شرایط و مراحل طلاق توافقی+ هزینه و نکات مهم

طلاق توافقی، نوع دیگری از انواع طلاق است که در مقاله طلاق چیست، اشاره کوتاهی به آن داشتیم. بر همین اساس، در این نوشته از وکیل‌باشی قصد داریم به طلاق توافقی از زاویه‌ای دیگر بپردازیم و تمام مراحل آن را با هم مرور کنیم. در این راستا، توضیح می‌دهیم که طلاق توافقی چیست؟ برای دریافت حکم این نوع طلاق باید چه‌کارهایی انجام داد؟ دادخواست طلاق توافقی چگونه است و آیا ارائه دادخواست به‌تنهایی برای گرفتن طلاق کفایت می‌کند یا نه؟

این سؤالات، گوشه کوچکی از مطالب پراهمیتی است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم؛ پس برای اینکه با صفر تا صد طلاق توافقی آشنا شوید تا انتها همراه ما باشید.

طلاق توافقی، چه نوع طلاقی است؟

"طلاق توافقی به معنای طلاقی است که طی آن زوجین به توافق مشترکی در مورد جدایی و شرایط آن دست می‌یابند؛ بنابراین زن و شوهر پیش از تقدیم دادخواست طلاق به دادگاه، درباره تمام حقوق مالی و غیرمالی خود همچون نفقه، دارایی‌های مشترک و حضانت فرزند به تفاهم می‌رسند. چنان که این تصمیمات برای قاضی رسیدگی‌کننده به دعوای طلاق نیز محترم بوده و در صورت عدم مغایرت با قوانین پایه کشور، عیناً آن‌ها را در متن گواهی عدم امکان سازش نیز درج می‌کند."

لطفاً این‌طور فکر نکنید که روش دادخواست طلاق توافقی، آنقدر آسان است که هیچ‌گونه نیازی به دریافت راهنمایی از وکلا ندارید. واقعیت این است که این نوع طلاق، نسبت به سایر طلاق‌هایی که از جانب مرد یا از سمت زن صورت می‌گیرند، کم‌دردسرتر است؛ اما مواردی نظیر نوشتن دادخواست، اصلاً کار ساده‌ای نیست! ازاین‌رو، توصیه می‌کنیم برای تنظیم درخواست طلاق تفاهمی خود از دادخواست طلاق توافقی وکیل‌باشی بهره بگیرید. چرا که این فرم توسط وکلای متخصص در حوزه امور خانواده تدوین شده و با دانلود آن دادخواستی استاندارد و کامل در اختیارتان قرار می‌گیرد.

چگونه طلاق توافقی بگیریم؟

در قسمت قبل گفتیم که اولین و البته اصلی‌ترین گام برای طلاق توافقی، رسیدن به تفاهم پیش از ارائه دادخواست به دادگاه است. البته، این بدان معنا نیست که همه افرادی که برای این نوع طلاق به دادگاه مراجعه می‌کنند، به تفاهم کامل درباره حق‌وحقوق خود رسیده‌اند. به‌عبارت‌دیگر، ممکن است برخی از زوجین در طول فرایند طلاق (جلسات مشاوره و داوری) بر سر مسائلی مثل مهریه و نفقه تفاهم کنند. درحالی‌که برخی دیگر، پیش از تقاضای طلاق، در دفتر اسناد رسمی یا طی یک سند عادی، توافقات خود را مکتوب کرده و سپس آن را به قاضی ارائه می‌کنند.

درهرصورت اطلاع از این نکته ضروری است که رسیدن به همین تفاهمات است که طلاق توافقی را به‌نوعی طلاق کم‌دردسر تبدیل کرده است. اینجا است که در پاسخ به سؤال طلاق توافقی چقدر طول می‌کشد؟ باید بگوییم در صورت داشتن وکیل، چیزی حدود 6 ماه و شاید هم کمتر!

*یک نکته طلایی

در صورت صدور رای طلاق توافقی که به آن «گواهی عدم امکان سازش» گفته می‌شود، زن و مرد از حق تجدیدنظرخواهی و سپس حق فرجام‌خواهی برخوردارند. مهلت تجدیدنظر و فرجام‌خواهی در طلاق توافقی، هر کدام 20 روز است که پس از گذشت این موعد، حکم طلاق، قطعی تلقی می‌شود. بر همین اساس، تعداد زیادی از زوجین برای سرعت بخشیدن به مراحل طلاق توافقی، این دو حق را از خود ساقط (سلب) می‌کنند تا هرچه زودتر فرایند جدایی را پشت سر بگذرانند.  

این نکته، از آن دسته نکات کلیدی است که شما می‌توانید در جلسات گفتگو با یک وکیل متبحر، آن را بشنوید. حال اگر قصد دارید جزئیات دقیق‌تری از نحوه طلاق توافقی و تسریع در آن را بدانید، کافی است وارد لینک مشاوره حقوقی با وکلای متخصص تیم وکیل‌باشی شوید.

شرایط و مراحل طلاق توافقی

همین ابتدا بهتر است بگوییم که مراحل طلاق توافقی در دوران عقد و پس از آن، تفاوت چندانی ندارند؛ مگر در برخی از جزئیات همچون میزان مهریه‌ای که به خانم تعلق می‌گیرد. از سوی دیگر، شرایط و نحوه طلاق توافقی با طلاق از طرف مرد وهمچنین طلاق از جانب زوجه، کمی متفاوت است. به این صورت که در دو نوع طلاق اخیر، زن و مزد به داوری ارجاع می‌شوند و نظر داوران برای تصمیم‌گیری نهایی قاضی پرونده اهمیت دارد. بااین‌حال در طلاق توافقی، مرحله ارجاع به داوری وجود ندارد و باید مطابق گام‌های زیر پیش رفت:

یک) عضویت در سامانه تصمیم

سامانه تصمیم یا سامانه نوبت‌دهی طلاق، سایتی است که برای طلاق‌های توافقی راه‌اندازی شده و زوجین ملزم‌اند که پیش از ارائه دادخواست طلاق به دادگاه، در آن ثبت‌نام کنند. پس از ثبت‌نام در این سایت، زوجین موظف‌اند که تاریخ جلسه مشاوره را انتخاب نموده و حتماً در همان روز نزد مشاور حاضر شوند.  

ممکن است فکر کنید که گذراندن جلسات مشاوره اصلاً ضرورتی ندارد؛ درحالی‌که برای برداشتن گام بعدی شما به گواهی صادره از سوی این مرجع نیاز دارید. نام این گواهی «گواهی عدم انصراف از طلاق» است و فقط به زوجینی اعطا می‌شود که جلسات مشاوره در سامانه طلاق را گذرانده باشند و همچنان بر تصمیم جدایی پافشاری کنند.

دو) تنظیم دادخواست طلاق توافقی و ارائه به دفتر خدمات قضایی

پس از اینکه زوجین گواهی عدم انصراف از طلاق را دریافت کردند، باید با دردست‌داشتن به مدارک موردنیاز به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کنند. در واقع ثبت دادخواست طلاق توافقی اینترنتی، امکان‌پذیر نیست و زن و مرد ملزم‌اند که دادخواست خود را حضوری ثبت کنند.

مدارک لازم برای طلاق توافقی شامل موارد زیر است:

·       گواهی عدم انصراف از طلاق

·       دادخواست تکمیل شده طلاق توافقی

·       کپی سند ازدواج

·       کپی مدارک هویتی همچون کارت ملی

سه) برگزاری جلسات دادگاه

در جلسات دادرسی، قاضی اظهارات زوجین را می‌شنود و پس از دریافت نظر کارشناس و مشاوره، رأی نهایی را صادر می‌کند؛ اما پیش از صدور حکم طلاق توافقی باید وضعیت حقوق مالی و غیرمالی زوجه مشخص شود. در اینجا 2 حالت پیش می‌آید:

1.   زن و شوهر از قبل نسبت به نحله، اجرت‌المثل ایام زندگی زناشویی، مهریه، نفقه، تنصیف دارایی و مواردی ازاین‌دست به تفاهم رسیده‌اند و قاضی همان توافقات را در رأی خود لحاظ می‌کند.

2.   زوجین در مورد حقوق مادی و معنوی از قبیل مهریه و حضانت فرزند به تفاهمی نرسیده‌اند که در اینجا قاضی موظف است، نظر مشترکی را میان زوجین ایجاد کند. حال ممکن است خانم تمام حقوق خود همانند مهریه را ببخشد یا بخشی از آن را مطالبه کند یا به شکلی دیگر با زوج به تفاهم برسد. درهرصورت، رسیدن به نقطه‌نظر مشترک درباره حقوق زوجه، مقدمه صدور رأی قاضی خواهد بود.

به یاد داشته باشید که اگر طلاق توافقی در دوران عقد انجام شود و خانم باکره باشد، نیمی از مهریه به او تعلق می‌گیرد. پس در اینجا زوجین باید بر سر پرداخت یا بخشیدن همین مقدار به توافق برسند.

چهار) صدور رأی طلاق توافقی (گواهی عدم امکان سازش)

در نهایت پس از مشخص‌شدن وضعیت مواردی مثل مهریه و... قاضی از خانم می‌خواهد که آزمایش بارداری بدهد و گواهی عدم بارداری را به دادگاه ارائه کند. اگر خانم ادعا کند که باکره است قاضی او را به پزشکی قانونی ارجاع می‌دهد تا گواهی بکارت خود را دریافت کند. بعد از اینکه وضعیت بارداری یا عدم بارداری خانم مشخص شد، قاضی رأی به طلاق توافقی خواهد داد که به آن «گواهی عدم امکان سازش» گفته می‌شود.

پنجم) اتمام مهلت تجدیدنظرخواهی و فرجام‌خواهی

در قسمت‌های قبل گفتیم که حکم طلاق برای زوجین قابل‌اعتراض است. این اعتراض در مرحله تجدیدنظرخواهی 20 روز برای افراد ساکن ایران و 2 ماه برای افراد خارج از ایران محاسبه خواهد شد. علاوه بر این، طرفین از حق فرجام‌خواهی هم بهره‌مند هستند. مهلت فرجام‌خواهی دقیقاً مانند آنچه برای تجدیدنظرخواهی گفتیم، خواهد بود. بعد از گذشت مهلت‌های مقرر، حکم طلاق توافق قطعی تلقی شده و زوجین می‌توانند برای مرحله آخر آماده شوند.

ششم) مراجعه به دفتر یا محضر ازدواج و طلاق جهت ثبت واقعه طلاق توافقی

آخرین مرحله از مراحل طلاق با تفاهم زوجین، مراجعه آن‌ها به محضر و ارائه گواهی عدم امکان سازش جهت ثبت طلاق است. هنگام ثبت طلاق نباید خانم باردار باشد و از سوی دیگر، حضور 2 شاهد مرد که عاقل و عادل باشند نیز ضروری است. نکته مهم دیگر اینکه در زمان قرائت صیغه طلاق توسط سردفتر، خانم نباید در دوران عادت ماهانه باشد؛ زیرا در این شرایط طلاق صحیح نخواهد بود.  

هزینه دادخواست طلاق توافقی چقدر است؟

هنگام ثبت دادخواست طلاق توافقی، حضور زن و شوهر و امضای هر یک از آن‌ها ضروری است. بااین‌حال، برای پرداخت هزینه ثبت دادخواست، لزومی ندارد که هم مرد و هم زن هزینه را بپردازند. این مبلغ در سال 1402 چیزی حدود 200 هزارتومان است که صرفاً از جانب خانم یا آقا پرداخت می‌شود. البته، در طلاق‌های توافقی مرسوم است که زن و مرد هزینه‌ها را نصف کرده و هر کدام بخشی از مبالغ را برعهده می گیرند.

فراموش نکنید که برای ثبت این دادخواست بایستی هم زن و هم شوهر در دفتر خدمات قضایی حضور داشته باشند. در این مرحله، دادخواست پس از ثبت به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع داده می‌شود تا سایر مراحل را طی کند.

راستی، چنانچه برای انجام کارهای طلاق وکیل گرفته‌اید، وکالت‌نامه نیز باید به دادخواست طلاق پیوست شود. در ویدئوی آموزش تصویری دعوای طلاق این موضوع را در کنار بسیاری از موارد مهم دیگر توضیح داده‌ایم.

تا چند وقت بعد از صدور حکم طلاق توافقی می‌توان به دفتر طلاق مراجعه کرد؟

مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش، 3 ماه است؛ بنابراین زوجین طی این مدت فرصت دارند که امور مربوط به ثبت طلاق را در محضر انجام دهند. درغیراین صورت باید مجدداً برای دریافت این گواهی اقدام کنند.

و اما جمع‌بندی مطلب

در این مطلب از وکیل‌باشی تلاش کردیم تا حد امکان فرایند طلاق توافقی و مراحل آن را به بیانی ساده و شیوا توضیح دهیم. در این میان از موارد کلیدی همچون ثبت‌نام در سامانه تصمیم طلاق و دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق، نام بردیم که بدون در دست داشتن آن‌ها هیچ‌گاه نمی‌توانید حکم طلاق توافقی را دریافت کنید. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده و توانسته باشیم به بخش بزرگی از ابهامات شما در این رابطه پاسخ دهیم.

راضیه حبیبی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی