3 نکته حقوقی درمورد گرفتن نفقه از پدرشوهر که نمی‌دانستید!

در این مطلب از مجموعه مقالات مربوط به صفر تا صد نفقه زوجه و مراحل آن، قصد داریم درباره شرایط گرفتن نفقه از پدرشوهر صحبت کنیم. واقعیت این است که مبحثی مانند نفقه، پیچیدگی‌های فراوانی دارد که فقط در یک مقاله نمی‌توان به تمام جزئیات آن پرداخت؛ به‌ویژه هنگامی که مرد به دلایل مختلف مانند بیماری، ازکارافتادگی و فوت قادر به پرداخت مخارج همسر و فرزندانش نیست. اینجا است که اغلب زنان تصور می‌کنند پرداخت نفقه‌شان برعهده پدرشوهر است!

اگر شما هم برای یافتن پاسخ این سؤال که «آیا گرفتن نفقه عروس از پدرشوهر، ممکن است؟» این مقاله از وکیل‌باشی را انتخاب کرده‌اید، تا انتها همراه ما باشید.

آیا گرفتن نفقه عروس از پدرشوهر، امکان‌پذیر است؟

ازآنجایی‌که در مطالب قبلی راجع به تعریف نفقه و شرایط استحقاق آن سخن گفتیم، در این نوشته از گفتن موارد تکراری پرهیز می‌کنیم. بر همین اساس، بهتر است گرفتن نفقه از پدرشوهر را در 2 حالت زیر بررسی کنیم:

یک) مطالبه نفقه از پدرشوهر توسط عروس برای مخارج زندگی خودش

دو) گرفتن نفقه فرزند از پدرشوهر یا به‌عبارت‌دیگر، مطالبه نفقه فرزند از پدربزرگ

فایده جداکردن این دو موضوع از یکدیگر این است که شما به‌راحتی متوجه می‌شوید در چه شرایطی پدرشوهر به‌حکم‌قانون نسبت به تأدیه نفقه نوه و عروسش ملزم است. هرچند اگر خانمی هستید که مدت‌ها است از سوی همسر خود نفقه دریافت نکرده‌اید، ضروری است پیش از هرگونه اقدام قضایی، ابتدا از فرصت مشاوره حقوقی با وکلای متخصص ما در امور خانواده بهره‌مند شوید.

گرفتن نفقه از پدرشوهر توسط عروس

همان‌طور که می‌دانید نفقه زوجه برعهده شوهر است و بر اساس ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی، اگر شوهر خرجی زن را ندهد، خانم می‌تواند به دادگاه مراجعه کند. در این‌گونه موارد، قاضی میزان نفقه خانم را بر مبنای شأن او و به کمک کارشناس مشخص کرده و شوهر را محکوم به پرداخت خواهد کرد.

به یاد داشته باشید که حتی اگر مرد وضعیت مالی خوبی نداشته باشد، باز هم پرداخت نفقه خانم برعهده او است. زیرا نفقه زن به‌هیچ‌عنوان مشروط بر توان مالی مرد نیست و در هر حالتی زوج موظف به دادن خرجی زندگی خانم خواهد بود.

به نظر شما باوجود این شرایط، اگر همچنان شوهرتان نفقه را پرداخت نکرد، چاره چیست؟ در نگاه اول، تمام خانم‌ها به‌سرعت به این موضوع فکر می‌کنند که نفقه را از پدرشوهرشان بگیرند!

"اگر خانمی هستید که قصد مطالبه نفقه از پدرشوهرتان را دارید، باید بدانید که در اصل، هیچ پدرشوهری نسبت به نفقه عروسش تکلیفی بر دوش ندارد؛ مگر زمانی که شوهر فوت کند و زن مجبور شود که به مدت 4 ماه و 10 روز عده وفات نگه دارد. در این مدت نفقه خانم از اموال همسر متوفی او تأمین می‌شود. عده‌ای از حقوق‌دانان معتقدند چنانچه شوهر او مالی نداشته باشد، به حکم ماده 1110 قانون مدنی، زوجه می‌تواند نفقه خود را از اقارب شوهرش مطالبه کند که در اینجا منظور پدرشوهر است." البته درباره امکان گرفتن نفقه ایام عده وفات از پدرشوهر باید بگوییم که این نظر برخی از حقوق‌دانان است و عده دیگری از بزرگان حقوق چنین نظری را نمی‌پذیرند. 

منظور از عده، مدتی است که تا پایان آن زنی که در عقد دائم مرد است و ازدواجشان به‌واسطه مرگ شوهر، طلاق یا فسخ نکاح تمام شده، نمی‌تواند مجدداً ازدواج کند. اگر قصد دارید برای مطالبه عده ایام وفات شوهرتان از پدرشوهر یا سایر وراث شوهرتان نفقه دریافت کنید، پیشنهاد می‌کنیم دادخواست مطالبه نفقه ایام عده وفات را از سایت وکیل‌باشی دانلود کنید. این دادخواست توسط وکلای مجرب تیم تدوین شده و در کنار آن نیز یک ویدئوی آموزش تصویری طراحی شده تا پاسخگوی تمام سؤالات شما باشد. 

شرایط گرفتن نفقه از پدرشوهر برای مخارج فرزند

درمورد شرایط گرفتن نفقه فرزند از پدرشوهر، قانون‌گذار در ماده 1199 قانون مدنی صراحتاً تاکید کرده که نفقه فرزند بر دوش پدر او است. در صورتی که پدر فوت شود یا توان مالی برای تأدیه نفقه فرزندش نداشته باشد، پدربزرگ و اجداد پدری او ملزم به این کار هستند. البته، در خیلی از مواقع، پدربزرگ یا زنده نیست یا تمکن مالی برای پرداخت نفقه نوه‌اش ندارد. در این  صورت هم نهایتاً مادر و اجداد او (پدربزرگ یا مادربزرگ) موظف به تأمین مخارج فرزند خواهند بود.

اگر مادر شاغل باشد، آیا می‌تواند برای فرزندش از پدرشوهر نفقه دریافت کند؟

پاسخ کوتاه به این سؤال این است که بله مادر شاغل نیز می‌تواند برای فرزندش از پدرشوهر نفقه بگیرد. در ماده 1199 قانون مدنی که پیش از این به آن اشاره کردیم، پیش‌بینی شده که نفقه فرزند بر عهده پدر است. در صورتی که پدر فوت کرده باشد یا به دلایلی مانند در حبس بودن، ابتلا به بیماری لاعلاج و... نتواند نفقه را پرداخت کند، تأمین مخارج فرزند بر عهده پدربزرگ پدری است؛ بنابراین، اشتغال مادر به طور کلی مانع از دریافت نفقه از پدر شوهر نخواهد شد.

درصورتی‌که شاغل هستید و قصد دارید از پدرشوهر خود نفقه دریافت کنید، بهتر است با یک وکیل متخصص مشورت کنید تا از شرایط و ضوابط مربوط به این موضوع، به‌درستی آگاه شوید.

و اما جمع‌بندی مطلب 

ما در این نوشته از مجموعه مقالات نفقه چیست وکیل‌باشی توضیح دادیم که در حالت کلی، نفقه زوجه بر عهده شوهر است و پدرشوهر هیچ تکلیفی به پرداخت نفقه عروس خود ندارد. ازاین‌رو، گرفتن نفقه از پدرشوهر فقط در 2 موردی که در متن به آن اشاره کریم، قانونی و مجاز است. افزون بر این، ما درمورد اشتغال به کار مادر و تکلیف پرداخت نفقه فرزند نیز صحبت کردیم. 

در پایان، باید تأکید کنیم که در صورت مواجهه با هرگونه مشکل در زمینه نفقه، حتماً از مشاوره حقوقی با یکی از وکلا متخصص ما رد وکیل‌باشی بهره‌مند شوید یا سؤالات خود را در قسمت نظرات بنویسید تا وکلای تیم پاسخگوی شما باشند. 

راضیه حبیبی_ کارشناس حقوقی وکیل باشی