دعوای ابطال اجرائیه زمانی مطرح می‌شود که اجرائیه صادره از سوی مراجع قضائی به اشتباه یا برخلاف قانون باشد. در این شرایط، محکوم‌علیه می‌تواند با تنظیم دادخواست از دادگاه درخواست لغو یا اصلاح اجرائیه کند. در این مقاله، به بررسی دلایل ابطال اجرائیه، مراحل ثبت دادخواست و نکات مهم در این زمینه پرداخته خواهد شد تا افراد بتوانند از حقوق خود دفاع کنند.
دادخواست ابطال اجراییه چیست؟
دادخواست ابطال اجراییه زمانی مطرح می‌شود که فردی قصد دارد، اجراییه‌ای را که از سوی مراجع قضایی صادر شده است، لغو یا بی‌اثر کند.
دادخواست را در مقاله دادخواست چیست؟ به صورت مفصل توضیح دادیم؛ اما اجراییه یک سند رسمی است که به موجب آن، اجرای حکم یا مطالبه طلب قانونی از سوی طلبکار آغاز می‌شود. با این حال، گاهی ممکن است این اجراییه به اشتباه، بدون رعایت تشریفات قانونی یا برخلاف حقوق فرد صادر شده باشد. در چنین شرایطی، فرد می‌تواند با ارائه دادخواست ابطال اجراییه از دادگاه بخواهد که دستور توقف و بی‌اعتباری آن را صادر کند.
مبنای قانونی ابطال اجراییه
بر اساس ماده ۴ قانون اجرای احکام مدنی
اجرای حکم با صدور اجراییه انجام می‌شود، مگر اینکه در قانون، ترتیب دیگری مقرر شده باشد.
بر اساس ماده ۱۱ قانون اجرای احکام مدنی
در صورت وقوع اشتباه در صدور اجراییه، دادگاه می‌تواند رأسا یا به درخواست یکی از طرفین، اجراییه را اصلاح یا ابطال کند و دستور استرداد موارد اجرا شده را صادر نماید.
بر اساس ماده ۳۹ قانون اجرای احکام مدنی
اگر حکمی که به اجرا درآمده است، بعداً فسخ، نقض یا در اعاده دادرسی بی‌اثر شود، عملیات اجرایی باید به حالت قبل از اجرا بازگردد.
در صورتی که موضوع حکم یک عین معین باشد و استرداد آن ممکن نباشد، مأمور اجرا موظف به وصول مثل یا قیمت آن است.
ماده ۱۶۸ قانون اجرای احکام مدنی
اگر از تاریخ صدور اجراییه بیش از پنج سال بگذرد و محکوم‌له آن را پیگیری نکند، اجرائیه بلااثر می‌شود. در این شرایط، اگر هزینه اجرای حکم دریافت نشده باشد، دیگر قابل وصول نخواهد بود.
البته محکوم‌له می‌تواند مجدداً تقاضای صدور اجراییه کند، اما برای هر حکم فقط یک بار هزینه اجرا دریافت می‌شود.
ابطال اجراییه یک راهکار قانونی برای جلوگیری از اجرای ناعادلانه یا غیرقانونی احکام است. در صورتی که احساس می‌کنید اجراییه‌ای که علیه شما صادر شده، نادرست است، میتوانید با تنظیم دادخواست ابطال اجراییه و ارائه آن به دادگاه، درخواست توقف و لغو آن را داشته باشید.
مواردی که می‌توان برای دادخواست ابطال اجرائیه به دادگاه مراجعه کرد؟
در مواد قانونی، از جمله ماده ۱۱ قانون اجرای احکام مدنی، به‌طور صریح به موارد ابطال اجرائیه اشاره نشده است. این امر منطقی به نظر می‌رسد، زیرا تنها دلیل موجه برای ابطال اجرائیه، اشتباه در صدور آن است و نمی‌توان جهات دیگری را به آن افزود.
در ادامه، مهم‌ترین مصادیقی که بر اساس آن‌ها می‌توان درخواست ابطال اجرائیه را به دادگاه ارائه کرد، بررسی خواهد شد.
- دادخواست ابطال اجراییه به دلیل اشتباه در مبلغ محکوم به
- دادخواست ابطال اجراییه به دلیل اشتباه در هویت طرفین
- دادخواست ابطال اجراییه به دلیل پلاک ثبتی موضوع حکم
دادخواست ابطال اجراییه به دلیل اشتباه در مبلغ محکوم به
اگر دادگاه حکم کند که شخصی باید مبلغی پول به دیگری پرداخت کند، این مبلغ محکوم‌به نامیده می‌شود.
مبلغ محکوم‌به باید در دادنامه به طور دقیق و قطعی ذکر شود. اگر در اجرائیه به اشتباه مبلغ محکوم‌به بیشتر از مبلغ واقعی قید شود، شخص محکوم‌علیه می‌تواند درخواست ابطال اجرائیه به دلیل اشتباه در مبلغ را به دادگاه صادرکننده اجراییه ارائه دهد.
پس از بررسی مستندات، در صورت تایید اشتباه، دادگاه اجرائیه را ابطال خواهد کرد.
دادخواست ابطال اجراییه به دلیل اشتباه در هویت طرفین
در هنگام صدور اجرائیه، گاهی اشتباهاتی مانند نوشتن نام یا نام خانوادگی نادرست یا اشتباه در شماره شناسنامه رخ میدهد که می‌تواند موجب ابطال اجرائیه شود.
همچنین، اشتباه در درج اقامتگاه طرفین، مانند اشتباه در نام شهر، خیابان یا حتی پلاک محل سکونت، از دیگر مواردی است که می‌تواند باعث ابطال یا تصحیح اجرائیه گردد.
دادخواست ابطال اجراییه به دلیل پلاک ثبتی موضوع حکم
اگر اجرائیه مربوط به ملک شخصی باشد، پلاک ثبتی از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورتی که پلاک درج‌شده در اجرائیه با پلاک واقعی مطابقت نداشته باشد، شخص محکوم‌علیه می‌تواند با ارائه مستندات لازم، درخواست ابطال اجرائیه به دلیل اشتباه در پلاک ثبتی را از دادگاه صادرکننده اجرائیه مطرح کند. پس از بررسی و تایید اشتباه، دادگاه اجرائیه را ابطال یا تصحیح خواهد کرد.
نحوه ثبت و پیگیری دادخواست ابطال اجرائیه دادگاه چگونه است؟
برای ثبت دادخواست ابطال اجرائیه، ابتدا لازم است یک دادخواست دقیق و قانونی تنظیم شود که تمام اطلاعات مورد نیاز و مستندات مرتبط به طور کامل در آن ذکر شده باشد.
در ادامه، مراحل و نکات ضروری برای ثبت دادخواست به طور شفاف و دقیق بیان می‌شود:
- تنظیم دادخواست
- ثبت دادخواست در دادگاه عمومی حقوقی
- پرداخت هزینه‌های دادرسی
- اطلاع‌رسانی و ابلاغ به طرفین
تنظیم دادخواست
در بخش مشخصات کامل طرفین دعوا، باید تمامی اطلاعات شناسایی هر یک از طرفین به‌طور دقیق و مطابق با مستندات قانونی قید شود. این اطلاعات شامل موارد زیر است:
- نام و نام خانوادگی هر یک از طرفین دعوا
- کد ملی و شماره شناسنامه
- نشانی دقیق اقامتگاه طرفین
این اطلاعات باید به‌طور کامل، دقیق و منطبق با اسناد قانونی ثبت شوند تا از هرگونه اشتباه در شناسایی طرفین جلوگیری گردد. علاوه بر این، شما میتوانید نمونه دادخواست آماده را تهیه کنید تا روند تنظیم آن تسهیل شود.
ثبت دادخواست در دادگاه عمومی حقوقی
پس از تهیه دادخواست، باید آن را به دادگاه عمومی حقوقی ارائه دهید. در برخی موارد، ممکن است دادخواست به دادگاه اجراییه یا دادگاهی که اجرائیه صادر کرده است ارجاع داده شود.
پرداخت هزینه‌های دادرسی
بعد از ثبت دادخواست، باید هزینه‌های دادرسی را پرداخت کنید. این هزینه‌ها معمولاً بسته به نوع و ارزش دعوا متغیر است.
اطلاع‌رسانی و ابلاغ به طرفین
پس از ثبت دادخواست، دادگاه اجرائیه را به طرفین دعوا ابلاغ می‌کند. این ابلاغ می‌تواند به روش‌های حضوری یا پستی انجام شود. برای پیگیری دقیق وضعیت دادخواست، می‌توان از سامانه ثنا استفاده کرده و از جزئیات پرونده آگاه شد.
در صورت نیاز به مشاوره تخصصی حقوقی یا اطلاعات دقیق‌تر در مورد مراحل دادرسی، توصیه می‌شود از یک وکیل مجرب مشاوره حقوقی دریافت کنید تا روند رسیدگی به پرونده شما به درستی انجام شود.
نکات مهم تنظیم دادخواست ابطال اجرائیه
نکات مهم در خصوص ابطال اجرائیه و عملیات ثبتی که بهتر است بدانید، به شرح زیر است:
- خوانده دعوی ابطال اجرائیه
- صلاحیت دادگاه
- دعوای ابطال عملیات اجرائیه
- ماهیت مالی یا غیرمالی دعوی
خوانده دعوی ابطال اجرائیه
در دعوای ابطال اجرائیه ثبتی، نیازی به حضور کسی که سند را تنظیم کرده یا مسئول اداره ثبت و دفترخانه نیست. فقط کسی که از اجرائیه سود می‌برد یا محکوم شده، طرف دعوا است.
صلاحیت دادگاه
طبق قانون، رسیدگی به دعوای اجرائیه‌های اداره ثبت بر عهده دادگاهی است که دستور اجرا را صادر کرده، حتی اگر اجرای حکم به اداره ثبت محل وقوع ملک واگذار شود.
هرچند قانون این دعوا را در صلاحیت رئیس اداره ثبت می‌داند، اما دادگاه‌ها به دلیل مرجع عمومی بودن دادگستری، آن را بررسی می‌کنند. از نظر محل رسیدگی نیز، تابع مقررات آیین دادرسی مدنی است.
دعوای ابطال عملیات اجرائیه
طرح دعوای ابطال اجرائیه مانع از اجرای آن نمی‌شود، مگر اینکه دادگاه با بررسی دلایل، تصمیم به تعویق عملیات اجرایی بگیرد. هر فردی، چه بدهکار سند باشد و چه شخص ثالث، اگر نسبت به مال مورد اجرا ادعای حقی داشته باشد، می‌تواند درخواست ابطال عملیات اجرایی کند.
این دعوا طبق مواد ۱۶۹ به بعد آیین‌نامه اجرای اسناد رسمی بررسی و رسیدگی به آن بر عهده رئیس اداره ثبت است.
اگر دعوا پذیرفته شود، فقط عملیات اجرایی لغو می‌شود و اجرائیه همچنان معتبر خواهد بود، مگر اینکه دادگاه دستور موقت صادر کند تا عملیات اجرایی متوقف شود.
ماهیت مالی یا غیرمالی دعوی
ماهیت دعوا به نوع سند بستگی دارد؛ اگر سند مالی باشد، دعوا نیز مالی محسوب می‌شود و در غیر این صورت، غیر مالی خواهد بود. این نکات کمک می‌کند تا خوانندگان در صورت مواجهه با دعوای ابطال اجرائیه و عملیات ثبتی، با آگاهی کامل از حقوق خود اقدام کنند.
خلاصه‌ای از آنچه که درباره دادخواست ابطال اجراییه دادگاه باید بدانید
دعوای ابطال اجرائیه یکی از ابزارهای قانونی است که به افراد این امکان را میدهد تا در صورت اشتباه یا تخلف در صدور اجرائیه، از حقوق خود دفاع کنند. این دعوا می‌تواند به دلایل مختلفی مانند اشتباه در مبلغ محکوم‌به، هویت طرفین یا پلاک ثبتی مطرح شود.
برای طرح این دعوا، فرد باید دادخواست دقیقی تنظیم کرده و آن را به دادگاه ارائه دهد. مراحل ثبت دادخواست، پرداخت هزینه‌های دادرسی و اطلاع‌رسانی به طرفین از جمله موارد مهم در این فرآیند است.
آگاهی از قوانین و مشاوره با وکیل می‌تواند به افراد کمک کند تا در مسیر ابطال اجرائیه به‌درستی گام بردارند.
امیدوارم این نوشتار، مانند یک فنجان چای داغ در یک روز سرد زمستانی، گرمابخش و آرامش‌بخش چالش‌های شما عزیزان باشد.
ماهک حقیقی- کارشناس حقوقی وکیل باشی
