قرارداد خرید و فروش مصالح ساختمانی چه نکاتی دارد؟

افراد فعال در حوزه ساخت‌وساز، همواره با مصالح ساختمانی سروکار دارند. از این موضوع عبور می‌کنیم که برخی از این افراد به‌خاطر به‌دست‌آوردن سود بیشتر، با جان مردم بازی می‌کنند. بااین‌وجود، خرید مصالح برای ساختمان‌سازی، اولین اقدام هر مهندس یا پیمانکار امور ساختمانی و عمرانی است. این دسته از اشخاص به دلیل نوع فعالیت شغلی‌شان به‌صورت مستمر در حال خرید مصالحی مثل سنگ، آهن، گچ، آجر و... هستند. از سوی دیگر خرید این گونه وسایل نیز در مقیاس بزرگ انجام می‌شود؛ به‌نحوی‌که ساخت یک ساختمان 10 واحده به چند تن گچ و سیمان احتیاج دارد.

بر همین اساس، آشنایی با قواعد قرارداد خریدوفروش مصالح ساختمانی برای پیمانکاران ساختمانی، مهندسان، معماران و به‌طورکلی تمام افرادی که در این زمینه مشغول به کار هستند، امری الزامی است. در همین راستا، ما این مطلب از وکیل‌باشی را به قرارداد مزبور اختصاص دادیم تا به‌خوبی جزئیات متن این توافق حقوقی و نحوه تنظیم آن را بشناسید.

قرارداد خرید و فروش مصالح ساختمانی چیست؟

"قرارداد خریدوفروش مصالح ساختمانی، موافقت‌نامه‌ای مکتوب است که مطابق ماده 338 قانون مدنی میان بایع و مشتری مصالح ساختمانی منعقد می‌شود. به‌این‌ترتیب، در این توافق‌نامه، بایع در ازای دریافت ثمن، مصالح ساختمانی مذکور در موافقت‌نامه را به مشتری تحویل می‌دهد."

بهتر است بدانید که این قرارداد در واقع همان عقد بیع است و از احکام و مقررات آن پیروی می‌کند. همان‌طور که می‌دانید، ثمن، مبلغی است که در ازای خرید مصالح به فروشنده پرداخته می‌شود. اگر در طول متن از کلمه «مبیع» استفاده کردیم، بدانید که منظورمان مصالح ساختمانی است. به‌طورکلی در عالم حقوق به مورد معامله، مبیع می‌گوییم که در اینجا مورد معامله ممکن است سنگ، گچ، کاشی و... باشد.

هرچند در ادامه توضیحات مفصل‌تری را در این باره ارائه می‌کنیم؛ اما باید درک کنید که تنظیم یک توافق‌نامه استاندارد و اصولی اصلاً کار آسانی نیست. به همین دلیل تیم وکلای وکیل‌باشی انواع قراردادهای ساختمانی و عمرانی از جمله قرارداد خریدوفروش مصالح ساختمانی را به حرفه‌ای‌ترین شکل ممکن تنظیم نموده‌اند. شما می‌توانید با دریافت هر یک از این قراردادهای به‌صرفه و اقتصادی، راهنمایی‌های لازم را برای اجرای بهتر توافق، دریافت نمایید.

قرارداد تامین مصالح ساختمانی از چه ارکانی تشکیل شده است؟

توافق‌نامه خرید مصالح ساختمانی یکی از انواع قراردادهای ساختمانی است. از آنجایی‌که چنین توافقی در میان تولیدکنندگان این مصالح و سازندگان ساختمان‌ها بسیار رایج است، ارکان آن را در ادامه معرفی می‌کنیم.

ماده اول: مشخصات طرفین

طرفین این توافق، بایع و مشتری هستند. بایع، همان خریدار است و علاوه بر این شخص، مشتری نیز باید کلیه اطلاعات هویتی خود را در متن قرارداد ثبت کند. اگر یکی از طرفین معامله، شخص حقوقی مثل شرکت انبوه‌سازان x باشد، باید تمام مشخصات شرکت و نماینده قانونی آن قید شود.

ماده دوم: موضوع قرارداد خرید و فروش مصالح ساختمانی

در اینجا موضوع قرارداد، خرید یا فروش مصالح ساختمانی است. البته در همین بخش باید نوع مصالح از قبیل سرامیک، سیمان، شن و... نیز قید شود. به‌عنوان‌مثال: قرارداد خرید 500 کیلوگرم گچ سفید. می‌بینید که نوشتن یک قرارداد چقدر ریزه‌کاری دارد؟ اینجا است که باید از مشاوره حقوقی تلفنی و صحبت با یک وکیل ماهر بهره بگیرید تا کمترین خطای ممکن را هنگام نوشتن موافقت‌نامه خرید و فروش مصالح ساختمانی داشته باشید.

ماده سوم: ثمن معامله و نحوه پرداخت آن

در عقد بیع، به مبلغی که خریدار به فروشنده می‌پردازد، ثمن گفته می‌شود. حال ممکن است شما از انواع عقد بیع مثل بیع مؤجل (مدت‌دار) که نمونه بارز آن خرید قسطی است، استفاده کنید. به این صورت که مبلغ خرید را طی چند قسط و در طول چند ماه پرداخت می‌کنید. در نهایت، شما ملزم هستید که نحوه پرداخت ثمن به‌صورت نقدی، با چک یا هر شکل دیگر را همین بند بنویسید.

ماده چهارم: مدت قرارداد

احتمالاً از خودتان سؤال می‌پرسید که مگر به‌محض انجام عقد بیع، مورد معامله از آنِ خریدار نمی‌شود، پس چرا لازم است که مدتی را برای توافق مشخص کرد؟ زیرا در برخی از قراردادهای خرید و فروش همچون بیع مدت‌دار که قرار است ثمن یا مبیع در طول زمان به‌طرف دیگر تحویل داده شوند، ذکر مدت ضرورت دارد. فرض کنید شما خریدار مصالح ساختمانی هستید و نمی‌توانید تمام هزینه آن را به‌صورت یک جا بپردازید، در اینجا ذکر مدت الزامی است.

ماده پنجم: تعهدات فروشنده

از جمله تعهدات فروشنده مصالح ساختمانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1.   فروشنده متعهد است تمام مصالح را در روز مقرر و در محل مورد توافق طرفین به خریدار تحویل دهد.

2.   چنانچه فروشنده در حمل‌ونقل و تحویل مصالح، سهل‌انگاری یا قصوری داشته باشد که منجر به ورد خسارت به مصالح شود، او متعهد به جبران خسارات وارده خواهد بود.

3.   فروشنده نمی‌تواند موضوع قرارداد را بدون کسب رضایت از مشتری به شخص دیگری واگذار کند. مثلاً گچ سفید موردنظر خریدار را نداشته باشد و تأمین آن را به مصالح‌فروش دیگری واگذار کند. اگر چنین اتفاقی از جانب فروشنده بیفتد، او ملزم به جبران خسارت خواهد شد.

4.   چنانچه مصالح ارسال شده از سوی فروشنده با نمونه مشاهده‌شده خریدار متفاوت باشد، خریدار می‌تواند آن‌ها را باز گرداند و فروشنده نیز متعهد به تأمین همان مصالح خواهد بود.

5.   حفاظت از جان کارگران و پوشش بیمه‌ای آن‌ها در زمان تخلیه مصالح برعهده فروشنده است.

شما می‌توانید بر تعداد این تعهدات بیفزایید یا از آنچه گفتیم، بکاهید.

ماده ششم: تعهدات خریدار

به‌محض انعقاد قرارداد خرید مصالح ساختمانی، خریدار متعهد می‌شود که ثمن معامله را به صورتی که در توافق مشخص شده، بپردازد. این اولین و مهم‌ترین تعهد هر خریدار در قرارداد مزبور است. از سوی دیگر، خریدار موظف است که مصالح را در زمان و مکان مشخص شده از فروشنده تحویل بگیرید. هر نوع تأخیر در تحویل یا امتناع از آن، ممکن است منجر به فسخ قرارداد از سوی فروشنده شود.

ماده هفتم: شرایط فسخ قرارداد فروش مصالح ساختمانی

اغلب قراردادهای خرید مصالح ساختمانی میان پیمانکاران ساختمانی و کارفرما منعقد می‌شوند. به همین خاطر باید علاوه بر آشنایی با نحوه تنظیم متن قراردادهای پیمانکاری ساختمان، چگونگی خاتمه قرارداد از سوی پیمانکار یا کارفرما را بدانید.

شرایطی که منجر به فسخ قراردادها می‌شوند، بسیار مفصل و گسترده‌اند. مثلاً یکی از بخش‌های عمده مربوط به فسخ، خیارات قانونی مانند خیار عیب، خیار شرط و... هستند. متأسفانه بسیاری از طرفین توافقات، نادانسته خودشان را از داشتن چنین فرصتی سلب می‌کنند.

به‌عنوان‌مثال، فروشنده و خریدار توافق می‌کنند که طی مدتی معین مثلاً 2 هفته، حق خاتمه قرارداد را داشته باشند. (ماده 399 ق.م و خیار شرط)

ماده هشتم: نحوه حل‌وفصل اختلافات طرفین

بروز اختلاف در طول اجرای قرارداد، چندان دور از انتظار نیست. تعداد پرونده‌های حاضر در محاکم دادگستری گواه این قضیه است. پس باید پیش از وقوع هرگونه اختلاف و طرح دعوا در دادگاه، چاره‌ای اندیشید. بهترین راهکاری که ما در وکیل‌باشی سراغ داریم، ارجاع اختلاف به داور است. داور، شخصی است که در مبحث مورد اختلاف اطلاعات کافی دارد، از دانش حقوقی برخوردار است و با توافق هر دو طرف قرارداد تعیین می‌شود.

اعلام اختلاف‌نظر نزد داور و چاره‌جویی از او، مزیت‌های فراوانی دارد که در مقالات مربوط به داوری، آن را توضیح داده‌ایم.

چه نکاتی در قرارداد معامله مصالح ساختمانی باید رعایت گردد؟

پس از آشنایی با مواد و ارکان قرارداد خرید مصالح ساختمانی، لازم است که نکات زیر را بادقت بخوانید و آن‌ها را در زمان تنظیم موافقت‌نامه رعایت کنید. این موارد عبارت‌اند از:

1.   هنگام تدوین متن قرارداد باید مشخص کنید که هزینه حمل‌ونقل مصالح برعهده خریدار است یا بایع؟ این موضوع، یکی از رایج‌ترین دلایل اختلافات طرفین این توافق است.

2.   اگر در زمان انجام معامله، یکی از طرفین شرایط صحت معامله را نداشته باشد، قرارداد دیگر صحیح تلقی نمی‌شود. این شرایط در ماده 190 ق.م آمده‌اند. مثلاً اگر خریدار یا فروشنده در زمان معامله مجنون (دیوانه) باشد یا سن او زیر 18 سال باشد، این معامله دیگر صحیح نیست و آثار حقوقی خاص خود را دارد.

3.   در ماده 457 ق. آمده است که در عقود لازم، هیچ‌کدام از طرفین نمی‌توانند هر زمان که دلشان خواست به ادامه آن خاتمه دهند. قرارداد خریدوفروش مصالح ساختمانی نیز در دسته عقود لازم جای می‌گیرد. در واقع عقد لازم، برخلاف عقد جایز، شرایط سخت‌تری برای فسخ دارد. پس در نوشتن نحوه فسخ این توافق باید دقت زیادی داشته باشید.

هرچند خریدوفروش مصالح ساختمانی یا هر محصول دیگر نکات حقوقی فراوانی دارد؛ اما شما ضمن مشورت با یک وکیل می‌توانید تا حد زیادی بر آن تسلط پیدا کنید.

و اما جمع‌بندی مطلب

در این مقاله از وکیل‌باشی، قرارداد خریدوفروش مصالح ساختمانی را معرفی کردیم. همان‌طور که گفتیم موافقت‌نامه‌ای که میان خریدار و فروشنده مصالح نوشته می‌شود، حاوی ارکان و مواد مختلفی مثل ثمن معامله، تعهدات طرفین و... است. به‌این‌ترتیب، متوجه شدید که برای نوشتن هر واژه و هر ماده بایستی ده‌ها موضوع حقوقی مختلف را بدانید. این مسئله موجب می‌شود که نکته‌سنج، دقیق و محتاط باشید تا در طول اجرای توافق‌نامه، با آسیب کمتری مواجه شوید.

راضیه حبیبی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی