تنظیم اصولی قرارداد کارآموزی، پلی برای ورود به بازار کار

قرارداد کارآموزی به عنوان یکی از شیوه‌های آموزشی، در بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌ها به کار می‌رود. در واقع، کارآموزی فواید و مزایای فراوانی را برای فارغ‌التحصیلان، دانشجویان و افراد تازه کار دارد. چرا که به آن‌ها کمک می‌کند تا دانش و تجربه لازم برای ورود به بازار کار را کسب کرده، با ترس‌های خود در این زمینه روبرو شوند و اعتماد به نفس خود را افزایش دهند.

از سوی دیگر، کارفرما نیز با مشاهده کار کارآموز، می‌تواند شایستگی و توانمندی‌های کارآموز را طی مدت کوتاهی ارزیابی کند. چنانچه کارآموز واجد صلاحیت باشد، کارفرما بدون درگیری شدن در فرآیند جذب و استخدام، نیروی کار دلخواهش را به‌راحتی از این طریق استخدام می‌کند.

به این ترتیب، فرقی ندارد که کارفرما هستید و به نیروی کار جوان نیاز دارید با به عنوان یک تازه کار، در آغاز مسیر شغلی باشید؛ در هر صورت، قرارداد کارآموزی می‌تواند نقطه عطف زندگی حرفه‌ای شما باشد.

پس اگر مانند بسیاری از کارفرمایان و کارآموزان با نحوه نوشتن و همچنین چگونگی اجرای قرارداد کارآموزی آشنایی کافی ندارید؛ تا انتهای این مقاله همراه وکیل‌باشی بمانید. در ادامه راجع به نحوه نوشتن قرارداد کارآموزی، حقوق و تعهدات هر یک از طرفین و نحوه تنظیم این تفاهم‌نامه صحبت می‌کنیم.

قرارداد کارآموزی چیست؟ بر اساس کدام قانون تدوین می‌شود؟

به طور کلی باید بدانید که قرارداد استخدام کارآموز، یکی از انواع قراردادهای کاری است که به منظور آموزش شخصی و تخصصی فرد در یک محیط کاری و جهت کسب مهارت‌های لازم برای انجام کار منعقد می‌شود. بنابراین، می‌توان این توافق کتبی را به این صورت تعریف کرد:

"قرارداد کارآموزی به ‌طور اختصاصی در فصل پنجم قانون کار و در مواد 107 تا 118 از سوی مقنن موردبحث قرار گرفته است. طی این تفاهم‌نامه رسمی، کارآموز با کارفرمای خود کتباً توافق می‌کند که برای مدت زمانی معین، در شرکت یا تیم مشغول به کار شود تا دانش و تجربه لازم برای ورود به عرصه شغلی دلخواه را به دست آورد. در این توافق‌نامه، شرایطی نظیر مدت کارآموزی، ساعات کاری، حقوق و مزایا، تعهدات کارفرما و کارآموز و نحوه حل‌وفصل اختلافات درج می‌شود."

وکلای تیم وکیل‌باشی برای دسترسی راحت شما به یک قرارداد جامع و تمام‌عیار، فرم قرارداد کارآموزی را در دو حالت آماده و سفارشی تدوین کرده‌اند. با تهیه این قرارداد، دیگر نگران آینده توافق کاریتان نخواهید بود.

کارآموز به چه کسی گفته می‌شود؟

همین ابتدا یک نکته مهم را باید خاطرنشان کنیم؛ اینکه کارآموزی را با کار آزمایشی اشتباه نگیرید و این دو موضوع مختلف را یک امر واحد محسوب نکنید. چرا که قرارداد کار آزمایشی، ماهیت و شرایط خاص خود را و با قرارداد کارآموزی کاملاً متفاوت است. برای آشنایی با کار آزمایشی، حتماً مقاله بررسی قرارداد کار آزمایشی را مطالعه کنید.

راجع به تعریف کارآموز، بهترین و جامع‌ترین تعریف، همان چیزی است که قانون‌گذار در ماده 112 قانون کار بیان می‌کند. مطابق این ماده، به افراد زیر عنوان کارآموز داده می‌شود:

1.   اشخاصی که صرفاً برای آموزش حرفه‌ای خاص، آموزش مجدد یک حرفه یا افزایش مهارت‌های شغلی، برای مدتی معلوم و معین در مراکز کارآموزی یا آموزشگاه‌های آزاد تحت آموزش قرار می‌گیرند.

2.   افرادی که برای فراگیری حرفه‌ای مشخص، به صورت کارآموز به مدت مشخصی (حداکثر 3 سال) در یک کارگاه مشخص استخدام می‌شوند، می‌توانند به صورت همزمان کار و کارآموزی را انجام دهند. در این صورت، حضور در کارگاه مربوطه به شرطی مجاز است که سن آن‌ها کمتر از ۱۵ سال نباشد و بیشتر از ۱۸ سال تمام نداشته باشد.

‌بر مبنای تبصره 2 این ماده، "کلیه دستورالعمل‌های مربوط به شرایط پذیرش، حقوق و تکالیف دوره کارآموزی داوطلبانی که در قسمت دوم اشاره کردیم، از طریق پیشنهاد شورای عالی کار، به‌تصویب وزیر کار و امور اجتماعی می‌رسد."

کارآموزان، بر اساس قانون کار چه حقوق و مزایایی دارند؟

‌آیا می‌دانستید که قراردادهای کاری به صورت موقت، دائمی و کار معین نوشته می‌شوند و قرارداد کارآموزی یکی از انواع قراردادهای موقت به شمار می‎آید؟ به این منظور، ضروری است که مقاله صفر تا صد کار موقت را مطالعه کنید تا اطلاعاتتان برای تدوین قرارداد استخدام کارآموز افزایش یابد.

راجع به حقوق و امتیازاتی که کارآموزان از طریق قراردادشان به دست می‌آورند، با استناد به ماده 113 قانون کار پاسخ می‌دهیم. این ماده، حقوق هر کارآموز را به صورت زیر بیان می‌کند:

·       رابطه میان کارآموز و کارفرما، تابع رابطه استخدام کارگر است. ازاین‌رو، مادامی که رابطه کاری میان این دو نفر وجود دارد، رابطه استخدامی کارآموز از بین نمی‌رود و تمام دوران کارآموزی، جزء سوابق کاری او محسوب می‌شود.

·       دستمزد کارآموز، نباید از مزد ثابت یا مزد مبنا کمتر باشد.

·       همه مزایای غیرنقدی همانند فوق‌العاده جبران هزینه زندگی که به کارگران پرداخت می‌شود باید برای کارآموز نیز از سوی کارفرما در نظر گرفته شود.

اگر کارفرما بدون هیچ گونه دلیل موجه، پیش از اتمام مدت کارآموزی، مانع ادامه فعالیت کارآموز شود؛ کارآموز می‌تواند به مراجع صالح مقرر در قانون کار مراجعه کند. در کل به شما توصیه می‌کنیم با ثبت درخواست مشاوره حقوقی آنلاین و تلفنی، اطمینان کافی از درج صحیح مواد قرارداد مورد نظر خود به دست آورید.

‌کارآموز چه تعهداتی در مقابل کارفرما دارد؟

مطابق ماده 114 قانون کار، شما به عنوان کارآموز موظف هستید که:

·       تا انتهای مدت کارآموزی، فعالیت‌های مقرر از سوی کارفرما را انجام دهید.

·       به صورت منظم در برنامه‌های آموزشی شرکت کنید.

·       دوره خود را با موفقیت، تمام کنید.

·       حداقل، 2 برابر مدتی که کارآموزی کرده‌اید، در همان شرکت یا کارگاه به انجام کار مشغول شوید.

اگر کارآموز، از انجام کار پس از دوران کارآموزی امتناع کند، کارفرما این حق را دارد که برای مطالبه خسارت به مرجع صالح مراجعه کرده و خسارت مدنظر را از کارآموز دریافت کند.

در قرارداد کارآموزی، کارفرما چه تعهداتی برعهده دارد؟

یکی از موضوعاتی که در مطلب نکات مهم در قرارداد کار نیز اشاره کردیم، توجه به وظایف کارفرما است. چرا که اغلب ما فکر می‌کنیم کارفرما جز پرداخت دستمزد هیچ وظیفه دیگری ندارد.

در قرارداد کارآموزی، کارفرما می‌تواند برخی از تعهدات زیر را برعهده داشته باشد:

1.   کارفرما باید برای کارآموز، محیط کار مناسبی فراهم کند که شامل ابزار و تجهیزات لازم برای انجام کار ، محیطی ایمن و سالم، زمانی کافی برای انجام کار و سایر شرایط لازم برای تسهیل در یادگیری باشد.

2.   کارفرما باید به کارآموزان، مهارت‌های کاری لازم را آموزش دهد تا آن‌ها بتوانند وظایف خود را به درستی انجام دهند.

3.   کارفرما باید وظایف و مسئولیت‌های کارآموز را به طور دقیق تعیین کند و ضمن آموزش، از او درخواست کند که وظایف خود را به درستی انجام دهند.

4.   کارفرما باید به کارآموزان، حقوق و مزایایی که برای کارآموزان در قانون کار تعریف شده است را پرداخت کند.

5.   پس از پایان قرارداد کارآموزی، کارفرما باید برای کارآموز گواهینامه کارآموزی صادر کند. این گواهی شامل جزئیاتی در مورد مهارت‌هایی است که کارآموز در طول دوره آموزشی، آموخته است.

به طور کلی، کارفرما موظف است که نسبت به پیگیری امور آموزشی کارآموز و حمایت از حقوق او، متعهد باشد.

قرارداد استخدام کارآموز چه ارکان و اجزائی دارد؟

‌فرآیند استخدام در یک شرکت یا کارآموزی در آن به نحوی است که باید یک قرارداد مکتوب را تنظیم کنید تا هم شما و هم کارفرما از اجرای صحیح تعهدات طرف مقابل، مطمئن شوید. ما در یکی از مقالات مجله حقوقی وکیل‌باشی به نام 0 تا 100 استخدام قراردادی به نحوه نوشتن قرارداد کاری اشاره کرده‌ایم.

بااین‌حال، در ادامه با عنایت به ماده 116 قانون کار و اصول قراردادنویسی، ارکان ومواد قرارداد کارآموزی را برایتان آورده‌ایم.

هر قرارداد استخدام کارآموز حاوی مواد زیر است:

ماده 1) مشخصات کارآموز و کارفرما (سن کارآموز بسیار مهم است)

ماده 2) موضوع قرارداد

مدت قرارداد (قراردادهای کارآموزی معمولاً بین 1 تا 6 ماه تنظیم می‌شوند)

ماده 3) تعهدات کارفرما

ماده 4) تعهدات کارآموز

ماده 5) میزان دستمزد کارآموز

ماده 6) محل کارآموزی و نوع حرفه مورد آموزش

ماده 7) شرایط فسخ و خاتمه قرارداد

ماده 8) شرط عدم افشای اسرار تجاری

ماده 9) نحوه حل اختلافات طرفین (می‌توایند شرط داوری را هم درج کنید)

ماده 10) نسخه‌های قرارداد

درمورد عدم افشای اسرار تجاری، باید بدانید که این یک شرط بسیار مهم برای مشاغلی است که اطلاعات حساس و بسیار مهمی دارند. ازاین‌رو، کارفرما با اضافه کردن بند حفظ محرمانگی اطلاعات، کارآموز را ملزم می‌کند که این اطلاعات را در اختیار سایرین قرار ندهد.

و اما جمع‌بندی مطلب

در این مقاله به نحوه نوشتن و امضای قرارداد کارآموزی، تعریف، تعهدات و شرایط حقوقی مهم برای کارآموزان و کارفرمایان پرداختیم. همان‌طور که توضیح دادیم قرارداد کارآموزی یکی از مهم‌ترین موضوعات حقوقی است که در زمینه کارآموزی و اشتغال افراد تازه‌کار مورد توجه قرار می‌گیرد.

در این قرارداد، شرایط کلی انجام کارآموزی، زمانبندی، حقوق و مزایا و تعهدات کارآموز و کارفرما به شکل کامل تعریف می‌شود. البته، اگر قرارداد تنظیمی کامل و جامع باشد این موارد را هم خواهد داشت.

راضیه حبیبی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی