در این مقاله قصد داریم به بررسی تفاوت اجرت المثل و اجرت المسمی همچنین نکات آن بپردازیم:
در این مقاله از وکیل باشی قصد داریم به بررسی فرق بین اجرت المثل و اجرت المسمی و نکات مهم بین آن ها بپردازیم: اجرت المثل و اجرت المسمی از اصطلاحات حقوقی هستند که در ارتباط با مزد و پاداش به کار می روند. هرچند که این دو اصطلاح به یکدیگر شباهت دارند؛ اما تفاوت های مهمی بین آنها وجود دارد. در ادامه این نوشتار اجرت المثل و اجرت المسمی را به صورت مختصر شرح خواهیم داد، به علاوه تفاوت های اصلی آن دو را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.
اجرت المثل چیست؟
اجرت المثل و اجرت المسمی دقیقاً معکوس یکدیگر هستند. اجرت المثل در لغت به معنای دستمزد و در بعضی از موارد به معنی جبران خسارت هم می باشد. در صورتی که بین دو نفر قراردادی باشد که در مقابل انجام کار به شخص انجام دهنده مبلغی تعلق گیرد، به آن مبلغ اجرت المثل میگویند. در اصطلاح حقوقی اجرت المثل در سه نوع به کار میرود:
-
اجرت المثل ایام زوجیت
طبق ماده ۳۳۶ قانون مدنی ایران، این نوع از اجرت المثل ایام زوجیت مربوط به زمانی است که زوجه کارهایی را در طول زندگی مشترک در منزل شوهر انجام میدهد که شرعاً به عهده وی نبوده است: مانند نظافت منزل، آشپزی و… . اگر این امور را به دستور مرد انجام داده باشد؛ میتواند از شوهر خود اجرت المثل خویش را مطالبه کند.
-
اجرت المثل ایام اموال
این اجرت المثل به معنای خسارت یا بهاء استفاده از مالی است که در مدت زمانی معین ناشی از استفاده یا مالکیت اموال دیگران مطرح میشود. این نوع از اجرت المثل شامل مواردی مانند استفاده از خانه و یا ماشین یک فرد برای مدتی است. تصرف در مال میتواند به صورت عرفی یعنی استفاده از مال به نحو متعارف و تصرف شرعی به معنای اعمال ولایت بر مال است.
-
اجرت المثل ایام تصرف
هرگاه فردی بدون اجازه از اموال دیگری استفاده کند، مالک آن مال میتواند هزینه استفاده از مال را به عنوان اجرت المثل ایام تصرف مطالبه کند. در صورتی که فرد متصرف از پرداخت این نوع اجرت المثل خودداری ورزید، مالک به صورت قانونی قادر به طرح دعوی و مطالبه اجرت المثل است؛ به طور مثال اجرت المثل وجهای است که در عرف و بازار، فردی که از منافع استفاده کرده یا باعث تلف آن شده است مسئول به پرداخت هزینه به مالک است.
یک نمونه برای روشنتر شدن اجرت المثل:
اگر شخصی بدون رضایت و اجازه مالک از آپارتمان شخصی او استفاده کند. در چنین شرایطی، مالک آپارتمان میتواند از متصرف، اجرت المثل زمان تصرف را مطالبه کند.
هرگاه در زمینه مطالبه و دعوی اجرت المثل دچار چالش شدید؛ میتوانید آموزش تصویری دعوای مطالبهٔ اجرت المثل را دانلود کرده تا فرایند مطالبه اجرت المثل را با راهکارهای حقوقی موثر و کارآمد یاد بگیرید و مهارتهای خود را برای حضور در دادگاه افزایش دهید. در کنار این آموزش تصویری قادر هستید از وکلای متخصص ما مشاوره حقوقی بگیرید.
اجرت المسمی چیست؟
وقتی که طرفین یک قرارداد بر سر یک مبلغ تعیین شده با یکدیگر توافق کنند، به این نوع اجرت معلوم، اجرتالمسمی میگویند. در اصطلاح حقوقی به اجرتالمسمی وجهای گفته میشود که در عقد اجاره به عنوان اجاره بها قید میگردد. به طور مثال شخصی یک مغازه را به مدت یکسال به مبلغ 10 میلیون تومان در ماه اجاره میکند، در این صورت اجرتالمسمی در ماه 10 میلیون تومان است.
اجرتالمسمی میتواند به صورت روزانه، ماهانه و سالانه در یک زمان تعیین شود، این مبلغ میتواند به عنوان منافع عین مستاجره به موجر داده شود، همچنین تعیین اجرتالمسمی کاملاً اختیاری است و طرفین میتوانند این معادل را به صورت عرف و عادت تعیین نمایند.
به طور کلی میتوان گفت وقتی مالک در قرارداد اجاره با مبلغ مشخص و در زمان معین مال منقول یا غیرمنقول خود را به شخص دیگری اجاره دهد. به مبلغ تعیین شده در قرارداد، اجرتالمسمی گفته میشود. "اجرتالمسمی مبلغی معین و معلوم است که در ابتدای قرارداد در اثر توافق طرفین به وجود میآید، اما اجرتالمثل نقطه مقابل آن میباشد و مبلغ آن غیرقراردادی و از قبل تعیین نشده است؛ در ادامه بیشتر به تعریف این دو مورد میپردازیم."
تفاوت اجرت المثل و اجرت المسمی
اگر شخصی مبلغی را به عنوان انجام کاری در جهت مبادله منافع مال یا مهارتی در قرارداد توافق کنند یا بدون اجازه هرگاه از منافع اموال استفاده کند، باید اجرت آن را که به اجرت المثل معروف است را بپردازد، میزان این مبلغ هم توسط کارشناس دادگاه تعیین میشود. در مقابل اجرتالمسمی یک مبلغ معلوم و تعیین شده است که تفاوتهای اساسی با اجرتالمثل دارد و این نوع اجرت قراردادی است اما اجرتالمثل اینگونه نمیباشد.
در صورتی که برای مطالبه اجرت المثل دادخواستی را به دادگاه ارائه دادید و اگر این پرداخت با کمی تاخیر انجام شده است، تاخیر تادیه به آن تعلق نمیگیرد؛ زیرا خود اجرت المثل نوعی خسارت است. اما در صورت تاخیر در اجارهبها به جز اجرتالمسمی، باید خسارت تاخیر تادیه را هم پرداخت کرد.
اجرتالمسمی بر اساس توافق طرفین و اجرت المثل طبق عرف و عادت جامعه تعیین میشود. همچنین اجرتالمثل در طول زمان تغییر میکند، اما اجرتالمسمی فقط در صورت توافق طرفین قابل تغییر است. در اجرتالمسمی توافق قبلی الزامی است، در صورتی که در اجرتالمثل نیازی به توافق قبلی نمیباشد.
قابل توجه است که میزان اجرت المثل ممکن است از میزان اجرتالمسمی بیشتر یا کمتر باشد.
کلام آخر
در این نوشته از وکیلباشی دو نوع از مهمترین اجرتها که شامل اجرتالمسمی و اجرتالمثل میشود را برای شما به صورت مفصل توضیح دادیم؛ همچنین تفاوتهای اصلی بین این دو را بیان داشتیم. امیدواریم این مقاله شما را به آگاهی در ارتباط با این موضوع رسانده باشد. در صورت به وجود آمدن هرگونه چالش، سوال خود را برای ما مطرح فرمایید تا وکلای مجرب ما به بهترین نحو شما را راهنمایی کنند.
ماهک حقیقی_ کارشناس حقوقی وکیل باشی
نظرات
پیام های کاربران را بخوانید
مرضیه زاهدی
سلام وقتتون بخیر اجرت المثل پس از طلاق چی میشه؟ میشه دریافتش کرد؟؟
وکیل باشی: سلام دوست عزیز، بله، اجرت المثل پس از طلاق قابل دریافت است. زن میتواند با تسلیم دادخواست مطالبه اجرت المثل به دادگاه خانواده آن را مطالبه کند.
زهرا دهکردی
اجرت المثل ودیعه یعنی چی ممنون میشم توضیح بدین؟
وکیل باشی: سلام دوست عزیز، اجرت المثل ودیعه مبلغی است که مالک در صورتی که مستاجر، مورد اجاره را پس از انقضای مدت اجاره، تخلیه نکند از او مطالبه میکند.
کل دیدگاهها (2)
مرضیه زاهدی
سلام وقتتون بخیر اجرت المثل پس از طلاق چی میشه؟ میشه دریافتش کرد؟؟
وکیل باشی: سلام دوست عزیز، بله، اجرت المثل پس از طلاق قابل دریافت است. زن میتواند با تسلیم دادخواست مطالبه اجرت المثل به دادگاه خانواده آن را مطالبه کند.
زهرا دهکردی
اجرت المثل ودیعه یعنی چی ممنون میشم توضیح بدین؟
وکیل باشی: سلام دوست عزیز، اجرت المثل ودیعه مبلغی است که مالک در صورتی که مستاجر، مورد اجاره را پس از انقضای مدت اجاره، تخلیه نکند از او مطالبه میکند.