواند خلع‌ید مستأجر را از دادگاه بخواهد.

3. تعهد نسبت به پرداخت هزینه‌های مربوط به تعمیرات کلی در باغ مانند تعمیر استخر، سیستم گرمایشی و امثال آن.

4. بازگرداندن پول پیش اخذ شده به مستأجر پس از اتمام مدت قرارداد

دررابطه‌با فوت موجر نیز نباید نگران شد. چرا که عقد اجاره، جزء عقود لازم است و با فوت موجر، به پایان نمی‌رسد مگر اینکه چنین موردی در قرارداد درج شود.

تعهدات مستأجر در اجاره‌نامه باغ

1. پرداخت مبلغ اجاره به‌موقع و به طور کامل

2. مراقبت از باغ و تحویل آن در موعد مقرر به‌صورت اولیه

3. اطلاع‌رسانی به موجر درصورتی‌که خسارتی به باغ وارد شده باشد

4. رعایت کلیه شرایط مقرر از سوی موجر مانند عدم کاشت درخت و...

این مورد را به یاد داشته باشید که موجر فقط تعمیرات لازم و ضروری را می‌تواند در زمان اجاره انجام دهد. مثلاً موجر نمی‌تواند مدعی شود؛ چون مصالح ساختمانی ارزان شده، من می‌خواهم در باغ خودم استخر بسازم. ازآنجایی‌که این موضوع باعث محدودشدن استفاده مستأجر از باغ خواهد شد؛ موجر چنین حقی را ندارد.

نکات مهم در تنظیم قرارداد اجاره باغ

هرچند در پاراگراف‌های قبلی به بسیاری از نکات حقوقی قرارداد اجاره باغ اشاره کردیم؛ اما در این قسمت مطالب کمتر گفته شده دراین‌رابطه را توضیح می‌دهیم. پس، هنگام تنظیم و امضای اجاره‌نامه باغ، حتماً نکات حقوقی زیر را در نظر بگیرید:

تعیین محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها

از جمله شرایطی که باعث ایجاد محدودیت برای مستأجر می‌شوند به مواردی مثل ممنوعیت تغییر نوع فعالیت در باغ می‌توان اشاره کرد. به‌عنوان‌مثال، اگر قرار باشد باغ به‌عنوان باغ میوه‌ استفاده شود، ممکن است ممنوعیت تغییر فعالیت به باغ گیاهان دارویی و یا گلخانه‌داری برای مستأجر در نظر گرفته شود.

در مثالی دیگر، می‌توانیم به ممنوعیت استفاده از کودهای شیمیایی اشاره کنیم. در این مورد، موجر حق استفاده از هیچ‌گونه کود غیرطبیعی را ندارد.

اجاره باغ به شخص ثالث

ازآنجایی‌که به‌محض انعقاد عقد اجاره، مستأجر مالک منافع ملک می‌شود، او می‌تواند باغ را به شخصی دیگر اجاره دهد. این در حالی است که موجر چنین حقی را از او سلب نکرده باشد؛ بنابراین، اگر در زمان بستن قرارداد اجاره باغ، موجر حق واگذاری باغ به غیر را از مستأجر سلب کرده باشد، اجاره دوم از سوی مستأجر، باطل خواهد بود.

نحوه ایجاد تغییرات در باغ از سوی مستأجر

مستأجر در صورتی مجاز به ایجاد تغییرات در باغ می‌شود که این موضوع به تأیید صاحب باغ برسد و از قبل نیز در قرارداد مشخص شود. برای مثال، مستأجر می‌تواند با اجازه صاحب باغ، درختان جدید بکارد یا باغ را با گل‌های جدید تزئین کند. اما توصیه می‌شود که در زمان تنظیم اجاره‌نامه، توافقات لازم میان طرفین صورت‌گرفته باشد.

