قرارداد کار مدیرعامل چگونه نوشته می‌شود؟

یکی از عناصر اصلی در شرکت‌های تجاری، شخصی به نام «مدیرعامل» است که به آن مدیر ارشد اجرایی نیز گفته می‌شود. در واقع، مدیرعامل که از سمت هیئت مدیره انتخاب شده و پایه اصلی اجرایی شرکت به شمار می‌آید. تعیین و اجرای استراتژی‌های شرکت و به‌طورکلی هدایت آن بر عهده مدیر ارشد اجرایی است. حال برای انتصاب و آغاز به کار این شخص، هیئت ‌مدیره موظف‌اند که توافقی کتبی تحت عنوان «قرارداد کار مدیرعامل» را تنظیم کنند.

این قرارداد، اساسی‌ترین فاکتور در تعیین وظایف، حقوق و مسئولیت‌های مدیرعامل در جهت رهبری و اجرای استراتژی‌های کلان شرکت به حساب می‌آید. بر همین اساس، در این مقاله به سؤالات پر تکراری مانند موارد زیر پاسخ می‌دهیم:

·       مدیرعامل کیست؟

·       آیا او باید حتماً از میان اعضا شرکت انتخاب شود؟

·       نحوه انعقاد قرارداد با مدیرعامل به چه شکل است؟

·       هنگام بستن قرارداد با مدیرعامل باید چه نکاتی را رعایت کنیم؟ 

چنانچه قصد دارید در مقام مدیرعامل با شرکتی تجاری همکاری کنید یا در جایگاه شخص حقوقی، نیازمند به‌کارگیری این فرد هستید، با این مطلب از وکیل‌باشی همراه شوید.

مدیرعامل شرکت کیست؟

همان‌طور که گفتیم مدیرعامل و مدیر ارشد اجرایی، یکی از ارکان مهم شرکت‌های تجاری محسوب می‌شوند. در انگلیسی به این فرد (Chief Executive Officer) گفته می‌شود. البته در مکالمات روزانه و مکاتبات اداری، واژه اختصاری CEO به‌جای عبارت طولانی بالا مورداستفاده قرار می‌گیرد.

به‌صورت خلاصه، اتخاذ و اجرای تصمیمات اساسی شرکت و استراتژی‌های مربوط به منابع مالی، انسانی، مارکتینگ و امثال آن بر عهده CEO است. دررابطه‌با اختیارات این شخص، ماده ۱۲۵ قانون تجارت بیان می‌کند که: «مدیرعامل شرکت در حدود اختیاراتی که توسط هیئت مدیره به او تفویض شده است نماینده شرکت محسوب و از طرف شرکت حق امضا دارد.»

ماده ۱۲۴ قانون تجارت در مورد نحوه انتخاب این شخص می‌گوید که:

هیئت مدیره باید دست‌کم یک نفر شخص حقیقی را به مدیریت عامل شرکت برگزیند و حدود اختیارات و مدت تصدی و حق‌الزحمه او را تعیین کند. درصورتی‌که مدیرعامل عضو هیئت مدیره باشد دوره مدیریت عامل او از مدت عضویت او در هیئت مدیره بیشتر نخواهد بود. مدیرعامل شرکت نمی‌تواند درعین‌حال رئیس هیئت مدیره همان شرکت باشد مگر با تصویب سه‌چهارم آرای حاضر در مجمع‌عمومی.

‌تبصره - هیات مدیره در هر موقع می‌تواند مدیرعامل را عزل نماید.»

ازآنجایی‌که نوشتن قرارداد مدیرعامل باید با رعایت مقررات قانون تجارت انجام شود، انعقاد آن کار ساده‌ای نیست. در همین راستا، وکلای تیم وکیل‌باشی ضمن تنظیم قرارداد مدیرعامل، شرح دقیقی از وظایف او را در متن توافق‌نامه درج نموده‌اند. برای دریافت این قرارداد کافی است روی تصویر زیر کلیک کرده و یا با مشاوران تیم در ارتباط باشید.

مهارت‌ها وظایف مدیرعامل (CEO) در شرکت شامل چه مواردی است؟

مدیرعامل به‌عنوان رهبر اجرایی سازمان، باید دارای مجموعه گسترده‌ای از مهارت‌ها باشد تا بتواند به‌خوبی عملکرد خود را انجام داده و سازمان را به‌خوبی هدایت کند. مهارت‌های مدیرعامل به‌اندازه‌ای متنوع هستند که شامل مهارت‌های فردی، مدیریتی، رهبری و استراتژیک می‌شوند. برخی از اصلی‌ترین مهارت‌هایی که یک مدیرعامل باید داشته باشد و رابطه مستقیمی با وظایفش دارد، عبارت‌اند از:

1.  رهبری اعضا شرکت

مدیرعامل باید توانایی رهبری و الهام‌بخشی به تیم‌ها و کارکنان را داشته باشد. این موضوع شامل توانایی مدیریت بحران، تعاملات مؤثر، تشویق و انگیزه‌بخشی به افراد در جهت دستیابی به اهداف مشترک است.

2. مدیریت منابع مختلف

مدیریت منابع انسانی، مالی، زمان و حتی مدیریت بر نحوه تولید تا توزیع محصول از وظایف  مهم مدیرعامل است. توانایی برنامه‌ریزی، سازماندهی، کنترل و انجام نظارت بر عملکرد تیم‌ها و بخش‌های مختلف نیز از این دسته موارد است.

3. ارتباط مؤثر با افراد

مدیرعامل باید توانایی برقراری ارتباطات مؤثر با تمام اعضای سازمان، مشتریان، تأمین‌کنندگان و دیگر ذی‌نفعان را داشته باشد. مهارت در گوش‌دادن، ارائه اطلاعات به شکل واضح و قابل‌فهم، و مذاکره مؤثر نیز به این دسته مهارت‌ها تعلق دارد.

4. مهارت‌ها و وظایف استراتژیک

توانایی تعیین و تدوین استراتژی‌های کلان برای سازمان، تحلیل ریسک‌ها و فرصت‌ها، و تصمیم‌گیری در شرایط پیچیده و دشوار از جمله مهارت‌های استراتژیک و وظایف اساسی مدیرعامل محسوب می‌شوند.

در نهایت باید بگوییم که مدیر ارشد اجرایی باید توانایی تحلیل و بررسی مسائل را داشته باشد تا تصمیم‌گیری‌های بهتر و مبتنی بر داده‌ها را انجام دهد. البته باید بدانید که تمام مسئولیت‌ها و مهارت‌های ذکرشده تنها یک بخش کوچک از مواردی هستند که مدیرعامل باید برای موفقیت در نقش خود داشته باشد.

بدیهی است که متغیرهای محیطی و نوع صنعت نیز در شرح وظایف CEO بسیار تأثیرگذارند.

قرارداد با مدیرعامل چگونه قراردادی است؟

"قرارداد کار مدیرعامل، توافق‌نامه‌ای کتبی است که یک طرف آن، اعضای هیئت‌مدیره قرار دارند و طرف دیگر مدیرعامل یا همان CEO این موافقت‌نامه باتوجه‌به مواد 124، 126، 127 و 136 قانون تجارت، تابع مفاد قانون کار نبوده و به همین خاطر نمی‌توان رابطه کارگر و کارفرما را درمورد مدیرعامل و شرکت در نظر گرفت."

به‌این‌ترتیب، قرارداد انتصاب یا استخدام مدیرعامل را نمی‌توان تابع مقررات قانون کار دانست. برای آشنایی بیشتر با ماهیت قراردادهای کار و استخدامی، توصیه می‌کنیم به مطلب قرارداد کار چیست؟ مراجعه کنید.

بااین‌وجود، عده‌ای از حقوق‌دانان معتقدند رابطه میان مدیرعامل و شرکت را می‌توان در چهارچوب رابطه وکیل و موکل تعریف کرد. دلایلی که برای این موضوع بیان شده است، عبارت‌اند از:

1.   برخلاف قواعد قانون کار که کارفرما به‌صورت یک‌جانبه حق فسخ قرارداد را ندارد، دررابطه‌با مدیرعامل، هم دادگاه و هم هیئت ‌مدیره حق عزل او را خواهند داشت. (مواد 125 قانون کار، 124 و 127 قانون تجارت)

2.   در ماده 134 ق.ت تصریح شده که مدیرعامل در مقابل اشخاص ثالث نیز مسئولیت دارد. این در حالی است که در قراردادهای کار، کارگر/ کارمند فقط در برابر کارفرمای خود مسئول هستند.

3.   در ماده 21 قانون کار، تمام راه‌های خاتمه قرارداد نظیر انقضای مدت، ازکارافتادگی، استعفای کارگر و... بیان شده است؛ اما درمورد مدیرعامل قضیه کاملاً متفاوت است. به‌عبارت‌دیگر، در قراردادهای کار، پس از تمام‌شدن مدت قرارداد، کارگر نمی‌تواند به کارش ادامه دهد. بااین‌وجود، مدیرعامل در صورت انقضای مدت کاری خویش و تا زمان انتصاب مدیرعامل جدید، می‌تواند همچنان به وظایف محوله عمل نماید.

تمام این نکات ریز و فنی، باعث می‌شود که دلیل تأکیدهای فراوان ما نسبت به دریافت مشاوره حقوقی آنلاین را درک کنید. چرا که بدون راهنمایی‌های یک وکیل متبحر، قراردادی ناقص با دردسرهایی بی‌شمار در انتظارتان خواهد بود.

نحوه تنظیم قرارداد با مدیرعامل چگونه است؟

برای نوشتن متن قرارداد مدیرعامل با شرکت، می‌توانید از 11 ماده زیر استفاده کنید:

ماده 1. طرفین قرارداد

ماده 2. موضوع قرارداد

ماده 3. مدت قرارداد

ماده 4.تعهدات مدیرعامل

ماده 5. حق‌الزحمه مدیرعامل

ماده 6. مزایا و مرخصی‌های مدیرعامل

ماده 7. محرمانگی

ماده 8. مالکیت فکری (معنوی)

ماده 9. فسخ قرارداد

ماده 10.  حل‌وفصل اختلافات

ماده 11. نسخه‌های قرارداد

به یاد داشته باشید که تدوین قسمت‌هایی مانند تعهدات مدیرعامل، نحوه فسخ قرارداد و حتی بند مربوط به محرمانگی اطلاعات، اهمیت بسزایی داشته و نباید به‌سادگی از کنار آن‌ها عبور کرد.

نکات کلیدی و مهم در زمان نوشتن قرارداد مدیر عامل

تا این بخش از مقاله درمورد شخص مدیرعامل و موادی که برای تنظیم قرارداد با او موردنیاز است، صحبت کردیم. در این قسمت لازم است که چند نکته حقوقی بسیار مهم را درمورد قرارداد کار با مدیرعامل را بگوییم.

مدیرعامل نمی‌تواند یک شخص حقوقی باشد

آیا به نظر شما امکان دارد که اداره و هدایت یک شرکت تجاری را به دست شرکتی دیگر بسپاریم؟ به‌عبارت‌دیگر، مدیرعامل باید شخصی حقیقی مثل آقای سعادت نیا باشد و این امکان وجود ندارد که CEO را به شخصی حقوقی مانند شرکت ایکس واگذار کنیم.

از نوشتن تعهدات مدیرعامل غافل نشوید

همچنان که تأکید کردیم، مدیرعامل، رکن ارشد اجرایی در شرکت‌های تجاری است. بر همین مبنا باید شرح وظایف این فرد را به‌صورت دقیق در متن موافقت‌نامه درج کنید. از جمله تعهدات شخص CEO می‌توان به مواردی مانند عدم همکاری با رقبا، عدم افشای اطلاعات حیاتی شرکت و تلاش در جهت رشد و توسعه شرکت، اشاره کرد.

نحوه فسخ قرارداد مدیرعامل را مشخص کنید

خاتمه قرارداد با اراده یکی از طرفین را فسخ قرارداد می‌گوییم. حال، چگونگی خاتمه‌یافتن توافق و اینکه فسخ از جانب شرکت باشد یا مدیرعامل، باید به طور دقیق در موافقت‌نامه درج شود. به‌عنوان‌مثال، اگر مدیرعامل حداکثر 3 ماه، حق‌الزحمه خود را دریافت نکند، حق فسخ قرارداد را خواهد داشت.

مدیرعامل، نماینده قانونی شرکت است

ماده ۱۲۵ قانون تجارت می‌گوید که: «مدیرعامل شرکت در حدود اختیاراتی که توسط هیئت مدیره به او تفویض شده است، نماینده شرکت محسوب شده و از طرف شرکت حق امضا دارد.» بر همین اساس، مدیرعامل بر اساس حدود اختیارات خویش، حق امضای اسناد شرکت را دارد. البته، مقام محدودکننده این اختیارات، کسی نیست جز هیئت مدیره.

و اما جمع‌بندی مطلب

در این مطلب از وکیل‌باشی قرارداد مدیرعامل و نحوه تنظیم آن را توضیح دادیم. همان‌طور که گفتیم، مدیرعامل (CEO) نماینده شرکت بوده و از سوی هیئت مدیره انتخاب می‌شود. بستن قرارداد با این شخص، یکی از مهم‌ترین کارهایی است که هر هیئت مدیره برعهده دارد.

چنانچه دررابطه‌با این موضوع و ابعاد حقوقی کار مدیرعامل در شرکت سؤال یا ابهامی دارید آن را در قسمت نظرات بنویسید. مشاوران تیم وکیل‌باشی، همواره پاسخگوی شما عزیزان هستند. 

راضیه حبیبی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی