قرارداد صلح خودرو و آشنایی با نحوه تنظیم آن

قرارداد صلح خودرو یکی از ابزارهای حقوقی حیاتی و مؤثر برای انتقال مالکیت محسوب می‌شود. این عقد که بر اساس ماده 752 قانون مدنی تنظیم می‌گردد، به طرفین این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به پیروی از فرآیند معمول خرید و فروش، مالکیت خودرو را به یکدیگر منتقل کنند. قرارداد صلح خودرو می‌تواند به صورت بلاعوض یا معوض تنظیم شود. در این نوشتار از وکیل باشی، به بررسی مراحل کامل تنظیم قرارداد صلح خودرو، کاربردهای آن خواهیم پرداخت.

قرارداد صلح خودرو از نگاه قانون

عقد صلح، آن قدر انعطاف دارد که بتوانید در معاملاتی مثل بیع، معاوضه و حتی اجاره نیز از آن استفاده کنید. در واقع با انتخاب صلح، شما می‌توانید از آثار حاکم بر قراردادی نظیر خریدوفروش، رهایی یافته و درعین‌حال مالکیت مالی همچون اتومبیل را با پرداخت بها به دست آورید.

"قرارداد صلح خودرو، موافقت‌نامه‌ای کتبی است که مطابق ماده 752 قانون مدنی میان مصالح و متصالح منعقد می‌شود. به‌این‌ترتیب، قصد طرفین، انتقال مالکیت خودرو از مصالح به متصالح است. فردی که ماشین خویش را به دیگری صلح می‌کند، مصالح نامیده می‌شود و شخص مقابل که انتقال‌گیرنده اتومبیل است، متصالح نام دارد."

هرچند در ادامه مقاله راجع به نحوه نوشتن صلح‌نامه اتومبیل توضیح می‌دهیم؛ اما باید نکته زیر را رعایت کنید:

«به‌هیچ‌عنوان بدون پشت سر گذاشتن یک یا چند جلسه مشاوره حقوقی با وکیل متبحر، خودتان به‌تنهایی اقدام به نوشتن صلح‌نامه دستی خودرو نکنید. چرا که شما به اصطلاحات تخصصی حقوقی آشنا نیستید و این کار می‌تواند پیامدهای منفی زیادی برایتان داشته باشد.»

نمونه متن قرارداد صلح خودرو

نمونه قرارداد صلح خودرو را به‌طور کامل و دقیق در متن زیر ذکر کردیم:

طرفین قرارداد

1. صلح‌کننده (انتقال‌دهنده)

نام و نام خانوادگی: ............................... کد ملی: …………………..…… 

نشانی: ……………………… شماره تماس: …………………………………

2.  صلح‌پذیر (انتقال‌گیرنده)

 نام و نام خانوادگی: …………………… کد ملی: …………………………..

 نشانی: ……………………. شماره تماس: …………………………..

 موضوع قرارداد

موضوع این قرارداد عبارت است………………………….. با مشخصات زیر:

نوع و مدل خودرو: ……………………….. شماره شاسی: ………………..……………… 

شماره موتور: ………………………….. رنگ: ……………………………………

 شماره پلاک: ……………………………….

مبلغ قرارداد

صلح‌پذیر متعهد می‌شود که مبلغ: ………………….. را به عنوان بهای صلح به صلح‌کننده در تاریخ: ………………………… پرداخت نماید.

 شرایط تحویل و تسلیم

صلح‌کننده موظف است، خودرو و مدارک مربوطه از جمله کارت خودرو، بیمه‌نامه و سند مالکیت را در تاریخ: ................... به صلح‌پذیر تحویل نماید.

 تعهدات صلح‌کننده

در این ماده انتقال کننده تضمین می‌کند که خودرو از هرگونه بدهی یا تعهد قانونی عاری است. همچنین تعهد می‌دهد در برابر هرگونه ادعای حقوقی که پیش از تاریخ انتقال مطرح می‌شود، پاسخگو باشد.

تعهدات صلح‌پذیر

در این ماده انتقال گیرنده تعهد می‌دهد که به‌موقع و کامل مبلغ توافق شده را پرداخت کند. همچنین به پرداخت تمامی هزینه‌های مربوط به نقل و انتقال سند و دیگر امور اداری پس از امضای قرارداد، تعهد می‌دهد.

 فسخ قرارداد

در صورت نقض شرایط قرارداد توسط هر یک از طرفین، طرف دیگر حق فسخ این قرارداد را خواهد داشت و می‌تواند خسارت‌های وارده را مطالبه کند.

 حل و فصل اختلافات

در صورت بروز اختلاف، طرفین تلاش خواهند کرد، مساله را از طریق مذاکره حل کنند. چنانچه به توافق نرسند، موضوع به داوری…………………. ارجاع داده خواهد شد.

امضا و اثر انگشت

صلح‌کننده: 

صلح‌پذیر:

این متن را می‌توانید بر اساس توافقات، نیازها و شرایط خاص خود تنظیم نمایید. با این حال، به منظور پیشگیری از هر گونه چالش احتمالی، توصیه می‌شود که این متن را با مشاوره حقوقی با یک وکیل باتجربه و متخصص تنظیم کنید.

صلح‌نامه اتومبیل را می‌توانید به 2 صورت بنویسید

اگر درگیر خرید ماشین از سایپا و ایران‌خودرو نیستید و می‌خواهید اتومبیل فعلی‌تان را به شخصی مثل همسر، فرزند، نوه و... واگذار کنید، 2 روش زیر پیش روی شما قرار دارد:

صلح عمری خودرو

اگر صلح عمری را انتخاب کنید، دردسرهای وصیت را نخواهید داشت. در واقع، بیشتر افرادی که با مسائل حقوقی آشنایی دارند، از صلح به‌جای وصیت استفاده می‌کنند. زیرا در وصیت محدودیت تا یک‌سوم سهم‌الارث وجود دارد؛ درحالی‌که صلح چنین ویژگی را ندارد.

قرارداد صلح عمری، به این صورت است که شما ماشین خود را به فرزندتان صلح می‌کنید؛ اما در واقع فقط منافع استفاده از ماشین را به او واگذار کرده‌اید. بااین‌وجود، پس از مرگ شما، تمام مالکیت ماشین به فرزندتان منتقل خواهد شد.

این شیوه، تدبیری است که فرد در طول حیاتش مالی را به دیگری صلح می‌کند تا خودش هم حق استفاده از آن مال را داشته باشد. فرض کنید شما خانه خود را با صلح عمری به فرزندتان منتقل کرده‌اید، او تا زمان زنده‌بودنتان فقط حق استفاده از منافع خانه را دارد؛ بنابراین حق فروش، اجاره، هبه و هر نوع معامله دیگر تا زمانی که شما در قید حیات باشید از او سلب می‌شود.

صلح قطعی خودرو

در همان مثال بالا، هنگامی که شما با فرزندتان قرارداد صلح خودرو می‌بندید؛ یعنی آن ماشین را به‌صورت تمام‌وکمال به او منتقل کرده‌اید. در واقع در صلح قطعی، هیچ قید و شرطی وجود ندارد. دقیقاً برخلاف صلح عمری که استفاده متصالح از مال صلح شده، کاملاً محدود و مقید می‌شود.

احتمالاً تا این قسمت از مقاله به‌خوبی درک کرده‌اید که نوشتن صلح‌نامه اصلاً ساده نیست. پس باید از یک وکیل یا حقوق‌دان آگاه کمک بگیرید تا ریسک این معامله را کمتر کنید. بر همین اساس، وکلای باتجربه و متخصص وکیل‌باشی، ضمن برخورداری از دانش حقوقی بالا و تسلط بر امر قراردادنویسی، هرگونه تنظیم قرارداد سفارشی اعم از صلح‌نامه خودرو را به‌صورت کاملاً حرفه‌ای و مؤثر تدوین می‌کنند. 

قرارداد صلح خودرو در چه مواقعی کاربرد دارد؟

اغلب افراد به این دلیل قراردادی مثل صلح را برای انتقال مالکیت اتومبیلشان انتخاب می‌کنند که در مرحله قرعه‌کشی خودروهای سایپا و ایران‌خودرو ثبت‌نام کرده و پذیرفته شده‌اند. بااین‌حال، به‌خاطر کوتاه‌شدن دست دلال‌ها، شرکت‌های خودروسازی در حواله انتقال خودرو، هرگونه فروش اتومبیل را غیرقانونی می‌دانند. به همین دلیل، افراد برنده شده در قرعه کشی، مجوزی برای فروش ماشین به دیگری ندارند و به‌جای آن از صلح‌نامه حواله خودرو استفاده می‌کنند.

از صلح‌نامه حواله خودرو فقط در این مورد استفاده نمی‌شود. بلکه برای افرادی که قصد دارند اتومبیلشان را به همسر، فرزند و... صلح کنند نیز کاربرد دارد. حال این صلح می‌تواند بلاعوض باشد؛ یعنی در مقابل انتقال مالکیت اتومبیل فرد مصالح هیچ مبلغ و هزینه‌ای دریافت نکند یا صلح بلاعوض باشد؛ یعنی مصالح، ماشین را در عوض اخذ پول یا مال به دیگری منتقل می‌کند.

از سوی دیگر این امکان نیز برای شما فراهم است که با صلح خودرو به‌جای بیع آن، درگیر انواع خیارات قانونی مختص به بیع نشوید. خیاری مثل مجلس، حیوان و تأخیر ثمن.

نکات مهم تنظیم قرارداد صلح خودرو

در حالت کلی برای تنظیم قرارداد صلح خودرو باید تمام نکات زیر را رعایت کنید:

1.  مشخصات کامل طرفین (مصالح و متصالح) را بنویسید.

2.  هر دو طرف قرارداد باید شرایط صحت معاملات که در ماده 190 قانون مدنی آمده است را داشته باشند. شرایطی همچون: اهلیت در انجام معامله و تصرف اتومبیل، داشتن 18 سال سن، ممنوع‌المعامله نبودن و مواردی این دست ضروری‌اند.

3.  مشخصات مال‌الصلح را به‌صورت دقیق و جزئی ذکر کنید. مال‌الصلح در این قرارداد، همان خودرویی است که می‌خواهید به متصالح واگذار کنید. پس رنگ، سال تولید، نوع سوخت مصرفی و سایر جزئیات ماشین را بادقت بنویسید.

4.  اگر صلح‌نامه را در محضرخانه تنظیم نمی‌کنید، حتماً تاریخ مراجعه به دفتر اسناد رسمی جهت ثبت معامله و انتقال رسمی مالکیت ماشین را در متن توافق‌نامه قید کنید. برای آشنایی با مراحل سندزدن، مقاله نحوه الزام به تنظیم سند رسمی را مطالعه کنید.

5.  نوشتن زمان تحویل ماشین به متصالح، تعیین هزینه صلح‌نامه خودرو برای ثبت معامله در دفترخانه و همین‌طور ذکر هزینه‌های انتقال سند و سایر موارد مشابه را از یاد نبرید.

6.  اگر صلح خودرو معوض است، مصالح موظف است مالی را به مصالح بپردازد. اینکه مبلغ موردنظر چقدر است و در چه زمانی و از چه طریقی باید به دست مصالح برسد نیز ارکان مهم قرارداد صلح خودرو به شمار می‌آیند.

7.  موارد انحلال و خاتمه قرارداد: خاتمه‌دادن به صلح خودرو، از دیگر مواردی است که تعیین حدود آن در متن قرارداد اهمیت بالایی دارد. فسخ قرارداد به‌صورت یک‌طرفه و از جانب یکی از طرفین اتفاق می‌افتد؛ اما شرایط ویژه خود را دارد. ما در مطلب نحوه فسخ معامله خودرو به‌صورت واضح تمام این شرایط را توضیح داده‌ایم.

در نهایت، از تعیین نحوه حل‌وفصل اختلافات طرفین این توافق، ضمانت اجرای عدم پایبندی به تعهدات از جانب هر یک از آن‌ها، تفاهم بر سر ارجاع منازعه به داوری و امضای صلح‌نامه توسط 2 شاهد دارای شرایط، غافل نشوید.

و اما جمع‌بندی مطلب

عقد صلح به عنوان یک توافق قانونی، امکان انتقال مالکیت مالی مانند خودرو را بدون نیاز به انجام فرآیندهای پیچیده خرید و فروش فراهم می‌کند. این عقد به طرفین اجازه می‌دهد تا مالکیت را به صورت بلاعوض یا معوض منتقل کنند و از مزایای حقوقی خاصی برخوردار شوند. در این مقاله ما انواع قرارداد صلح خودرو را ذکر کردیم و نحوه تنظیم آن را شرح دادیم. در صورت سوال، می‌توانید آن را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.

راضیه حبیبی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی