در نظام حقوقی، دادخواست به‌عنوان یک سند رسمی و ابزار قانونی برای اقامه دعوا و درخواست رسیدگی به اختلافات شناخته می‌شود. همان‌طور که پیش‌تر درباره ثبت و پیگیری دادخواست صحبت کردیم، گاهی ممکن است خواهان به دلایلی مانند تغییر شرایط یا تمایل به حل اختلاف خارج از دادگاه، از ادامه دعوا منصرف شود. در چنین مواقعی، استرداد دادخواست این امکان را به او میدهد که پیش از شروع رسیدگی یا در مراحل اولیه، با رعایت شرایط و مهلت‌های قانونی، درخواست خود را پس بگیرد.
این فرآیند نه تنها نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری نظام قضایی است بلکه به حفظ حقوق و منافع طرفین دعوا نیز کمک می‌کند. در این مطلب، به بررسی مفهوم استرداد دادخواست، شرایط و مهلت استرداد اطلاعات جامع و دقیقی را به شما خواهیم داد. با ما همراه باشید.
استرداد دادخواست یعنی چه؟
استرداد دادخواست به این معناست که خواهان (کسی که دادخواست داده) از ادامه روند رسیدگی به دعوا منصرف می‌شود و به دادگاه اعلام می‌کند که دیگر نمی‌خواهد دعوا ادامه پیدا کند. این کار مانند این است که شخص بگوید: من از این دادخواست صرف نظر می‌کنم و نمی‌خواهم دادگاه به آن رسیدگی کند.
بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی، اگر خواهان بخواهد دادخواست خود را استرداد کند، باید این درخواست را به صورت کتبی و در قالب یک لایحه به دادگاه ارائه دهد. نکته مهم این است که این درخواست باید تا قبل از اولین جلسه دادگاه یا قبل از اینکه خواهان در جلسه اول صحبتی کند، ارائه شود. اگر دادگاه این درخواست را بپذیرد، قرار ابطال دادخواست صادر می‌کند و دعوا دیگر ادامه پیدا نمی‌کند.
یک نکته جالب درباره استرداد دادخواست این است که اگر خواهان دادخواست خود را پس بگیرد، این کار به معنای پایان همیشگی دعوا نیست. یعنی اگر بعداً دوباره بخواهد همان دعوا را مطرح کند، می‌تواند دوباره دادخواست جدیدی ثبت کند. به عبارت دیگر، استرداد دادخواست باعث نمی‌شود که شخص برای همیشه از حق خود محروم شود.
نحوه استرداد دادخواست
استرداد دادخواست توسط خواهان در دو مرحله امکان‌پذیر است:
- قبل از جلسه اول رسیدگی: بر اساس بند الف ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، خواهان می‌تواند تا قبل از تشکیل اولین جلسه دادرسی، دادخواست خود را از دادگاه مسترد کند. در این صورت، دادگاه قرار ابطال دادخواست صادر می‌کند و دعوا به طور کامل خاتمه می‌یابد.
- بعد از جلسه اول رسیدگی: اگر خواهان بخواهد پس از تشکیل جلسه اول، دادخواست خود را مسترد کند، این عمل تحت عنوان استرداد دعوا انجام می‌شود. در این حالت، دادگاه به جای قرار ابطال، قرار رد دعوا صادر می‌کند.
این دو روش نشان می‌دهند که قانون‌گذار به خواهان این امکان را داده است تا در مراحل مختلف رسیدگی، در صورت تغییر نظر، از ادامه روند دعوا انصراف دهد. در صورتی که در روند پرونده دچار ابهام شدید، میتوانید از وکلای متخصص وکیل باشی مشاوره حقوقی دریافت نمایید.
مهلت استرداد دادخواست
در بخش‌های قبل توضیح دادیم که استرداد دادخواست به چه معناست و چگونه انجام می‌شود. حالا می‌خواهیم درباره مهلت استرداد دادخواست صحبت کنیم.
بر اساس ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، خواهان (کسی که دادخواست داده) می‌تواند تا قبل از تشکیل اولین جلسه دادرسی، دادخواست خود را مسترد کند. به عبارت ساده، اگر شخصی بخواهد دادخواست خود را پس بگیرد، باید این کار را حتماً تا قبل از شروع اولین جلسه دادگاه انجام دهد. در این صورت، دادگاه قرار ابطال دادخواست صادر می‌کند و دعوا به طور کامل پایان می‌یابد.
نکته مهم این است که این مهلت برای همه انواع دعواها، از جمله دعوای اصلی، دعوای متقابل، ورود ثالث یا جلب ثالث، یکسان است. یعنی خواهان در هر نوع دعوایی که باشد، می‌تواند تا قبل از اولین جلسه دادرسی، دادخواست خود را پس بگیرد.
اگر خواهان قصد استرداد دادخواست را داشته باشد، باید این درخواست را به‌صورت کتبی (در قالب یک لایحه) یا شفاهی در اولین جلسه دادرسی به دادگاه اعلام کند. البته، ارائه درخواست کتبی توصیه می‌شود تا به‌عنوان یک سند قانونی ثبت شود. نگران تنظیم لایحه نباشید؛ وکلای ما در کنار تنظیم دادخواست، تنظیم لایحه را نیز به‌صورت تخصصی انجام می‌دهند.
در کل، مهلت استرداد دادخواست یک فرصت قانونی است که به خواهان اجازه میدهد در صورت تغییر نظر، از ادامه روند دادگاه انصراف دهد. این مهلت نشان میدهد که قانون‌گذار به حقوق افراد احترام گذاشته و به آن‌ها امکان تغییر تصمیم را داده است.
تفاوت استرداد دادخواست و استرداد دعوی
استرداد دادخواست و استرداد دعوا دو مفهوم حقوقی هستند که ممکن است شبیه به هم به نظر برسند اما در عمل تفاوت‌های مهمی دارند. این تفاوت‌ها به مراحل دادرسی و تأثیراتی که بر پرونده می‌گذارند، مربوط می‌شود. در ادامه به بررسی این تفاوت‌ها می‌پردازیم:
استرداد دادخواست
مرحله: استرداد دادخواست معمولاً در مراحل اولیه دادرسی انجام می‌شود، یعنی قبل از اینکه دادگاه به بررسی پرونده بپردازد.
شرایط: اگر دادخواست هنوز به طرف مقابل ابلاغ نشده باشد، خواهان می‌تواند به راحتی و بدون نیاز به موافقت دادگاه یا طرف مقابل، فرم دادخواست خود را پس بگیرد. در این حالت، گویا دادخواست اصلاً ارائه نشده است.
تأثیر: استرداد دادخواست معمولاً هیچ اثر حقوقی برای طرفین ندارد و هزینه‌های دادرسی بر عهده خواهان باقی می‌ماند.
استرداد دعوی
مرحله: استرداد دعوی معمولاً پس از شروع جلسات رسیدگی و در مراحل پیشرفته‌تر دادرسی مطرح می‌شود.
شرایط: در این مرحله، استرداد دعوی ممکن است نیاز به موافقت دادگاه یا طرف مقابل داشته باشد، به‌ویژه اگر حقوق طرف مقابل تحت تأثیر قرار گرفته باشد.
تأثیر: استرداد دعوی می‌تواند منجر به مختومه شدن پرونده شود اما ممکن است پیامدهای پیچیده‌تری داشته باشد. برای مثال، طرف مقابل می‌تواند درخواست جبران هزینه‌های دادرسی را مطرح کند.
میتوانید از طریق سامانه ثنا قبل از هر اقدامی از شرایط دادخواست خود مطلع شوید که چگونگی این پیگیری را در مقاله ثبت و پیگیری دادخواست توضیح دادیم.
یادداشت پایانی
استرداد دادخواست به این معناست که خواهان، یعنی شخصی که دادخواست را به دادگاه ارائه کرده است، به دلایل مختلف از ادامه روند دادرسی منصرف می‌شود و درخواست می‌کند که دادخواستش پس گرفته شود. این عمل در قانون آیین دادرسی مدنی پیش‌بینی شده و شرایط و مهلت‌های خاصی دارد. بر اساس ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، خواهان می‌تواند تا قبل از تشکیل اولین جلسه دادرسی، دادخواست خود را مسترد کند. در این صورت، دادگاه قرار ابطال دادخواست صادر می‌کند و دعوا به طور کامل پایان می‌یابد.
نکته مهم این است که استرداد دادخواست به معنای پایان دائمی دعوا نیست و خواهان می‌تواند در آینده همان دعوا را مجدداً مطرح کند. این نهاد حقوقی نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری قانون و احترام به تصمیمات افراد است. با این حال، پیش از اقدام به استرداد دادخواست، مشورت با وکیل متخصص می‌تواند به خواهان کمک کند تا بهترین تصمیم را با توجه به شرایط پرونده خود بگیرد.
نویسنده: پگاه رهبر
