سند لازم الاجرا چیست؟

 سند لازم‌الاجرا یکی از انواع سند به شمار می‌رود که به دلیل ویژگی‌های خاص خود، امکان اجرا بدون نیاز به حکم دادگاه را فراهم می‌سازد. این نوع سند شامل مواردی چون اسناد ملکی، عقدنامه، قبوض اقساطی و چک بوده و به دلیل ارزش حقوقی بالا، سریع‌ترین و مطمئن‌ترین مسیر برای وصول مطالبات و اجرای تعهدات است. 

سند لازم الاجرا چه سندی است؟

خیلی از افراد سند لازم‌الاجرا را با سند رسمی مساوی می‌دانند، اما این سند یکی از انواع اسناد حقوقی مهم است که بدون نیاز به دادگاه و تنها با مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک، قابلیت اجرا دارد. این سند از اسناد رسمی و عادی متمایز است و به دلیل ارزش حقوقی بالا و عدم نیاز به تشریفات پیچیده، ابزار مناسبی برای وصول سریع مطالبات و اجرای تعهدات محسوب می‌شود. با استفاده از سند لازم‌الاجرا، افراد می‌توانند به سادگی و با صرف هزینه کمتر، حقوق خود را مطالبه کنند.

مصادیق اسناد لازم الاجرا کدامند؟

از مهمترین مصادیق سند لازم الاجرا می‌توان موارد زیر را نام برد:

• اسناد رسمی مربوط به اموال غیرمنقول و منقول

• اسناد مربوط به ازدواج

• چک

• قبوض اقساطی

• اسناد رهنی و وثیقه‌ای

• قراردادهای بانکی و بدهی‌ها

اسناد رسمی مربوط به اموال غیرمنقول و منقول

اسناد لازم‌الاجرا در اموال غیرمنقول مانند سند مالکیت خانه، زمین و آپارتمان به دلیل ثبت رسمی، بدون نیاز به حکم دادگاه قابلیت اجرا دارند. همچنین اسناد مربوط به اموال منقول نیز با ویژگی‌های رسمی و اجرایی خود، از این قابلیت برخوردارند. این اسناد به‌آسانی وصول شده و تنها در صورت بروز مسائلی مانند جعل، نیاز به بررسی قضایی خواهند داشت.

اسناد مربوط به ازدواج

اسنادی مانند عقدنامه، قباله نکاح و سند طلاق که شامل تعهداتی؛ همچون مهریه و رجوع از بذل مهریه هستند، از جمله اسناد لازم‌الاجرا به شمار می‌آیند.

چک

چک، هرچند سند رسمی نیست؛ اما به دلیل اعتبار تجاری بالای خود جنبه لازم‌الاجرا دارد. دارنده چک می‌تواند برای وصول آن مستقیماً به بانک و سپس به اداره ثبت مراجعه کند.

قبوض اقساطی

قبوض اقساطی شامل قبوض مربوط به مهریه، قبوض ثبت‌شده و قبوض تخلیه ملک به دلیل عدم پرداخت اجاره‌بها، به عنوان اسناد لازم‌الاجرا شناخته می‌شوند. این قبوض قابلیت اجرا از طریق اداره ثبت را دارند و می‌توان با استفاده از آن‌ها بدون نیاز به حکم دادگاه نسبت به وصول مطالبات اقدام کرد.

اسناد رهنی و وثیقه‌ای

اسنادی که اموال را در وثیقه قرار داده‌اند، قابلیت اجرایی دارند و می‌توان از طریق دفترخانه‌های مربوط به اجرای آن‌ها اقدام کرد. دریافت اجراییه برای این اسناد، به ویژه در مورد املاک ثبت‌شده، نیازی به صدور حکم از مراجع حقوقی و قضایی ندارد. دفترخانه‌ای که اسناد را ثبت کرده، می‌تواند به‌طور مستقیم نسبت به صدور اجراییه اقدام کند.

سایر موارد چون:

• قراردادهای بانکی و قبض بدهی‌‌ها

•  آرای داوری بورس

•  عوارض شهرداری 

این اسناد به دلیل ویژگی‌های قانونی خود، امکان دسترسی سریع و با هزینه کمتر به مطالبات و حقوق قانونی را فراهم می‌آورند.

سند لازم الاجرا چه ویژگی‌هایی دارد؟

سند لازم‌الاجرا که ممکن است نوعی سند عادی به شمار آید، دارای ویژگی‌های خاصی است که آن را از سایر اسناد متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها شامل موارد زیر است:

• قابلیت اجرا بدون حکم دادگاه

• سریع‌ترین راه وصول مطالبات

• تنوع در انواع اسناد لازم الاجرا

• ارزش قانونی بالا

• حفاظت از حقوق ذینفع

قابلیت اجرا بدون حکم دادگاه

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های اسناد لازم‌الاجرا این است که برای اجرای آن‌ها نیازی به مراجعه به دادگاه و دریافت حکم نیست. این اسناد به‌صورت مستقیم و فوری قابل اجرا هستند.

سریع‌ترین راه وصول مطالبات

این نوع اسناد به‌سادگی و بدون پیچیدگی‌های اداری قابل وصول هستند که این امر فرآیند دریافت مطالبات را تسهیل می‌کند.

تنوع در انواع اسناد لازم الاجرا

 اسناد لازم‌الاجرا می‌توانند شامل: اسناد رسمی، چک، قبوض اقساطی، اسناد مربوط به ازدواج و طلاق و اسناد وثیقه‌ای باشند.

ارزش قانونی بالا

این اسناد اعتبار قانونی و ارزش بالایی دارند که امنیت را برای طرفین تأمین می‌کند. شرایط و موازین قانونی خاص آن‌ها، احساس آرامش را در هنگام تنظیم فراهم می‌کند و به‌راحتی در مراجع قانونی معتبر شناخته می‌شوند.

حفاظت از حقوق ذینفع

پیگیری اسناد لازم‌الاجرا بسیار ساده است و وجود این اسناد به‌خوبی از حقوق ذینفعان محافظت می‌کند.

نحوه اجرای سند لازم الاجرا چگونه است؟

برای اجرای سند لازم‌الاجرا، نخست باید به مراجع صدور اجرائیه، مراجعه کنید. این مراجع شامل:

•  دفاتر اسناد رسمی 

• اداره ثبت اسناد و املاک

• دفاتر ازدواج و طلاق 

این مراجع با بررسی مدارک ارائه شده، بدون نیاز به حکم دادگاه، اقدام به صدور اجراییه می‌کنند. پس از صدور اجراییه، می‌توان نسبت به توقیف اموال متعهد (شخص بدهکار) اقدام کرد. این فرایند معمولاً با همکاری نیروی انتظامی و تحت نظارت اداره ثبت انجام می‌شود. در صورتی که شخص بدهکار به تعهدات خود عمل نکند، اموال وی توقیف و به فروش می‌رسند تا مطالبات پرداخت شود. در نهایت، دارنده سند می‌تواند مبلغ مربوطه را پس از فروش اموال دریافت کند.

خلاصه‌ای از آنچه که درباره سند لازم الاجرا، باید بدانید! 

سند لازم‌الاجرا، امکان وصول سریع مطالبات و اجرای تعهدات را بدون نیاز به طی مراحل پیچیده قانونی و دادگاهی فراهم می‌کند. این نوع سند شامل سند ملکی، چک، قبوض اقساطی و اسناد ازدواج و طلاق است. اسناد لازم الاجرا به دلیل اعتبار قانونی بالا و کاربرد گسترده، جایگاه ویژه‌ای در معاملات و روابط حقوقی دارند. اجرای مستقیم و کاهش هزینه‌های دادرسی، این اسناد را به ابزاری موثر برای اطمینان حقوقی و حفظ حقوق ذینفعان تبدیل کرده است.

امیدوارم این نوشتار، مانند یک فنجان چای داغ در یک روز سرد زمستانی، گرمابخش و آرامش‌بخش چالش‌های شما عزیزان باشد.

ماهک حقیقی_ کارشناس حقوقی وکیل باشی