عدم تغییر در کاربری اصلی باغ

امروزه باغ‌ها کاربرد‌های گوناگونی دارند که با گذشته متفاوت است. در گذشته از باغ تنها برای پرورش میوه و مرکبات و خشکبار در فصل رشد این محصولات استفاده می‌شد. در دنیای امروز از باغ‌ها جهت برگزاری مراسم‌هایی چون تولد، عروسی‌ها و مهمانی‌های مختلف استفاده می‌شود.

ضمن اینکه با گسترش کشاورزی صنعتی و تولید محصولات گلخانه‌ای، از باغ‌هایی که گلخانه دارند برای کشت محصولات کشاورزی با علوم نوین استفاده می‌شود. در همه این موارد، مستأجر وظیفه دارد که مورد اجاره (باغ) را در همان کاربری قید‌شده در قرارداد مورداستفاده قرار دهد.

به‌عنوان‌مثال، اگر مستأجر باغ را برای برگزاری مراسم تولد اجاره کرده است، حق ندارد استفادة دیگری از باغ داشته باشد و در این صورت، موجر می‌تواند مستأجر را از استفاده‌ در غیر از مورد توافق‌شده، منع نماید. اگر امکان منع مستأجر وجود نداشت، موجر حق دارد قرارداد اجاره را فسخ نماید

قرارداد حق انتفاع را با اجاره اشتباه نگیرید

ما در مقاله آشنایی با قرارداد حق انتفاع سکنی عمری، توضیح دادیم که حق انتفاع با اجاره کاملاً تفاوت دارد. در اجاره باغ، مستأجر مالک منافع عین می‌شود؛ اما در حق انتفاع، شخص منتفع، چنین مالکیتی را نخواهد داشت. یعنی، شخص منتفع از باغ، صرفاً حق بهره‌مندی از باغ را دارد و مالکیت منافع باغ به او منتقل نمی‌شود.

شرایط فسخ قرارداد

فسخ قرارداد اجاره باغ، یکی از موضوعات پیچیده حقوقی است. اینکه موجر و مستأجر در چه شرایطی حق فسخ دارند و چطور می‌توانند این حق را اعمال کنند، به مذاکرات اولیه آن‌ها بستگی دارد.

به‌طورکلی، درصورتی‌که مستأجر شرایط قرارداد را رعایت نکند، موجر حق دارد قرارداد را فسخ کند. علاوه بر این، درصورتی‌که مستأجر برای مدتی مشخص و به‌صورت متوالی، مبلغ اجاره را به‌موقع پرداخت نکند، موجر حق دارد قرارداد را فسخ کند.

بر اساس ماده 487 ق.م اگر در حین اجاره، عین مستأجر (باغ) معیوب باشد، مستأجر حق فسخ خواهد داشت. البته، اگر موجر عیب موجود در باغ را رفع کند و باغ قابل‌استفاده شود، حق فسخ مستأجر از میان می‌رود.

و اما جمع‌بندی

در این نوشته از وکیل‌باشی، گفتیم که قرارداد اجاره باغ به‌عنوان مستندی رسمی، شامل تمامی جزئیات مهم مربوط به اجاره باغ می‌شود. این موافقت‌نامه به موجر و مستأجر اطمینان می‌دهد که از حقوق و تعهدات آن‌ها به‌خوبی محافظت خواهد شد.

در همین راستا، وکلای تیم حقوقی وکیل‌باشی قرارداد اجاره باغ ویلا را به‌صورت کاملاً حرفه‌ای و اصولی تنظیم کرده‌اند. دریافت این قرارداد به شما این امکان را می‌دهد که اجاره‌نامه‌ای صحیح، معتبر و بدون نقص در دست داشته باشید. این قرارداد استاندارد، به شما کمک می‌کند تا در طول اجرای اجاره‌نامه، با مشکلات حقوقی متعدد دست‌وپنجه نرم نکنید.

راضیه حبیبی_کارشناس حقوقی وکیل‌باشی