وکالت در طلاق (حق طلاق) چست؟ + نکات

تعداد زیادی از بانوان کشور در زمان ازدواج و تعیین مهریه، از گرفتن حق طلاق هم صحبت می‌کنند. این در حالی است که برخی از مردان همچنان نسبت به این مسئله، دید منفی دارند. چرا که تصور می‌کنند با دادن حق طلاق به خانم، این حق از خودشان گرفته می‌شود! اینجا است که افزایش دانش حقوقی می‌تواند تا حد زیادی به رفع این ابهامات و تنش‌های زنان و مردان کمک کند. پس اگر خانم یا آقایی در آستانه ازدواج هستید یا در دوران زندگی زناشویی به این نتیجه رسیده‌اید که حق طلاق به خانم داده شود، تا پایان این مقاله از مجموعه مقالات طلاق چیست وکیل‌باشی همراه شوید. 

در این نوشته، راجع به مبحث وکالت در طلاق که اغلب آن را با نام "حق طلاق" می‌شناسند، صحبت می‌کنیم. در ادامه  به چندین سوال کلیدی همچون وکالت در طلاق چگونه است و در متن وکالت حق طلاق به زن چه مواردی نوشته می‌شود، پاسخ می‌دهیم. 

وکالت در طلاق چیست؟ 

"وکالت در طلاق که اغلب افراد به‌غلط آن را "حق طلاق" می‌نامند، به این معنی است که: مرد هم‌زمان با عقد نکاح یا پس از عقد، به خانم این حق را اعطا می‌کند که بدون نیاز به اثبات موارد درج شده در قانون نظیر عسروحرج، خود را مطلقه کرده و بدون تشریفات طاقت‌فرسا از او جدا شود. اعطای حق طلاق از سوی مرد به زن بایستی در دفتر ثبت اسناد و طی یک عقد لازم صورت بگیرد تا مرد نتواند از وکالت خود عدول نماید."

به‌خوبی می‌دانیم که این تعریف تا حد زیادی برای شما مبهم است. ازاین‌رو در ادامه چند مفهوم حقوقی مرتبط با حق وکالت در طلاق را توضیح می‌دهیم تا به‌درستی با این موضوع بسیار مهم آشنا شوید. توصیه می‌کنیم پیش از ادامه مطالعه مقاله، ویدئوی آموزش تصویری دعوای طلاق را مشاهده کنید. در این ویدئو، کلیاتی از طلاق مانند نحوه تنظیم دادخواست وکالت در طلاق را توضیح داده‌ایم که دانستن آن‌ها به فهم بهتر این نوشتار کمک شایانی می‌کند.

حق طلاق با کیست؟

بر اساس ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی، حق طلاق با مرد است. قانون‌گذار در این ماده می‌گوید که: "مرد می‌تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید"

البته، قانون‌گذار در تبصره همین ماده آورده که زن هم با وجود شرایط مقرر در قانون می‌تواند از دادگاه تقاضای طلاق کند. در چه مواردی؟

1.   اگر زن بتواند عسروحرج خود را ثابت کند. (برای شناخت این نوع طلاق، همین‌الان به مقاله طلاق عسروحرج مراجعه کنید)

2.   زن وکالت در طلاق داشته باشد

3.   حق طلاق در عقدنامه برای زن پیش‌بینی شده باشد که خوشبختانه در سندهای ازدواج این حق تحت شرایطی برای زن محفوظ است.

در واقع شروط دوازده‌گانه‌ای که در قباله‌های ازدواج درج شده‌اند این امکان را به زن می‌دهند که در صورت ایجاد مسائلی مثل حبس‌های بیش از 5 سال برای شوهر، از او جدا شود. برای اطلاع از شروط دوازده‌گانه سند ازدواج روی فایل زیر کلیک کرده و آن را دانلود کنید.

دانلود فایل

حق طلاق چیست؟

ازآنجایی‌که حق طلاق در اسلام و در قوانین داخلی کشورمان با مردان است اگر خانمی بخواهد از همسرش جدا شود باید فرایند دشواری را پشت سر بگذراند. واقعیت این است که حق طلاق به مردان این امکان را می‌دهد که در صورت پرداخت تمام حقوق زن، او را طلاق دهند؛ بدون اینکه ملزم باشند دلیل و عذر موجهی در این باره بیاورند.

حقوقی که زن در طول زندگی مشترک کسب می‌کند مرد در زمان جدایی بایستی آن‌ها را به زن بپردازد عبارت‌اند از: مهریه، نفقه گذشته، تنصیف اموال (نیمی از اموالی که در طول زندگی به‌دست‌آمده، متعلق به زن خواهد بود)، اجرت‌المثل ایام زندگی و...

در این میان، قانون‌گذار راهکارهایی را به نفع زنان پیش‌بینی کرده تا بتوانند از همسر خود طلاق بگیرند، بدون اینکه مجبور باشند سال‌ها برای اثبات مواردی مثل کراهت از شوهر یا نفقه ندادن او بدوند. این راهکار، همان وکالت در طلاق برای زن است که در پاراگراف بعدی آن را شرح می‌دهیم.

اگر مرد به زن حق وکالت در طلاق را بدهد، خودش نمی‌تواند طلاق بگیرد؟

به یاد داشته باشید که بر خلاف باور عمومی، اگر مرد به همسرش حق طلاق بدهد، حقی که خودش برای طلاق دارد از او گرفته نمی‌شود؛ بلکه او همچنان می‌تواند تحت هر شرایطی از دادگاه تقاضای طلاق کند.

مدارک و مراحل طلاق به درخواست زوجه با وکالت در طلاق

مراحل طلاق با داشتن حق طلاق به این صورت است که:

1.   زن باید به یک وکیل دادگستری مراجعه کند. تا به‌عنوان وکیل مع‌الواسطه شوهر در دادگاه حاضر شود.

2.   ثبت‌نام در سامانه ثنا

3.   تنظیم دادخواست طلاق توافقی

4.   ارائه دادخواست طلاق به دفتر خدمات قضایی

5.   ارائه مدارک لازم برای طلاق از طریق وکالت در طلاق همچون کارت ملی، شناسنامه، وکالت‌نامه محضری که توسط آن مرد به زن حق طلاق داده و در نهایت، سند ازدواج.

چنانچه حق طلاق ندارید و قصد دارید از شوهرتان جدا شوید، حتماً به مقاله درخواست طلاق از جانب زن مراجعه کنید.

7 نکته کلیدی درباره نحوه اعمال وکالت زوجه در طلاق

تا این لحظه از کلیات حق طلاق گفتیم، حالا نوبت این است که بگوییم این حق چگونه به زن اعطا می‌شود و چه شرایطی را برای این انتقال چنین حقی رعایت کنید. چه آقا هستید، چه خانم، بادقت فراوان نکات زیر را بخوانید:

ü   شروط دوازده‌گانه‌ای که در قباله‌های ازدواج نوشته شده، حق طلاق مشروط را برای زن ایجاد می‌کنند. (در پاراگراف بعدی این موضوع را توضیح می‌دهیم) این در حالی است که حق طلاق به‌صورت مطلق هم قابل‌اجرا است.

ü   هنگامی می‌گوییم زن حق طلاق مطلق را دارد که همراه مرد در دفتر ثبت‌اسناد رسمی حاضر شوند. سپس مرد به زن وکالت در طلاق بدهد.

ü   بهتر است این وکالت، ضمن یک عقد لازم مثل صلح یا به‌صورت بلاعزل به زن اعطا شود. وکالت بلاعزل در طلاق، وکالتی است که طی آن مرد می‌پذیرد که هیچ‌گاه از وکالت اعطا شده به خانم منصرف نشود. چرا که در عقود جایز مثل وکالت، وکیل به‌آسانی می‌تواند از خواسته خود صرف‌نظر کند.

ü   در متن وکالت حق طلاق به زن این عبارت نوشته می‌شود که "وکالت در طلاق با حق توکیل به غیر به زوجه" معنی این عبارت این است که مرد و زن میان خودشان عقد وکالت را تنظیم می‌کنند. حال مرد وکیل و زن موکلی است که وکالت دارد تا هر زمان اراده کرد از مرد جدا شود.

ü   اگر می‌خواهید از حق طلاق خود استفاده کنید، بایستی به یکی از وکلای دادگستری مراجعه کنید. وکیل دادگستری، وکیل همسرتان می‌شود تا بدون واسطه و از جانب مرد، شما را طلاق دهد. در اینجا تمام کارها توسط وکیل دادگستری انجام می‌شود و صرفاً زن ملزم است که دادخواست طلاق توافقی را ثبت کرده و گواهی عدم امکان سازش را به دست آورد.

ü   علاوه بر مراجعه به دفتر اسناد رسمی، می‌توانید وکالت در طلاق را هنگام عقد نکاح هم در قباله ازدواج درج کنید. البته در این مورد هم نیاز است که حتماً به دفترخانه ثبت‌اسناد مراجعه کرده و متن وکالت در طلاق را به‌صورت رسمی ثبت نمایید.

ü   هنگام نوشتن جزئیات وکالت‌نامه طلاق، این عبارت را قید کنید: " وکالت در طلاق با حق توکیل به غیر و همچنین با اسقاط حق تجدیدنظرخواهی و فرجام‌خواهی از سوی زوج"

احتمالاً تا این قسمت از مقاله، متوجه شدید که نباید هیچ نوع عمل حقوقی را بدون مشورت با وکیل انجام دهید. وکالت در طلاق و ارائه دادخواست طلاق از سوی زن با استناد به این وکالت‌نامه نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این راستا، وکلای متبحر وکیل‌باشی با برخورداری از سال‌ها تجربه در امور خانواده، برای ارائه مشاوره حقوقی در کنار شما هستند. در ادامه پاسخ‌های چند سوال پرتکرار درباره وکالت در طلاق را با هم مرور می‌کنیم.

حق طلاق مشروط یعنی چه؟

در حقوق ما به وکالت در طلاق ضمن عقد نکاح، حق طلاق مشروط می‌گوییم. در اینجا شروط دوازده‌گانه‌ای که در همه سندهای ازدواج درج شده‌اند، به زن این امکان را می‌دهند که در صورت بروز برخی شرایط مثل سوءرفتار و بدرفتاری مستمر مرد از او جدا شود؛ اما زن بایستی قاضی را با ارائه دلایل و مدارک منطقی مجاب کند که مرد با او بدرفتاری می‌کند.

اگر حق طلاق با زن باشد طلاق چقدر طول می‌کشد؟

هرچند مدت دقیقی را برای جدایی از طریق وکالت در طلاق از سوی زن نمی‌توان تعیین کرد؛ اما یک راه برای افزایش سرعت فرایند طلاق پیش رو دارید. اینکه وکالت‌نامه رسمی خود را نزد یک وکیل ببرید و از او بخواهید که وکیل باواسطه همسرتان شود. در این حالت، دیگر نیازی به حضور مرد در دادگاه نیست و این وکیل دادگستری است که با وکالت از سوی مرد، کارها را پیش می‌برد.  

راستی این نکته را هم فراموش نکنید که نوع طلاق زن در این مورد، همان طلاق توافقی است. درواقع، فرق طلاق توافقی با وکالت در طلاق صرفاً در اینجا است که در طلاق توافقی شوهر در همه مراحل حضور دارد؛ اما در طلاقی که زن با وکالت شوهر اقدام به جدایی می‌کند، مرد حضور ندارد. به همین دلیل وکیل باواسطه مرد به‌جای او خواهد بود.   

طلاق توافقی بهتر است یا حق طلاق؟

مسلماً داشتن حق طلاق نسبت به اقدام از طریق طلاق توافقی مزیت‌های بیشتری دارد. چرا که اگر زن وکالت در طلاق داشته باشد، هر زمان که بخواهد قادر است تقاضای طلاق کند. اگر به‌اندازه کافی شرایط و جزئیات طلاق توافقی را نمی‌دانید، همین‌الان به مقاله طلاق توافقی سر بزنید تا اطلاعات مفیدی به دست آورید.

و اما جمع‌بندی مطلب 

در طول این نوشته از وکیل‌باشی درباره مواردی نظیر وکالت در طلاق مشروط، مراحل و مدارک لازم برای طلاق‌گرفتن از طریق داشتن وکالت‌نامه طلاق سخن گفتیم. همان گونه که خواندید، وکالت در طلاق بایستی در دفتر ثبت اسناد رسمی و در ضمن یک عقد لازم مثل بیع یا صلح ثبت شود. البته یک راه دیگر هم در مقابل شما قرار دارد؛ اینکه وکالت‌نامه طلاق را به صورت بلاعزل تنظیم کنید تا استحکام و اعتبار بیشتری داشته باشد.  اگر برای تنظیم وکالت‌نامه طلاق به صورت سفارشی نیاز به راهنمایی دارید یا سوالی در این رابطه دارید، آن را در قسمت نظرات بنویسید. وکلا و مشاوران حقوقی وکیل‌باشی همواره در کنار شما هستند. 

راضیه حبیبی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی