نحوه تنظیم قرارداد کار موقت

آیا می‌دانید یکی از مهم‌ترین فاکتورهای شغل مناسب، انعقاد یک قرارداد صحیح و اصولی است؟ چرا که اگر قراردادتان نتواند منافع و حقوق اولیه شما را تضمین کند، دیگر داشتن شغل خوب، بی‌معنی است. این موضوع زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بدانید اکثر کارفرماها، نیروی انسانی مورد نیازشان را توسط یک قرارداد کار موقت و با مدت محدود استخدام می‌کنند. در واقع، بستن یک قرارداد کار دائمی، به زعم آنان دردسرهای فراوانی دارد و استفاده از قراردادهای موقت، برایشان به‌صرفه‌تر است.

در این میان، کارگران و کارمندانی که به صورت موقت در شرکت‌ها استخدام می‌شوند باید با الفبای حقوقی قرارداد کارشان آشنا باشند تا بتوانند از تضییع حقوقشان جلوگیری کنند. بر همین اساس، این مطلب از وکیل‌باشی را به قرارداد کار موقت اختصاص دادیم. پس برای آشنایی با ارکان، انواع، شرایط فسخ و نحوه تنظیم این قرارداد شایع، تا انتها همراه ما باشید.

تعریف قرارداد کار موقت

پیش از آنکه به تعریف قرارداد کار موقت بپردازیم، اجازه دهید نیم‌نگاهی به ماده 7 قانون کار بیاندازیم. این ماده بیان می‌کند که: "قرارداد كار عبارت است از قرارداد كتبي يا شفاهي كه به موجب آن كارگر در قبال دريافت حق السعي كاري را براي مدت موقت يا مدت غيرموقت براي كارفرما انجام مي‌دهد."

بر همین اساس، قرارداد کار موقت یکی از انواع قرارداد کاری محسوب می‌شود که اتفاقاً در میان کارفرماها طرفداران فراوانی دارد. در واقع، قانون‌گذار در ماده 7 قرارداد کار دائمی (غیرموقت) و کار موقت را به رسمیت شناخته است. درباره قرارداد کار دائم باید بدانید که مختص مشاغلی است که جنبه مستمر دارند. کارفرما در اینجا فرض را بر دائمی بودن و همیشگی بودن کار قرار می‌دهد در حالیکه در کارهای با مدت محدود (موقت)، چنین پیش‌فرضی وجود ندارد.

در تعریف این گونه توافقات کاری باید بگوییم که:

"قرارداد کار موقت، توافق‌نامه‌ای کتبی و رسمی است که میان کارفرما و کارگر منعقد می‌شود.  این توافق مطابق بخش انتهایی ماده 7 قانون کار، مربوط به مشاغلی است که دارای ماهیت موقتی بوده و جنبه مستمر و همیشگی ندارند. در نتیجه، این قرارداد برای مدت معینی مثل یک ماه یا یک سال منعقد می‌شود و پس از اتمام مدت، خاتمه می‌یابد."

هرچند قراردادهای موقت، به‌خوبی حقوق کارگران را تأمین نمی‌کنند اما این نوع قرارداد برای کارفرماهایی که به علت نیاز کوتاه‌مدت به نیروی کار، برای پروژه‌ها یا کارهای فصلی، افرادی را استخدام می‌کنند، مناسب است.

 با امضای قرارداد کار موقت، هر دو طرف باید به شرایط آن پایبند باشند و در صورت نقض شرایط، پیامدهای قانونی را تحمل کنند. بنابراین، بهتر است با بهره‌گیری از رهنمودهای وکلا و حقوق‌دانان اقدام به تدوین قراردادتان کنید. در همین راستا، وکلای تیم حقوقی وکیل‌باشی ضمن فراهم نمودن فرم قرارداد کار موقت، پاسخگوی سؤالات حقوقی شما عزیزان هستند. برای این منظور کافی است درخواست یا پرسش خود را در قسمت نظرات بنویسید.

قرارداد کار موقت و دائم چه تفاوتی با هم دارند؟

این اصل کلی را همیشه در ذهن داشته باشید که اگر در قرارداد کار، مدت مشخصی تعیین نشده باشد، قرارداد به طور قانونی به عنوان یک قرارداد کار دائمی(غیرموقت) در نظر گرفته می‌شود. این در حالی است که طبق تعریف بالا، قرارداد کار موقت، با توجه به ماهیت غیر مستمر و موقتی کار، برای یک دوره مشخص و معین، مثلاً 6 ماهه منعقد می‌شود.

برجسته‌ترین تفاوت قراردادهای موقت و دائمی در نحوه فسخ و مدت زمان این قراردادها است. این موضوع را در مقاله نکات مهم در قرارداد کار کمی توضیح داده‌ایم اما بهتر است بدانید که در قرارداد کار دائمی، مدت، نامحدود است و هر دو طرف (کارگر و کارفرما) حق فسخ دارند.

این در حالی است که در توافقات کاری موقت، مدت زمان اشتغال کارگر کاملاً مشخص است و بر اساس ماده 25 قانون کار، در این شکل از قراردادهای کار، کارفرما و کارگر به تنهایی حق فسخ ندارند. (در ادامه این موضوع را بیشتر توضیح می‌دهیم)

آیا در قراردادهای کاری موقت، کارگران از بیمه و سایر مزایای قانونی برخوردار می‌شوند؟

این نکته را باید خاطرنشان کنیم که قانون‌گذار در تبصره ماده 7 قانون کار، تعیین حداکثر مدت قراردادهای موقت را برعهده وزارت کار و امور اجتماعی گذاشته است. دلیل این تدبیر قانون‌گذار، جلوگیری از سوء استفاده کارفرما از کارگران موقت است. چرا که اگر حداکثری برای مدت کار کارگر در نظر گرفته نشود، کارفرما مدام قرارداد کوتاه مدت تنظیم کرده و از پرداخت حقوق و مزایای قانونی کارگر امتناع می‌کند.

بزرگترین مزیت قراردادهای دائمی کار این است که کارگران ضمن داشتن کار ثابت، امنیت شغلی خوبی را تجربه می‌کنند. از سوی دیگر، با پشت‌سر گذاشتن هر سال، سنوات کاری و بیمه آنان نیز افزایش می‎یابد که این موضوع در حقوق بازنشستگی، مزایای بیمه تأمین اجتماعی و مسائلی مانند از کار افتادگی، بسیار مؤثر است.

این در حالی است که در هیچ کجای قانون کار، قانون‌گذار دریافت مزایایی مثل بیمه تأمین اجتماعی، عیدی، و... را برای کارگران موقت، ممنوع نکرده است. بااین‌حال، همچنان شاهد کارفرماهایی هستیم که از ارائه سایر مزایا و حقوق کارگر، خودداری کرده و موجب افزایش نارضایتی‌های کارگران می‌شوند.

انواع قرارداد کار موقت

ممکن است اصطلاح انواع قرارداد کار موقت، برای اولین بار به چشمتان خورده باشد. هدف از بیان این مفهوم این است که بدانید حجم فراوانی از قراردادهای کاری اطرافتان، از نوع قرارداد موقت است و در واقع، انجام کار برای مدت معلوم و محدود، کاربرد بسیاری نزد مشاغل دارد.

البته، در استخدام قراردادی نیز، مدت اشتغال کارمند یا کارگر در متن توافق‌نامه مشخص شده است و این‌گونه توافقات نیز به دلیل پیروی از احکام قانون کار، نوعی از قراردادهای کاری موقت محسوب می‌شوند. این موضوع را در مقاله همه چیز درباره قراردادهای استخدامی توضیح داده‎ایم؛ حتماً به آن مطلب هم سر بزنید.

 در ادامه برخی از انواع قراردادهای کاری با مدت محدود را معرفی می‌کنیم.

قرارداد کار ساعتی

قرارداد کار ساعتی یک نوع قرارداد کار موقت است که در آن مقدار پرداخت به کارگر/ کارمند بر اساس تعداد ساعاتی است که او مشغول به کار بوده و حق‌الزحمه نیز به صورت ساعتی پرداخت می‌شود. قراردادهای ساعتی ممکن است در قالب قرارداد کار پاره‌وقت نیز مورد استفاده قرار بگیرند.

این نوع قرارداد کاری به طور معمول در کسب و کارهایی که نیاز به افزایش و کاهش نیروی کاری در بازه‌های زمانی مختلف دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، در فروشگاه‌ها و رستوران‌ها، ممکن است در برخی ساعات، نیاز به کارمند بیشتر باشد و در ساعات دیگر، نیاز به کارکنان کمتر باشد. در این شرایط، استخدام کارمندان ساعتی، برای کارفرما اقتصادی‌تر و برای کارمندان نیز قابل قبول‌تر است.

قرارداد کار روزمزد

کارگزان یا کارمندان روزمزد، افرادی هستند که به‌واسطه قرارداد کار موقت مشغول به کار هستند. حق‌الزحمه این افراد بر اساس تعداد روزهای کاری ایشان محاسبه و پرداخته می‌شود. بارزترین مثال برای این نمونه از توافقات کاری، کارگران روزمزد ساختمانی هستند که با کارفرما بر سر تعداد روزهای کاری توافق نموده و دستمزد خود را نیز بر همین مبنا دریافت می‌کنند.

قرارداد کارآموزی

مطابق مواد 107 تا 118 قانون کار، قرارداد کارآموزی، توافقی رسمی بین کارآموز و کارفرماست که توسط آن، کارآموز برای مدتی محدود و مشخص در شرکت یا تیم کارفرما مشغول به کار می‌شود. هدف از انعقاد این توافق این است که کارآموز با انجام وظایف مشخص شده، تجربه و دانش لازم برای ورود به حرفه موردنظر را به دست آورد. به این ترتیب، این توافق نیز در زمره توافقات کاری موقت به شمارمی‌آید.

قرارداد کار آزمایشی

یکی دیگر از انواع توافقات کاری، قرارداد کار آزمایشی است که به صورت توافقی و موقت بین کارفرما و شخص کارگر منعقد می‌شود. در واقع هدف از انعقاد این نمومنه قرارداد، این است که عملکرد کارمند در محیط کار از سوی کارفرما بررسی شود یا در بسیاری از مواقع، کارمند نی طی همان دوره کوتاه قرارداد بتواند محیط کاری و کارفرمای خود را ارزیابی کند. مزیت کار آزمایشی این است که هر دو طرف، پس از سنجش یکدیگر برای ادامه یا قطع همکاری تصمیم می‌گیرند.

ارکان و نحوه تنظیم قرارداد کار موقت

منظور از ارکان قرارداد در واقع همان مواد و بندهای هر توافق کتبی هستند که در قرارداد مزبور شامل موارد زیر می‌شوند:

ماده اول) مشخصات طرفین قرارداد (کارگر و کارفرما)

ماده دوم) نوع قرارداد

ماده سوم) موضوع قرارداد

ماده چهارم) مدت قرارداد

ماده پنجم) محل انجام کار

ماده ششم) حق‌الزحمه، حقوق و مزایا

ماده هفتم) تعطیلات و مرخصی

ماده هشتم) شرایط انجام کار

ماده نهم) جبران خسارت

ماده دهم) شرایط فسخ

ماده یازدهم) فورس ماژور

ماده دوازدهم) نحوه حل اختلاف

ماده سیزدهم) اقامتگاه طرفین

ماده چهاردهم) نسخه‌های قرارداد

نحوه فسخ قرارداد کار موقت

منظور از فسخ قرارداد کار، خاتمه دادن به آن است که چندین راه برای آن وجود دارد. در مورد قراردادهای کاری ماده 21 قانون کار، فسخ قرارداد را توسط یکی از موارد زیر می‌داند:

·       فوت کارگر

·       بازنشستگی کارگر

·       ازکارافتادگی کلی کارگر

·       استعفای کارگر

·       ‌انقضاء مدت در قراردادهای کار با مدت موقت و تمدید نکردن صریح یا ضمنی آن

·       پایان کار در قراردادهایی که مربوط به کار معین است

قانون‌گذار در ماده 25 قانون کار می‌گوید که "هر گاه قرارداد کار برای مدت موقت و یا برای انجام کار معین، منعقد شده باشد هیچ یک از طرفین به تنهایی حق فسخ آن را ندارد." منظور از این ماده این است که اگر شما به صورت موقت و طی یک مدت محدود برای کارفرما کار می‌کنید، نمی‌توانید قرارداد را به صورت یک‌طرفه فسخ کنید. این در حالی است که کارفرما هم در قراردادهای موقت چنین اجازه‌ای را ندارد و خاتمه دادن به قرارداد، مشروط به توافق هر دوی شما خواهد بود.

و اما جمع‌بندی مطلب  

در این مطلب توضیح دادیم که قرارداد کار موقت یک توافق مکتوب کاری بین کارفرما و کارگر است که برای مدت محدودی از زمان و برای انجام یک کار خاص منعقد می‌شود. در این قرارداد، شرایط کاری از جمله مدت زمان کار، ساعات کاری، میزان حقوق و مزایا و شرایط پایان قرارداد به طور کامل مشخص شده و دو طرف برای اجرا آن را امضاء می‌کنند.

در نهایت باید یادآوری کنیم که نوشتن قرارداد کار موقت به دلیل پیچیدگی‌های حقوقی و قوانین مربوط به این نوع قراردادها، کار آسانی نبوده و نیازمند دریافت مشاوره حقوقی است؛ پس بدون دریافت راهنمایی‌های لازم از وکلا و کارشناسان حقوقی، هیچ‌گاه اقدام به امضا قرارداد کاری نکنید.

راضیه حبیبی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی