در نظام قضایی ایران، تجدیدنظرخواهی یکی از روش‌های مهم اعتراض به آرای دادگاه بدوی است. این فرایند با ارائه دادخواست تجدیدنظر به دادگاه مربوطه، همراه با ذکر شماره حکم و مشخصات دادگاه صادرکننده رأی انجام می‌شود. در مقاله «دادخواست چیست؟» نحوه تنظیم دادخواست را به‌تفصیل شرح داده‌ایم.

تجدیدنظرخواهی با هدف تضمین عدالت و دقت در رسیدگی‌های قضایی طراحی شده و از حقوق قانونی اصحاب دعوا محسوب می‌شود.

دادخواست تجدید نظر چیست؟

در نظام قضایی ایران، تجدیدنظرخواهی از آرای دادگاه‌ها یکی از راه‌های مهم اعتراض و بازبینی تصمیمات قضایی محسوب می‌شود. این فرآیند از طریق تقدیم دادخواست تجدیدنظر به دادگاه تجدیدنظر انجام می‌گیرد و بستگی به رأی اولیه (بدوی) صادر شده دارد. در مقاله‌ای دیگر، دادخواست بدوی چیست؟ را به‌تفصیل بررسی کرده‌ایم.

برای تنظیم دادخواست تجدیدنظر، لازم است که این درخواست بر روی برگه‌های مخصوص و چاپ‌شده نوشته شود و مطابق با ماده ۳۴۱ قانون آیین دادرسی مدنی، شامل اطلاعات دقیق زیر باشد:

• مشخصات کامل تجدیدنظرخواه و وکیل وی (در صورت وجود)
• مشخصات تجدیدنظرخوانده
• شماره و جزئیات حکم یا قرار مورد اعتراض
• نام دادگاه صادرکننده رأی
• تاریخ ابلاغ رأی
• دلایل و مستندات تجدیدنظرخواهی

رعایت این موارد در تنظیم دادخواست تجدیدنظر اهمیت بسیاری دارد، زیرا هرگونه نقص در اطلاعات ممکن است منجر به رد درخواست شود.

علاوه بر این، مطابق ماده 342، اگر درخواست‌دهنده دارای سمت خاصی مانند قیمومت، ولایت، وصایت، وکالت یا مدیریت شرکت باشد، باید مدارک مربوط به اثبات سمت خود را نیز به دادخواست ضمیمه کند. دادخواست تجدیدنظر و مدارک پیوست آن باید در دو نسخه و در صورت تعدد طرفین، به تعداد آن‌ها به علاوه یک نسخه ارائه شود. رعایت این الزامات نه تنها به تسریع فرآیند رسیدگی کمک می‌کند، بلکه تضمین‌کننده حقوق قانونی طرفین دعوا در چارچوب عدالت قضایی است.

نحوه تنظیم دادخواست تجدیدنظرخواهی

در نظام قضایی ایران، تنظیم دادخواست تجدیدنظرخواهی یکی از مراحل کلیدی در فرآیند اعتراض به آرای دادگاه‌ها محسوب می‌شود. این فرآیند، چه در امور حقوقی و چه کیفری، از اهمیت بالایی برخوردار است و نیازمند دقت و توجه به جزئیات قانونی است. برای تنظیم دادخواست تجدیدنظرخواهی، ابتدا باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و درخواست خود را به صورت الکترونیکی ثبت کنید. در این مرحله، ارائه مدارک و مستندات لازم، از جمله نسخه حکم یا قرار دادگاه، مدارک شناسایی و سایر اسناد مرتبط، ضروری است.

دادخواست تجدیدنظرخواهی باید شامل اطلاعات دقیقی مانند مشخصات کامل تجدیدنظرخواه و وکیل وی (در صورت وجود)، مشخصات تجدیدنظرخوانده، شماره و مشخصات حکم یا قرار مورد اعتراض، دادگاه صادرکننده رأی، تاریخ ابلاغ رأی و دلایل تجدیدنظرخواهی باشد. پس از ثبت درخواست، از طریق سامانه ثنا می‌توانید ابلاغیه‌های مربوطه را دریافت کرده و از زمان و تاریخ رسیدگی مطلع شوید. حضور به موقع در مرجع تجدید نظر و ارائه دفاعیات لازم، آخرین مرحله این فرآیند است.

با توجه به پیچیدگی‌های حقوقی و حساسیت این مرحله، توصیه می‌شود تنظیم دادخواست و پیگیری فرآیند تجدیدنظرخواهی با همراهی وکیل مجرب انجام شود تا از هرگونه خطا یا نقص در روند کار جلوگیری شده و حقوق قانونی شما به بهترین شکل ممکن حفظ گردد.

مدارک لازم برای تقدیم  دادخواست تجدید نظر

برای تقدیم دادخواست تجدید نظر، ارائه مدارک کامل و دقیق از اهمیت بالایی برخوردار است. این مدارک شامل کپی مصدق حکم اولیه صادر شده از مرجع قضایی، مدارک شناسایی معتبر مانند کارت ملی و شناسنامه و فرم‌های مخصوص درخواست تجدید نظر است. شما می‌توانید از وکیل باشی نمونه دادخواست موردنظر را دانلود نمایید.

علاوه بر این، در صورتی که متقاضی وکیل داشته باشد، ارائه وکالت‌نامه رسمی که به تأیید مراجع قانونی رسیده باشد، الزامی است. همچنین، در برخی موارد ممکن است ارائه مدارک و مستندات جدید که در پرونده اولیه ارائه نشده‌اند، به همراه دلایل و مستندات قانونی برای اثبات ادعای تجدید نظر، ضروری باشد. توجه به این نکته که تمامی مدارک باید به صورت کامل و بدون نقص ارائه شوند، زیرا هر گونه کم‌وکاستی ممکن است روند بررسی درخواست را با تأخیر مواجه کند یا حتی منجر به رد درخواست شود.

مهلت رسیدگی به دادخواست تجدیدنظر

به موجب ماده ۳۳۶ قانون آیین دادرسی مدنی، مهلت قانونی برای تقدیم دادخواست تجدید نظر برای اصحاب دعوا به شرح زیر تعیین شده است:

برای اشخاص مقیم ایران: مهلت درخواست تجدید نظر ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی یا انقضای مدت واخواهی می‌باشد.

برای اشخاص مقیم خارج از کشور: این مهلت ۲ ماه از تاریخ ابلاغ رأی یا انقضای مدت واخواهی در نظر گرفته شده است.

رعایت این مهلت‌های قانونی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا در صورت عدم تقدیم دادخواست تجدید نظر در زمان مقرر، رأی صادر شده قطعیت یافته و امکان اعتراض به آن از طریق تجدید نظر از بین می‌رود. بنابراین، اصحاب دعوا باید به دقت تاریخ ابلاغ رأی را بررسی کرده و در صورت نیاز، اقدامات لازم را برای تهیه و تقدیم درخواست تجدید نظر همراه با مدارک مورد نیاز، در بازه زمانی تعیین‌شده انجام دهند.

مرجع صالح رسیدگی به دادخواست تجدید نظر

مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست تجدیدنظر، به شرح زیر تعیین شده است:

متقاضی تجدیدنظر می‌بایست دادخواست خود را ظرف مهلت قانونی مقرر به یکی از مراجع زیر تسلیم نماید:

۱. دفتر دادگاه صادرکننده رأی بدوی

۲. دفتر شعبه اول دادگاه تجدیدنظر

۳. دفتر بازداشتگاهی که متقاضی در آنجا توقیف است.

پس از تسلیم دادخواست، مرجع وصول‌کننده موظف است بلافاصله دادخواست را ثبت و رسیدی شامل اطلاعات زیر به تقدیم‌کننده تحویل دهد:

• نام متقاضی و طرف دعوا
• تاریخ تسلیم دادخواست
• شماره ثبت
• مشخصات دادنامه

همچنین، مرجع وصول‌کننده باید تاریخ تسلیم را روی کلیه برگ‌های دادخواست قید کند. این تاریخ به عنوان تاریخ تجدیدنظرخواهی محسوب می‌شود و از اهمیت بسزایی در روند رسیدگی برخوردار است.

در صورتی که دادخواست به دفتر مرجع تجدیدنظر یا بازداشتگاه تسلیم شود، مرجع مذکور موظف است پس از ثبت و تکمیل اقدامات لازم، دادخواست را به دادگاه صادرکننده رأی بدوی ارسال نماید.

چنانچه دادخواست تجدیدنظر در مهلت قانونی تقدیم شده باشد، مدیر دفتر دادگاه بدوی پس از تکمیل فرآیندهای اداری، پرونده را ظرف دو روز به مرجع تجدیدنظر ارسال می‌کند. این اقدام به منظور تسریع در روند رسیدگی و حفظ حقوق قانونی متقاضی انجام می‌شود.

رعایت دقیق این مراحل و ارائه دادخواست به مرجع صالح، تضمین‌کننده آغاز به موقع فرآیند تجدیدنظر و جلوگیری از هرگونه ابهام یا تأخیر در رسیدگی به پرونده است.

یادداشت پایانی

برای تقدیم دادخواست تجدیدنظر، رعایت مهلت قانونی (۲۰ روز برای مقیمان ایران و ۲ ماه برای مقیمان خارج) و ارائه مدارک کامل (کپی حکم اولیه، مدارک شناسایی، فرم‌های مخصوص و وکالتنامه در صورت نیاز) ضروری است. دادخواست باید به مرجع صالح (دادگاه صادرکننده رأی، شعبه اول تجدیدنظر یا بازداشتگاه) تسلیم و رسید دریافت شود. تاریخ ثبت دادخواست، تاریخ تجدیدنظرخواهی محسوب می‌شود.

توصیه می‌شود در صورت نیاز با وکیل متخصص مشورت کنید تا از تضییع حقوق خود جلوگیری کرده و فرآیند تجدیدنظر را به بهترین شکل پیش ببرید. اقدام به موقع و آگاهی از قوانین، کلید موفقیت در این مسیر است.

 

نویسنده: پگاه رهبر