در قرارداد خرید و فروش تراکتور چه مواردی درج می‌شود؟

آیا تابه‌حال به این موضوع فکر کرده‌اید که هر غذا یا خوراکی خوشمزه‌ای که می‌خورید چه فرایندی را پشت سر گذاشته تا به شما برسد؟ از شخم‌زدن زمین کشاورزی گرفته تا چیدن و بسته‌بندی محصولات زراعی، راهی طولانی طی شده است. به‌نحوی‌که در تمام این مسیر، علاوه بر وجود نیروی کار انسانی، استفاده از ماشین‌آلات مختلف همچون تراکتور نیز ضرورت فراوانی دارد.

در این میان، دانستن درباره قرارداد فروش ادوات کشاورزی ممکن است برای بسیاری از ما اصلاً اهمیتی نداشته باشد؛ اما به کشاورزانی فکر کنید که به این ماشین‌آلات نیاز مبرم دارند. در واقع زمان شخم‌زدن با گاوآهن سال‌ها است که سپری شده و استفاده از وسیله‌ای ضروری مثل تراکتور در زراعت و تأمین غذای انسان‌ها بسیار حیاتی است.

حال ممکن است خود شما یکی از همان کشاورزان باشید که مدت‌ها است برای خرید تراکتور تلاش می‌کنید یا حتی سازنده ادوات کشاورزی مثل تراکتور، کمباین و... باشید. درهرصورت افرادی مثل شما نسبت به شناخت جزئیات حقوقی قرارداد خریدوفروش تراکتور ناگزیرند. ازاین‌رو، این مقاله از وکیل‌باشی را به همین موضوع اختصاص دادیم تا ضمن آشنایی با ماهیت این قرارداد، نحوه تنظیم آن را هم بدانید.

قرارداد خریدوفروش تراکتور چیست؟

قبل از امضای قرارداد خریدوفروش تراکتور، معمولاً انواع مختلفی از معاینه فنی و مکانیکی تراکتور انجام می‌شود تا خریدار اطمینان پیدا کند که تراکتور در وضعیت خوبی است و ارزش پرداختی او را دارد. پس از توافق درمورد شرایط خریدوفروش، قرارداد توسط طرفین امضا شده و معامله انجام می‌شود. این توافق، صرفاً بر سر مسائل مالی و قیمت تراکتور نبوده و جزئیات زیادی را در بر می‌گیرد.

"بر همین اساس باید گفت که: قرارداد خریدوفروش تراکتور، عقد بیعی است که قانون‌گذار در ماده 338 قانون مدنی به آن اشاره کرده است. در اینجا، موضوع قرارداد، خرید یا فروش تراکتور با مشخصات و ویژگی‌های مندرج در موافقت‌نامه خواهد بود. به‌این‌ترتیب، بایع یا همان فروشنده موظف است ضمن دریافت ثمن معامله، مبیع یا همان تراکتور را در موعد مشخص شده به مشتری تحویل دهد."

اگر با مطالعه همین چند خط تصور کردید که در نوشتن چنین توافق‌نامه‌ای مهارت پیدا کرده و دیگر نیازی به وکیل ندارید، کاملاً در اشتباه هستید! این قرارداد آن قدر پیچ‌وخم دارد که برای نگارش آن باید علاوه بر تسلط به امر قراردادنویسی، دانش حقوقی بسیار زیادی هم داشته باشید. ازاین‌رو، وکلای تیم وکیل‌باشی این مسیر را برای شما هموار ساخته‌اند. وکلای پایه یک دادگستری ما در وکیل‌باشی با تسلط بر کلیه مسائل حقوقی و قضایی، قرارداد خریدوفروش تراکتور را به صورت استاندارد و مطابق با آخرین تغییرات قوانین مدون کشور، تدوین کرده‌اند.

نحوه تنظیم قرارداد خرید تراکتور چگونه است؟

قرارداد خریدوفروش تراکتور ممکن است شرایط و جزئیات مختلفی را شامل شود، اما موادی که به طور عمومی در این نوع قرارداد ذکر می‌شوند، عبارت‌اند از:

ماده اول: مشخصات طرفین

طرفین قرارداد خرید تراکتور یا فروش آن، بایع و مشتری هستند. ما در حقوق به فروشنده، «بایع» می‌گوییم و خریدار را مشتری می‌نامیم. همان‌طور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، این قرارداد، همان عقد بیع ماده 338 ق.م است. در اولین ماده باید مشخصات هویتی هر کدام از طرف‌های توافق را دقیق و کامل بنویسید.

ماده دوم: موضوع قرارداد

موضوع این قرارداد، بیع تراکتور است. به یاد داشته باشید که موضوع قرارداد با مورد معامله متفاوت‌اند. به مورد معامله، مبیع گفته می‌شود که در اینجا مبیع «تراکتور» است.

ماده سوم: مشخصات مورد معامله

تمامی ویژگی‌ها و مشخصات تراکتور از جمله مشخصات فنی تراکتور، شرکت سازنده، مدل، سال ساخت و شماره شاسی باید در این ماده درج شوند.

ماده چهارم: ثمن معامله و نحوه پرداخت آن

قیمتی که برای خرید تراکتور مشخص می‌شود، ثمن معامله است. در این بند، حتماً علاوه بر قیمت، شرایط، زمان و نحوه پرداخت به‌صورت نقدی، اقساط، پرداخت توسط چند فقره چک و... را ذکر کنید.

ماده پنجم: شرایط تحویل مورد معامله

فروشنده در چه زمان و مکانی می‌خواهد مبیع را به خریدار تحویل دهد؟ اگر این مورد را مشخص نکنید، بدون تردید یک اختلاف بزرگ در طول اجرای قرارداد در انتظار شما است. به همین خاطر، توصیه می‌کنیم پیش از هرگونه اقدام برای نوشتن متن موافقت‌نامه خرید یا فروش از یک وکیل متبحر مشاوره حقوقی بگیرید.

ماده ششم: شرایط گارانتی و خدمات پس از فروش

معمولاً وقتی که ماشین‌آلات کشاورزی و صنعتی را به‌صورت نو و دست‌اول می‌خرید، گارانتی و خدمات پس از فروش در میان تعهدات خریدار درج می‌شود. چنانچه نسبت به خرید تراکتور دست‌دوم اقدام کرده باشید، به‌احتمال زیاد چنین مزیتی را نخواهید داشت.

ماده هفتم: تعهدات طرفین

تعهدات خریدار و فروشنده در قرارداد خریدوفروش تراکتور ممکن است متفاوت باشد و بر اساس شرایط قرارداد تغییر کند. اما به‌طورکلی، تعهدات خریدار و فروشنده در این توافق عبارت‌اند از:

تعهدات فروشنده تراکتور

برخی از مسئولیت‌های فروشنده تراکتور ممکن است در قالب موارد زیر نوشته شود:

·       تحویل تراکتور به خریدار در موعد تعیین شده

·       ارائه مدارک و مستندات مربوط به تراکتور، از جمله مستندات ثبتی و گواهی تضمین سلامت فنی تراکتور در زمان تحویل

·       تعهد به انجام هرگونه تعمیرات و عیب‌یابی در صورت وجود نقص در تراکتور

·       تعهد به انجام خدمات پس از فروش، از جمله تعمیرات و تعویض قطعات

·       تضمین مالکیت و عدم وجود هرگونه بدهی یا تعارض در مالکیت تراکتور

شما می‌توانید در این قسمت تعداد مسئولیت‌های فروشنده را کمتر یا زیادتر کنید.

تعهدات خریدار تراکتور

از مهم‌ترین وظایفی که خریداران تراکتور باید نسبت به آن مطلع باشند می‌توان به مواردی نظیر مسئولیت‌های زیر اشاره داشت:

·       پرداخت مبلغ کامل تراکتور به فروشنده در زمان تعیین شده در قرارداد

·       تضمین صحت مشخصات و اطلاعات ارائه شده در قرارداد

·       تعهد به مراجعه به مراکز خدمات پس از فروش مجاز در صورت بروز هرگونه نقص یا خسارت در تراکتور

·       تعهد به رعایت شرایط و مقررات قانونی و قراردادی مربوط به استفاده از تراکتور در صورت خرید اقساطی

·       تعهد به دریافت تراکتور در موعد مقرر شده

دقت داشته باشید که خودداری از تحویل‌گرفتن مبیع، می‌تواند پیامدهای منفی برای خریدار داشته باشد. پس اگر در محل و روز تعیین شده نتوانستید تراکتور را تحویل بگیرید، پیش از آن باید به فروشنده اطلاع دهید.

ماده هشتم: شرایط قرارداد و نحوه فسخ آن

هر شرطی که در قرارداد درج می‌شود، می‌تواند ضمانتی برای اجرا و پایبندی نیز داشته باشد. مثلاً اگر خریدار تا یک هفته پس از زمان مقرر برای پرداخت ثمن اقدام نکند، فروشنده حق فسخ خواهد داشت. دررابطه‌با فسخ بیع تراکتور صحبت فراوان است که در انتهای این مطلب به آن می‌پردازیم. همین‌قدر بدانید که فسخ، حقی است که برای خاتمه قرارداد توسط یکی از طرفین، در نظر گرفته شده است.

این نکته را از یاد نبرید که فسخ قرارداد مختص به توافقات منتهی به خریدوفروش نیست و اگر قرارداد اجاره تراکتور را هم تنظیم کرده باشید، باز هم حق فسخ در برخی از شرایط برای هر دو طرف متصور است. در این خصوص می‌توانید به مقاله قرارداد اجاره چیست و چه نکاتی دارد، مراجعه کنید.

ماده نهم: روش‌های حل اختلافات طرفین

می‌توان گفت که اگر در زمان نوشتن متن قرارداد خریدوفروش تراکتور بر سر حل اختلافات آتی به توافق برسید، اجرای قراردادتان نیز با مشکلات کمتری روبه‌رو خواهد بود. برای حل منازعات ایجادشده میان طرفین، 2 راهکار وجود دارد: اول مراجعه به محاکم دادگستری، دوم انتخاب داور و ارجاع دعوا به او. اگر گزینه دوم را انتخاب کنید، بدون تردید، تنش و اختلاف موجود با سرعت زیادتر و هزینه کمتر حل خواهد شد.

نکات مهم قرارداد خریدوفروش تراکتور شامل چه مواردی است؟

پیش از اتمام قرارداد باید چند نکته حقوقی مهم را در مورد این موافقت‌نامه بدانید.

استفاده از عبارت قولنامه فروش تراکتور، اشتباه است

تقریباً در هر مقاله‌ای که مربوط به عقد بیع است، به این مورد اشاره کرده‌ایم که نباید از واژه قولنامه به‌جای مبایعه‌نامه استفاده کنید. در واقع، قولنامه تعهدی است برای خریدن یا فروختن تراکتور، خانه، ماشین و... در آینده. این در حالی است که مبایعه‌نامه، همان برگه‌ای است که در آن قرارداد خریدوفروش تراکتور را می‌نویسید و به‌موجب آن ثمن از آنِ فروشنده می‌شود و تراکتور هم به مالکیت مشتری درمی‌آید.

برای اینکه دراین‌رابطه شناخت بیشتری کسب کرده و بدانید که نوشتن قولنامه دستی تراکتور چه خطراتی دارد، حتماً به مقاله قرارداد خریدوفروش و تمام نکات مربوط به آن مراجعه کنید.

هیچ‌گاه به فکر ساقط کردن خیارات قانونی نباشید

تصور کنید که یک تراکتور دست‌دوم را در حالی خریده‌اید که فروشنده اصلاً نسبت به این قضیه چیزی به شما نگفته است. در واقع شما بر اساس نو و دست‌اول بودن، این ماشین صنعتی را تهیه کرده‌اید و پس از خرید متوجه چنین موضوعی می‌شوید. در اینجا خیاری به نام «خیار تدلیس» می‌تواند به‌خوبی برای بازپس‌گرفتن پولتان به شما کمک کند. حال اگر این خیار و سایر خیارات را از خود سلب می‌کردید، باز هم چنین شانسی داشتید؟

به همین خاطر است که همواره تأکید می‌کنیم که از عبارت «اسقاط کافه خیارات» استفاده نکنید.

اگر شرایط صحت معاملات را نداشته باشید، قراردادتان باطل می‌شود

در ماده 190 ق.م چهار شرط برای صحیح بودن قراردادها ذکر شده است. اگر هر یک از این شروط در طرفین معامله یا مورد معامله وجود نداشته باشد، قانون‌گذار آن قرارداد را باطل می‌شمارد. مثلاً برای انعقاد قرارداد باید هر دو طرف به سن رشد (18 سال کامل) رسیده باشند که اصطلاحاً به آن «داشتن اهلیت» می‌گوییم. 3 شرط دیگر عبارت‌اند از:

·       رضایت و قصد طرفین؛ یعنی هیچ‌کدام از خریدار و فروشنده با اجبار و تهدید اقدام به انعقاد قرارداد نکرده باشند.

·       مشروعیت جهت معامله؛ یعنی هدف طرفین از تنظیم معامله، انجام کارهای غیرشرعی و غیرقانونی نباشد. مثلاً خریدار از خرید تراکتور، برای برداشت خشخاش یا مواد مخدر استفاده نکند.

·       مشخص و معلوم بودن مورد معامله یعنی شما می‌خواهید کدام یک از 100 تراکتور موجود در انبار فروشنده را بخرید؟ به همین دلیل در نحوه تنظیم قرارداد فروش تراکتور تأکید کردیم که ماده‌ای را به ویژگی‌ها و مشخصات مبیع اختصاص دهید.

و اما جمع‌بندی مطلب

در این نوشته از وکیل‌باشی تلاش کردیم تا مسائل حقوقی مربوط به قرارداد خریدوفروش تراکتور را به زبانی ساده و گویا ارائه دهیم. همان‌طور که در طول مقاله توضیح دادیم، این قرارداد حاوی موادی است که باید با کمک یک وکیل ماهر نوشته شوند؛ در غیر این صورت، ضررها و خسارات فراوانی در انتظارتان خواهد بود.

راضیه حبیبی_ کارشناس حقوقی وکیل باشی