اجرت‌ المثل ایام تصرف خودرو و شرایط آن

اگر شخصی خودرویی را بدون اذن مالک، در تصرف خود قرار دهد، باید اجرت‌المثل ایام تصرف را متناسب با ارزش خودرو و مدت زمان آن پرداخت کند. در ادامه این نوشتار، به‌طور کامل به توضیح اجرت‌المثل ایام تصرف خودرو که یکی از اقسام اجرت المثل ایام تصرف است، می‌پردازیم. همچنین، شرایط تعلق و نحوه مطالبه این مبلغ را نیز بررسی می‌کنیم.

اجرت‌ المثل ایام تصرف خودرو چیست؟

اجرت‌المثل ایام تصرف برای مواقعی است که شخصی به هر دلیلی خودرو را از مالک آن دور نگه‌ می‌دارد، چه از ماشین استفاده کند یا آن را در پارکینگ نگه‌دارد، به هر صورت در تصرف وی قرار دارد و باید اجرت‌المثل ایام تصرف خودرو را پرداخت کند. این مبلغ معادل درآمدی است که اگر مالک خودرو را در اختیار داشت، می‌توانست به دست آورد. این درآمد، شامل هزینه‌های تعمیرات و نگهداری خودرو نیز می‌شود. اگر در تصادف مشکلی برای اتومبیل پیش آید که نتوان برای مدتی از آن استفاده کرد نیز باید طرفی که مقصر شناخته شده است، بابت هر روزی که شما با خودرو کار می‌کردید، اجرت المثل یا به عبارتی خسارت پرداخت کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این راستا می‌توانید از آموزش تصویری دعوای اجرت المثل استفاده کنید.

شرایط تعلق اجرت‌ المثل خودرو 

اجرت‌المثل مبلغی است که آن را دادگاه یا عرف مشخص می‌کند و دو طرف بر سر این موضوع هیچ توافقی ندارند. برای تعلق گرفتن اجرت‌المثل شرایطی لازم می‌باشد که عبارت است از:

1. تصرف بدون اجازه مالک

اگر تصرف خودرو با اجازه مالک آن باشد، هیچ اجرت‌المثلی به او تعلق نمی‌گیرد.

2. تعلق اجرت المثل خودرو به دلیل تصرف غیرقانونی

اگر این تصرف قانونی باشد، مالک نمی‌تواند اجرت‌ المثلی را دریافت کند. به طور مثال ، در مواردی که شخص اتومبیل خود را به دیگری قرض دهد مالک نمی‌تواند مبلغی را به عنوان اجرت‌المثل دریافت کند.

3. تصرف برای مدتی طولانی

اگر مدت زمان تصرف تایم کوتاهی باشد؛ مالک قادر به دریافت اجرت‌المثل نمی‌باشد.

قبل از مطالبه اجرت‌المثل بهتر است از دادگاهی که این دعوا در آن مطرح می‌شود با خبر شوید، برای همین سوال طرفین چنین است که آیا دعوا دادگاه صالح به رسیدگی دعوای اجرت المثل خودرو کجاست؟ دادگاه دعوای اجرت المثل با توجه به مبلغ آن متفاوت است.

• اگر اجرت‌المثل کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشد، شورای حل اختلاف محل اقامت خوانده به این موضوع رسیدگی می‌کند.

• در مواردی که این میزان بین 20 تا 50 میلیون باشد، طرفین می‌توانند دعوای خود را به صورت توافقی در یکی از دو مرجع دادگاه عمومی یا شورای حل اختلاف مطرح کنند. 

• در صورتی که مبلغ اجرت‌المثل بیش از ۵۰ میلیون تومان باشد، خواهان ملزم به طرح دعوا در دادگاه عمومی محل اقامت خوانده است.

بنابراین در ابتدا باید میزان اجرت‌المثل ایام تصرف را  تعیین کرد، سپس با توجه به این مبلغ مرجع صالح به رسیدگی را مشخص نمود.

مراحل مطالبه اجرت المثل خودرو 

اولین سوالی که ذهن عموم را پس از تصرف خودرو درگیر می‌کند؛ چنین است که مطالبه اجرت‌المثل خودرو چه مراحلی دارد؟ برای مطالبه اجرت المثل خودرو، باید مراحل زیر را طی کنید:

1. برای مطالبه اجرت‌المثل خودرو، اولین قدم جمع‌آوری مدارک است. این مدارک شامل: گزارش پلیس، شهادت شهود، فاکتور خرید خودرو این نوع مدارک در روند، پرونده بسیار حائز اهمیت است. 

2. پس از جمع‌آوری مدارک، باید دادخواست مربوط به موضوع را به دادگاه صالح تقدیم کرد. در متن دادخواست حتما مشخصات خودرو، میزان خسارت وارده به خودرو، مدت زمان تصرف و ارزش خودرو ذکر شده باشد.

3. دادگاه در صورت برخورداری از شرایط تعلق، پس از بررسی دادخواست حکم به پرداخت اجرت‌المثل صادر می‌کند. 

4. این حکم به شخص متصرف ابلاغ می‌شود و او باید اجرت‌المثل ایام تصرف را پرداخت کند.

اگر متصرف از پرداخت این مبلغ به هر دلیلی خودداری نماید؛ می‌توان از طریق اجرای احکام مدنی، نسبت به اجرای حکم اقدام کرد.

نمونه رای اجرت‌ المثل ایام تصرف خودرو

درخصوص دعوی م. گ.ن. با وکالت ب. ع.م. و ح. مومیوند به طرفیت علی الف. و ف. ر. به خواسته مطالبه اجرت المثل ایام تصرف یک دستگاه خودروی سواری هیوندای به شماره 748 ن85 ایران 66 بشرح دادخواست تقدیمی دادگاه با توجه به مجموع محتویات پرونده نظربه اینکه حسب استعلام مالکیت خواهان محرز است و با توجه به مدارک ابرازی مضبوط در پرونده تصرف غیرقانونی خوانده اول ( علی الف. ) نیز محرز است بنابراین دادگاه دعوی را متوجه خوانده اول دانسته و با توجه به نظریه کارشناسی مضبوط در پرونده به استناد مواد 198-515و519قانون آیین دادرسی مدنی حکم به الزام خوانده اول ( علی الف. ) به پرداخت مبلغ 217/000/000 ریال بابت اجرت المثل ایام تصرف خودرو و پرداخت خسارت تاخیر تادیه از تاریخ تقدیم دادخواست لغایت اجرای حکم و و نیز پرداخت خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل را در حق خواهان صادر و اعلام مینماید و در خصوص دعوی به طرفیت خوانده دوم ( ف. راسار خیاوی) به لحاظ عدم توجه دعوی به استناد بند 4 ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی قرار رد دعوی صادر و اعلام مینماید رای صادره حضوری است ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی است.

کلام آخر

در این مقاله از وکیل‌باشی تمام نکاتی که لازم بود، از اجرت‌المثل ایام تصرف خودرو بدانید را مورد بررسی قرار دادیم؛ امیدواریم این مطلب برای شما کاربردی باشد. در صورتی که در این زمینه پرسشی برای شما مطرح شد از وکلای متخصص و حرفه‌ای ما مشاوره حقوقی بگیرید.

ماهک حقیقی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی