تفاوت امضای الکترونیک و امضای دیجیتال

در دنیای امروز، فناوری‌های نوین نقش کلیدی در ساده‌سازی و تسریع فرآیندهای اداری و کسب‌وکارها ایفا می‌کنند. یکی از این فناوری‌ها که به‌ویژه در زمینه اسناد و قراردادها اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده، امضای دیجیتال و الکترونیکی است. اما تفاوت‌های اساسی این دو نوع امضا چیست و هر کدام چه مزایایی برای کسب‌وکارها و افراد دارند؟ در این مقاله، به بررسی دقیق تفاوت امضای الکترونیک و دیجیتال خواهیم پرداخت.

امضای دیجیتال چیست؟

امضای دیجیتال یک نوع امضای الکترونیکی است که برای تایید اعتبار و اصالت یک پیام یا سند دیجیتال به کار می‌رود. این امضا با استفاده از رمزنگاری و تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای نظیر کلیدهای عمومی و خصوصی ایجاد می‌شود. هر امضای دیجیتال به‌طور یکتا به یک فرستنده و یک پیام خاص مربوط می‌شود و به همین دلیل تغییر هر جزئی از پیام پس از امضا، موجب باطل شدن آن می‌گردد.

امضای دیجیتال امنیت بالایی دارد و امکان جعل یا تغییر اسناد را به شدت کاهش می‌دهد. این تکنولوژی برای مواردی مانند امضای قراردادها، اسناد مالی و تراکنش‌های بانکی مورد استفاده قرار می‌گیرد و نقش مهمی در حفظ صحت و یکپارچگی اطلاعات دیجیتال ایفا می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به مقاله"امضای دیجیتال چیست" مراجعه کنید.

چگونه امضای دیجیتال بسازیم؟

برای ساخت امضای دیجیتال امن و مطمئن می‌توانید از طریق وبسایت وکیل ‌باشی اقدام کنید. برای این منظور قبل از هر چیزی به صفحه امضای دیجیتال بر روی وبسایت مراجعه کنید. اگر از قبل پروفایل کاربری دارید که با ورود به پروفایل فرایند امضا را با توجه به مراحل زیر پیش ببرید اما در غیراینصورت شما باید حتما در وبسایت ثبت نام کنید. به طور کلی برای ساخت امضای دیجیتال مراحل زیر را باید طی کنید:

1.      ورود به سامانه دفترخونه

2.      بارگذاری و نام‌گذاری فایل

3.      تعیین تعداد امضا کنندگان

4.      تایید و ورود به سامانه پرداخت

5.      وارد کردن اطلاعات امضا کنندگان

6.      ارسال پیامک تأیید به امضاکنندگان

7.      ثبت امضای دیجیتال

8.      تایید نهایی امضا

ورود به سامانه دفترخونه:

وارد سامانه وکیل باشی شوید و گزینه «دفترخونه» را انتخاب کنید. سپس بر روی «شروع امضا» کلیک کنید.

بارگذاری و نام‌گذاری فایل:

فایل مورد نظر برای امضا را بارگذاری کرده و نام مناسبی برای آن در کادر مربوطه وارد کنید.

تعیین تعداد امضا کنندگان:

تعداد امضاکنندگان مورد نیاز برای سند یا قرارداد را مشخص کرده و روی «تأیید» کلیک کنید.

تأیید و ورود به سامانه پرداخت:

به صفحه پرداخت هدایت می‌شوید، مبلغ مربوط به امضاهای دیجیتال را پرداخت کنید.

وارد کردن اطلاعات امضاکنندگان:

اطلاعات شخصی خود و سایر امضاکنندگان را وارد کنید و سپس بر روی «افزودن» کلیک کنید.

ارسال پیامک تأیید به امضاکنندگان:

پس از ثبت اطلاعات، پیامک تأییدی به امضاکنندگان ارسال می‌شود. هر امضاکننده باید ظرف 72 ساعت هویت خود را احراز کند.

ثبت امضای دیجیتال:

هر امضاکننده مشخصات خود را تأیید کرده، ویدئویی از خود تهیه و بارگذاری می‌کند و سپس امضای دیجیتال خود را ثبت می‌کند.

تأیید نهایی امضا:

پس از بررسی و تأیید تمامی مراحل، با کلیک بر روی «تأیید نهایی»، امضای دیجیتال به‌طور رسمی ثبت و نهایی می‌شود.

این مراحل را دنبال کنید تا امضای دیجیتال شما در سامانه وکیل باشی به صورت کامل ثبت شده و فرایند ساخت امضای دیجیتال را به اتمام برسانید.

امضای الکترونیک چیست؟

امضای الکترونیک یک مفهوم گسترده‌تر نسبت به امضای دیجیتال است و به هر نوع نشانه‌ای که به صورت الکترونیکی به یک سند اضافه شود تا هویت امضاکننده و موافقت او با محتویات سند را تایید کند، اطلاق می‌شود. این نوع امضا می‌تواند شامل انواع مختلفی از تکنولوژی‌ها و روش‌ها باشد، از جمله:

·        تصویر امضا: تصویر امضای دست‌نویس که به یک سند الکترونیکی پیوست می‌شود.

·    امضا با استفاده از قلم دیجیتال: امضای دست‌نویسی که با استفاده از یک قلم دیجیتال و صفحه لمسی ایجاد می‌شود.

·    امضای بیومتریک: استفاده از ویژگی‌های بیومتریک مانند اثر انگشت، چهره یا صدای فرد برای تایید هویت و امضای سند.

·        امضای کلیکی: یک دکمه یا کادر تأیید که کاربر با کلیک بر روی آن موافقت خود را با محتویات سند اعلام می‌کند.

·        امضای مبتنی بر رمز عبور: استفاده از رمز عبور یا کدهای یکبار مصرف (OTP) برای تایید هویت و امضای سند.

امضای الکترونیکی به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند تجارت الکترونیک، خدمات بانکی، قراردادهای آنلاین و فرآیندهای اداری و قانونی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به عنوان یک ابزار مؤثر برای تسهیل و تسریع این فرآیندها شناخته می‌شود.

امضای دیجیتال با امضای الکترونیکی چه تفاوتی دارد؟

فرق امضای الکترونیکی و امضای دیجیتالی سبب می‌شود تا شما بتوانید برای امضای مدارک و اسناد انتخاب درست‌تری داشته باشید. برخی از تفاوت‌های امضای الکترونیک و امضای دیجیتال عبارت است از:

امنیت: مهم‌ترین فرق امضای الکترونیکی و امضای دیجیتالی

امضای دیجیتال به نسبت امضای الکترونیک از امنیت بالاتری برخورد است. چرا که احراز هویت در امضای دیجیتال سبب می‌شود تا غیرقابل انکار باشد. اما در امضای الکترونیک به این شکل نیست و ممکن است فرد بگوید امضای من نیست یا این سند، سندی نیست که من امضا کردم. بنابراین امضای دیجیتال از امنیت بالاتری برخورد است.

نحوه ایجاد

فرق امضای الکترونیکی و امضای دیجیتالی در نحوه ایجاد آن‌ها نیز مشهود است. امضاهای الکترونیکی می‌توانند به سادگی در فایل‌های Word یا PDF ایجاد شوند و شامل تصویر امضا، امضای بیومتریک یا حتی یک دکمه تأیید باشند. اما امضای دیجیتال توسط الگوریتم‌های ریاضی و زیرساخت‌های رمزنگاری خاصی ایجاد می‌شود.

هدف امضا

هدف امضای دیجیتال ایمن‌سازی سند و تأیید عدم دستکاری یا جعلی بودن آن است. این امضا به طرفین امکان می‌دهد تا از صحت و اعتبار سند اطمینان حاصل کنند.

در مقابل، هدف اصلی امضای الکترونیکی نشان دادن موافقت امضاکننده با شرایط و محتوای سند است. به عبارت دیگر، امضای الکترونیکی بیشتر برای تأیید رضایت و آگاهی فرد نسبت به یک قرارداد یا توافق استفاده می‌شود.

سهولت در دریافت

ایجاد امضای دیجیتال نیازمند اجرای مکانیزم‌های امنیتی مانند احراز هویت است که ممکن است پیچیده‌تر از ایجاد امضای الکترونیکی باشد. در مقابل، امضای الکترونیکی به سادگی و با استفاده از ابزارهای معمولی مانند نرم‌افزارهای ویرایش متن قابل ایجاد است.

رمزنگاری

امضای دیجیتال از رمزنگاری نامتقارن استفاده می‌کند به این معنی که فرستنده از یک کلید خصوصی برای امضای سند و گیرنده از یک کلید عمومی برای تأیید صحت امضا استفاده می‌کند.

این روش امنیت بسیار بالایی را فراهم می‌آورد. در مقابل، امضای الکترونیکی ممکن است از رمزنگاری متقارن استفاده کند که امنیت کمتری نسبت به رمزنگاری نامتقارن دارد.

پذیرش قانونی

امضای دیجیتال در اکثر کشورها به طور کامل پذیرفته شده و از نظر قانونی معتبر است. این در حالی است که پذیرش قانونی امضای الکترونیکی در برخی کشورها هنوز کامل نیست و ممکن است به اندازه امضای دیجیتال معتبر نباشد.

احراز هویت

با گسترش استفاده از امضای دیجیتال اهمیت احراز هویت برای افراد بیشتر مشخص شده است. این فناوری امکان انجام فرآیندهای مالی بدون ترس از جعل هویت را فراهم می‌کند و اعتماد مشتریان را نیز جلب می‌نماید.

سازمان‌های امور مالیاتی و ادارات بیمه نیز از کارایی امضای دیجیتال بهره می‌برند. شما از طرق مختلف می‌توانید هویت خود را به اثبات برسانید.

به عنوان مثال همانطور که در بالاتر مطالعه کردید در وبسایت وکیل‌باشی پس از ورود اطلاعات با یک ویدیو و خواندن یک متن هویت خود را تایید می‌کنید. اما در فرایند امضای الکترونیک این احراز خیلی مهم نیست.

امضای دیجیتال چه مزایایی دارد؟

در بخش قبل سعی بر آن داشتیم که شما را با تفاوت امضای الکترونیک و امضای دیجیتال آشنا کنیم. اما شاید این سوال برای شما هم پیش بیاید که امضای دیجیتال چه مزایایی دارد که سبب شده تا اغلب از آن برای امضای قراردادها بهره بگیرند؟ در ادامه به برخی از مزایای امضای دیجیتال خواهیم پرداخت:

امنیت بالا

امضای دیجیتال از فناوری‌های پیشرفته رمزنگاری استفاده می‌کند تا اطمینان حاصل شود که اسناد قانونی قابل جعل یا دستکاری نیستند.

به عنوان مثال امضای دیجیتال شما بر روی وبسایت وکیل‌باشی پس از امضای سند و همچنین 72 ساعت پس از واریزی به طور کامل باطل می‌شود. این بدان معناست که شما بدون نگرانی از جعل یا سوءاستفاده می‌کنید اسناد و مدارک مورد نیازتان را به امضا برسانید.

صرفه‌جویی در زمان

امضای دیجیتال فرآیندهای وقت‌گیر امضای فیزیکی، ذخیره‌سازی و تبادل اسناد را تسهیل می‌کند. این فناوری امکان دسترسی سریع و آسان به اسناد و امضای آن‌ها از هر مکان و در هر زمان را فراهم می‌سازد، که باعث افزایش بهره‌وری و کارایی در کسب‌وکارها می‌شود.

صرفه‌جویی در هزینه

امضای دیجیتال باعث کاهش مصرف کاغذ و هزینه‌های مرتبط با چاپ، ارسال و نگهداری اسناد می‌شود. همچنین با کاهش هزینه‌های منابع فیزیکی، زمان، پرسنل، فضای اداری و مدیریت حمل‌ونقل اسناد، صرفه‌جویی قابل‌توجهی را برای سازمان‌ها به همراه دارد.

اثرات زیست‌محیطی مثبت

با کاهش مصرف کاغذ و ضایعات فیزیکی، امضای دیجیتال به حفظ منابع طبیعی و کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی کمک می‌کند. این فناوری نه تنها به محیط زیست کمک می‌کند بلکه مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها را نیز افزایش می‌دهد.

قابلیت ردیابی

امضای دیجیتال با ایجاد یک مسیر حسابرسی دیجیتال، ردیابی امضاها و تغییرات اسناد را تسهیل می‌کند. این امکان ضبط و ذخیره‌سازی دیجیتال تمامی اسناد و مدارک، دقت و امنیت نگهداری اسناد را افزایش می‌دهد و احتمال وقوع خطا در نگهداری اسناد را به حداقل می‌رساند.

عدم امکان انکار

یکی از ویژگی‌های کلیدی امضای دیجیتال عدم امکان انکار امضا توسط امضاکننده است. این بدان معناست که امضاکننده نمی‌تواند ادعا کند که امضا متعلق به او نیست. این امر به افزایش امنیت و اعتبار اسناد کمک می‌کند و اعتماد بیشتری را در معاملات و توافقات قانونی ایجاد می‌نماید. اما در مورد امکان جعل در این نوع امضا اختلافاتی وجود دارد که در مقاله جعل امضای دیجیتال به آن پرداخته‌ایم.

امضای دیجیتال چه معایبی دارد؟

در کنار مزایای بسیار، امضای دیجیتال هم همانند سایر روش‌های فناوری دارای معایب مختص به خود است که عبارتند از:

·    هزینه: امضای دیجیتال با توجه به مراحل مختلف نظیر احراز هویت و همچنین پیامک تایید ممکن است برای برخی از افراد کمی هزینه‌بر باشد.

·    الزامات قانونی: امضای دیجیتال نیازمند پیروی از الزامات قانونی خاص و بیشتری است و باید با مقررات برخی کشورها انطباق داشته باشد تا معتبر و قابل استفاده باشد.

یادداشت پایانی

همانطور که در این مقاله با تفاوت امضای الکترونیک و امضای دیجیتال آشنا شدید، هر دوی این امضاها برای امضای مدارک و مستندات کاربردی هستند اما با توجه به برخی تفاوت‌ها کاربردهای متفاوتی دارند. بسته به نیاز و امنیت باید برای امضای اسناد و مدارک قانونی از یکی از این روش‌ها بهره گرفت. سوالات خود را درباره امضای دیجیتال و الکترونیک در انتهای این مطلب می‌توانید از کارشناسان ما بپرسید.

نویسنده: پگاه رهبر