قرارداد خریدوفروش موتورسیکلت و 3 نکته حقوقی مهم

بیشتر ما این طور فکر می‌کنیم فقط برای خرید یا فروش اجناس و کالاهای گران‌قیمت باید قرارداد ببندیم. بر همین اساس برای فروش اتومبیل به چند نمایشگاه خودرو مراجعه می‌کنیم، از وکلا راهنمایی می‌خواهیم؛ اما برای فروش موتورسیکلت، نه!

نوشتن قرارداد خریدوفروش موتورسیکلت، مزایای فراوانی دارد که نباید به‌راحتی از آن‌ها چشم‌پوشی کرد. جلوگیری از ایجاد ابهام، محافظت از حقوق فروشنده و خریدار، پیشگیری از طرح دعوا و ایجاد منازعه میان طرفین و اثبات راحت‌تر معامله به‌وسیله سند مکتوب نوشته شده، صرفاً چند مزیت انعقاد این قرارداد هستند.

درهرصورت اگر خریدار یا فروشنده موتورسیکلت هستید و نمی‌دانید که این توافق را چگونه و با چه روشی تنظیم کنید، تا انتهای این مقاله از وکیل‌باشی همراه شوید.

ماهیت حقوقی قرارداد خریدوفروش موتورسیکلت

تمامی توافقاتی که تحت عنوان قرارداد خریدوفروش منعقد می‌شوند، همان عقد بیع معروفی است که در ماده 338 قانون مدنی به آن اشاره شده است. بر همین اساس، "قرارداد خریدوفروش موتورسیکلت، توافق‌نامه‌ای مکتوب است که برطبق ماده 338 ق.م میان بایع و خریدار موتورسیکلت امضا می‌شود. به‌این‌ترتیب، خریدار موظف است ثمن معامله را به فروشنده پرداخت نماید. در مقابل، فروشنده نیز متعهد می‌شود مبیع را مطابق همان کیفیت و ویژگی‌های درج‌شده در متن توافق به خریدار تحویل دهد."

به موافقت‌نامه‌ای که به‌منظور خرید و فروش موتورسیکلت نوشته می‌شود، مبایعه‌نامه موتورسیکلت گفته می‌شود که اغلب افراد به‌اشتباه آن را قولنامه می‌دانند.

قرارداد خرید وفروش موتورسیکلت را چطور بنویسیم؟

نحوه نوشتن قرارداد فروش موتور به این صورت است که پس از انجام مذاکرات لازم با خریدار، تمامی توافقات خود را باید به‌صورت مکتوب بنویسید. عنوان برگه‌ای که در آن اقدام به درج مواد قرارداد می‌کنید، «مبایعه‌نامه» است. البته، اگر شما قراردادتان را در دفاتر اسناد رسمی و نزد یک سردفتر تنظیم کنید، در این صورت یک قرارداد خریدوفروش موتورسیکلت دارید که علاوه بر اعتبار بالا، سندی رسمی محسوب می‌شود.

اگر در هر قسمت از تنظیم توافق‌نامه دچار مشکل شدید، می‌توانید از قرارداد خریدوفروش موتورسیکلت که توسط وکلای مجموعه وکیل‌باشی تدوین شده‌اند، کمک بگیرید.

برای نوشتن این موافقت‌نامه ضروری است که مواد زیر را در آن قید کنید:

1.   مشخصات خریدار و فروشنده

2.   موضوع قرارداد

3.   ثمن (بها) معامله و نحوه پرداخت آن

4.   شرایط تحویل مورد معامله

5.   تعهدات طرفین

6.   نحوه فسخ قرارداد

7.   نحوه حل اختلافات طرفین

اگر در خاطرتان مانده باشد، گفتیم که همه معاملات باید 4 شرط را داشته باشند که دارای صحت باشند. به‌این‌ترتیب، می‌توان گفت که قرارداد ایجادشده صحیح است. حال اگر قراردادی که برای فروش موتورسیکلتتان امضا کرده‌اید حاوی آن 4 شرط گفته شده در ماده 190 ق.م نباشد، قراردادتان از نظر حقوقی دارای مشکل است. از سوی دیگر، باید در انتهای مبایعه‌نامه امضای طرفین بعلاوه امضای 2 شاهد معتبر وجود داشته باشد.

این مورد را بدانید که اگر مبایعه‌نامه موتور را به‌صورت دستی یا در فرم‌های چاپ شده در نمایشگاه‌های خودرو بنویسید، باز هم یک سند عادی به شمار می‌رود. تنها درصورتی‌که توافق خود را در محضرخانه تنظیم کنید، یک سند رسمی شناخته می‌شود.

مبایعه‌نامه موتور با قولنامه آن تفاوت دارد

ما در تمام مقالات مربوط به عقد بیع به این نکته اشاره کرده‌ایم که تفاوت میان مبایعه‌نامه و قولنامه چیست؟ در واقع، قولنامه وعده‌ای است برای انعقاد عقد بیع در آینده. این در حالی است که مبایعه‌نامه (بیع‌نامه) همان موافقت‌نامه مکتوبی است که بر انعقاد عقد بیع دلالت دارد و در آن تمامی شرایط صحت معاملات رعایت شده است. شرایط صحت معاملات در ماده 190 ق.م آمده است و شامل 4 معیار زیر است:

۱) قصد و رضایت خریدار و فروشنده موتور

۲) اهلیت هر دو طرف؛ یعنی آن‌ها توانایی‌های لازم برای انعقاد قرارداد و قبول تعهدات قانونی نظیر رسیدن به سن 18 سال را دارند.

۳) مورد معامله دارای یک موضوع مشخص باشد؛ مانند یک دستگاه اتومبیل با ویژگی‌های مشخص

۴) مشروع و قانونی‌بودن جهت معامله، به این معنی که مثلاً موتور را باهدف جابه‌جایی مواد مخدر نفروشید.

باتوجه‌به گفته‌های بالا، اگر کسی از شما پرسید که متن قولنامه موتورسیکلت چطور بنویسم؟ به او پیشنهاد کنید با استفاده از خدمات مشاوره حقوقی، اطلاعات لازم را به دست آورد.

مهم‌ترین نکاتی که در زمان تنظیم مبایعه‌ نامه موتور باید رعایت کنید

در زمان نوشتن مبایعه‌نامه موتورسیکلت، رعایت موارد زیر را فراموش نکنید:

شرایط فسخ قولنامه یا مبایعه‌نامه موتور

یکی از مهم‌ترین نکات تنظیم قولنامه موتور (گفتیم که چرا نباید از لفظ قولنامه استفاده کنیم) ذکر شرایط فسخ معامله است. واقعیت این است که هیچ تضمین قطعی برای اجرای تمام‌عیار قرارداد وجود ندارد. هرچقدر هم که به کمک یک وکیل ماهر ریسک‌های توافق حقوقی خود را کاهش دهید باز هم احتمال بروز اختلاف میان طرفین وجود دارد. پس بهترین راهکار استفاده از شرایطی است که حق فسخ را برای طرفین ایجاد می‌کنند.

یکی از روش‌های کاملاً کاربردی برای ایجاد این حق، استفاده از ماده 396 قانون مدنی و ذکر خیارات قانونی در مبایعه‌نامه موتور است. مثلاً طرفین شرط می‌کنند که اگر پس از تحویل موتور خریدار عیبی را در آن مشاهده کند که موجب عدم استفاده از موتور شود، با استناد به خیار عیب حق فسخ خواهد داشت.

از سوی دیگر شما می‌توانید از حق فسخ به‌عنوان ضمانت اجرای قوی بابت پایبندی طرف مقابل به مفاد قرارداد بهره بگیرید. به‌عنوان نمونه، بایع و مشتری شرط می‌کنند که اگر خریدار 2 فقره از چک‌های ثمن معامله را پاس نکند، فروشنده حق دارد به خاتمه دهد.

قولنامه دستی موتور هم معتبر است، نگران نباشید

اعتبار قولنامه دستی موتور، یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌ها و چالش‌های طرفین بیع موتورسیکلت است. هرچند به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌کنیم بدون دریافت راهنمایی‌های لازم از وکیل چنین کاری را انجام دهید؛ اما این سند مکتوب، سندی عادی به شمار می‌رود. البته، اگر همه شرایط صحت معامله، امضای طرفین و شهود نیز در آن رعایت شود.

نحوه نقل‌وانتقال سند موتورسیکلت

همان‌طور که می‌دانید برگ سبز موتور، سند مالکیت این وسیله نقلیه محسوب می‌شود. صدور این سند نیز توسط پلیس راهور ناجا صورت می‌گیرد و نیازمند گذر از مراحل مختلفی است که در مقاله مراحل اخذ سند موتورسیکلت به طور کامل به آن پرداخته‌ایم. بااین‌وجود برای اخذ سند موتور، باید:

·       به مراکز تعویض پلاک مراجعه کنید.

·       فرم فنی را از مسئول مربوطه دریافت نموده تا موتور مورد بازدید قرار گیرد.

·       مفاصاحساب برای اثبات نداشتن جریمه، ضروری است، آن را تهیه کنید.  

·       پلاک قدیم موتور را به دفاتر مربوطه تحویل داده و پلاک جدید را دریافت کنید.

البته، نکات قولنامه موتورسیکلت به همین 4 نکته ختم نمی‌شود و باید ساعت‌های متمادی راجع به آن صحبت کرد. ازاین‌رو، از بیان نکات جزئی حقوقی در این باره خودداری کرده و به شما توصیه می‌کنیم قبل از انجام هرگونه اقدامی پیرامون معامله موتور سیکلت خود، راهنمایی‌های لازم را از وکلای متخصص به عمل آورید. 

راضیه حبیبی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی