0 تا 100 درخواست طلاق از جانب زن

همان‌گونه که می‌دانید بر اساس قواعد تصریح شده در قانون مدنی، طلاق از سوی مردان نیاز به دلیل خاصی ندارد. در واقع این امکان برای آن‌ها وجود دارد که هرگاه تصمیم گرفتند، با پرداخت مهریه و سایر حقوق زن، می‌توانند او را طلاق دهند. اینجا است که در عرف گفته می‌شود "حق طلاق با مرد است". در مقابل، درخواست طلاق از جانب زن، نیازمند وجود شرایط خاصی است. به‌عنوان‌مثال، اگر ادامه زندگی برای زن به‌خاطر برخی شرایط مانند حبس‌های طولانی‌مدت شوهر، غیرقابل‌تحمل باشد، او می‌تواند از فرصتی به نام طلاق عسروحرج استفاده کند. (عسروحرج یعنی به‌سختی افتادن و ما در مقاله‌ای با همین عنوان، صفر تا صد آن را شرح داده‌ایم)

علاوه بر این مورد، در مواد پراکنده‌ای از قانون مدنی، این حق برای زنان پیش‌بینی شده است که در صورت بروز برخی شرایط، دادخواست طلاق را به دادگاه ارائه کرده و درخواست جدایی از همسر خود را مطرح کنند. چنانچه می‌خواهید شرایط دادخواست طلاق از طرف زن را بشناسید، تا انتهای این مطلب با وکیل‌باشی همراه شوید. در ادامه خواهیم گفت که:

ثبت دادخواست طلاق از طرف زن چگونه انجام می‌شود؟

اگر زن ناشزه باشد، می‌تواند طلاق بگیرد؟

در درخواست طلاق زن از مرد، چقدر از مهریه باید بخشیده شود؟

و ده‌ها سؤال رایج دیگر که پاسخ آن‌ها را با بیانی ساده و رسا در ادامه می‌خوانید.

در چه مواردی زن می‌تواند از شوهرش طلاق بگیرد؟

همان‌طور که در مقدمه هم اشاره کردیم، به‌طورکلی حق طلاق با مرد است و زنان نمی‌توانند بدون دلایل موجه و موارد قانونی، تقاضای طلاق از همسرشان را مطرح کنند. به‌این‌ترتیب، اگر خانم هستید و قصد جدایی از همسرتان را دارید، حتماً بادقت فراوان موارد محکمه‌پسند درخواست طلاق زن را بخوانید.

پیش از مطالعه این موارد، باید یک نکته بسیار مهم را بیان کنیم. اینکه فرایند طلاق در دادگاه‌های کشور چندان ساده و پیش‌پاافتاده نیست که هر خانمی به‌راحتی بتواند آن را طی کند. ازاین‌رو، کمک‌گرفتن از یک وکیل حاذق برای اثبات شرایط نامساعد زندگی زناشویی، اهمیت بسزایی در تأیید یا رد دادخواست طلاق از سوی زن دارد. بر همین اساس توصیه می‌کنیم پیش از انجام هر کاری، ابتدا یک جلسه مشاوره حقوقی با یکی از وکلای متخصص وکیل‌باشی در حوزه حقوق خانواده داشته باشید. چرا که گفتگو با یک وکیل متبحر و باتجربه، تا حد زیادی می‌تواند راهگشای مشکل شما باشد.

برای ارائه دادخواست طلاق توسط زن وجود یکی از موارد زیر ضروری است:

یک) پرداخت‌نکردن نفقه از سوی مرد (ماده 1129 قانون مدنی)

خوشبختانه این روزها اکثر بانوان با حقوق و وظایف خود در زندگی زناشویی آشنایی دارند. تا آنجا که بیشتر زنان می‌دانند نفقه شامل تمام چیزهایی است که به‌واسطه آن‌ها زن می‌تواند زندگی خود را بگذراند. مواردی مثل خانه، لباس، هزینه‌های درمان، خوراک، لوازم خانه و.... که به گفته ماده 1107 قانون مدنی، "نیازهای متعارف زن" محسوب می‌شوند. حال اگر مردی از پرداخت نفقه یا به‌عبارت‌دیگر از فراهم کردن نیازهای متعارف زن خودداری کند، زن می‌تواند از دادگاه تقاضای طلاق کند.

البته قاضی هنگامی به دادخواست طلاق از طرف زن بها می‌دهد که بر مبنای ماده 1129 ق.م یکی از 2 حالت زیر به وجود آید:

1) زن قبلاً درخواست نفقه کرده و اثبات نموده که همسرش از پرداخت نفقه خودداری می‌کند. در اینجا دادگاه، مرد را ملزم به پرداخت نفقه خواهد کرد. اگر مرد همچنان نفقه زن را ندهد و راهی برای اجرای حکم دادگاه وجود نداشته باشد، زن می‌تواند تقاضای طلاق کند.

2) اگر مرد از پرداخت نفقه عاجز باشد؛ یعنی به هر دلیلی مثل فقر و تنگدستی نتواند نفقه همسرش را بپردازد و مانند مورد قبل، زن حکم الزام مرد به پرداخت نفقه را از دادگاه گرفته باشد. به‌این‌ترتیب، اگر نپرداختن نفقه ادامه یابد و هیچ راهی برای الزام مرد نباشد، دادخواست طلاق از سوی زوجه قبول خواهد شد.

دو) ایجاد عسروحرج برای زن (ماده 1130 قانون مدنی)

دومین مورد از مواردی که زن با استفاده از آن می‌تواند دادخواست طلاق بدهد، اثبات عسروحرج است. همان‌طور که در مقاله‌ای با همین نام، توضیح دادیم، عسروحرج به معنی به "سختی افتادن" یا "در تنگنا قرارگرفتن" است. به این صورت که اگر شرایطی از سمت مرد به وجود بیاید و ادامه زندگی زناشویی را برای زن سخت و دور از تحمل کند، زوجه امکان طلاق‌گرفتن را خواهد داشت. برای پیگیری فرایند جدایی از این طریق، توصیه می‌کنیم دادخواست طلاق به علت عسروحرج را تهیه کرده و حتماً آموزش تصویری مربوط به آن را نیز مشاهده کنید.

می‌پرسید چه چیزهایی جزء عسروحرج محسوب می‌شوند؟ در سطرهای بعدی موارد ایجاد عسروحرج برای زن که عیناً در ماده 1130 قانون مدنی آمده را می‌خوانید:

• ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت 6 ماه متوالی و یا  9 ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه.

• اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلا وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است.

• محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر.

• ضرب و شتم یا هرگونه سوءرفتار مستمر زوج که عرفاً باتوجه‌به وضعیت زوجه قابل‌تحمل نباشد. برای اثبات این موضوع و اقدام برای طلاق می‌توانید دادخواست طلاق به علت ضرب‌وجرح را دانلود کرده و آموزش تصویری آن را مشاهده کنید.

• ابتلای زوج به بیماری‌های صعب‌العلاج روانی یا ساری (قابل سرایت) یا هر عارضة صعب‌العلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید.

در اینجا دانستن دو نکته کلیدی ضروری است: اول اینکه تمام موارد بالا، فقط مصادیق یا نمونه‌هایی از عسروحرج بودند؛ بنابراین اگر موضوعی در ماده 1130 ق.م ذکر نشده باشد و قاضی تشخیص بدهد که آن مورد موجب عسروحرج زن شده، با درخواست طلاق زوجه موافقت می‌کند. دوم اینکه اگر عسروحرج زن ثابت شد، دادگاه مرد را مجبور به طلاق می‌کند؛ اما چنانچه مرد حاضر به طلاق نشد دادگاه حکم جدایی زن از مرد را صادر می‌کند.

سه) داشتن وکالت در طلاق

بارها پیش‌آمده که شنیده‌اید فلان خانم حق طلاق را از شوهرش گرفته است. در واقع این وکالت گرفتن در طلاق است که توسط آن زن می‌تواند از همسرش جدا شود. به عبارت ساده‌تر، مرد به زن وکالت می‌دهد که از سمت او در دادگاه حاضر شود و تمام مراحل طلاق را به‌عنوان وکیل مرد پشت سر بگذراند.

وکالت در طلاق به 2 مشروط و مطلق انجام می‌گیرد. منظور از وکالت در طلاق مطلق این است که مرد، در دفتر اسناد رسمی و ضمن یک سند رسمی، حق طلاق را به زن منتقل می‌کند. در مقابل، وکالت در طلاق به صورت مشروط هنگامی ایجاد می‌شود که مرد به همسرش وکالت می‌دهد تا در صورت بروز برخی شرایط، خودش را مطلقه کند. 

"علاوه بر مواد 1129 و 1130 قانون مدنی که به موارد درخواست طلاق از جانب زن اشاره داشته‌اند، بایستی ماده 1119 این قانون را هم بیافزاییم. برحسب ماده اخیر، زن و شوهر حق دارند ضمن عقد نکاح یا یک عقد لازم دیگر همچون صلح، هر شرطی که به اساس ازدواج آنان صدمه نزند را برای طرف مقابل تعیین کنند. با تمام این احوال، مرد می‌تواند هم‌زمان با عقد ازدواج به خانم وکالت بدهد تا در صورت بروز بعضی شرایط نظیر ترک نفقه، وکیل او باشد و از مرد طلاق بگیرد."

بنابراین، یکی از بهترین راه‌های طلاق توسط زوجه، استناد به ماده 1119 قانون مدنی یا شروط ضمن عقدی است که در زمان ثبت عقد نکاح، به وسیله مرد امضا شده است. به عنوان مثال، یکی از بندهای 12گانه شروط ضمن عقد این است که مرد نمی‌تواند بدون رضایت همسر اول، ازدواج مجدد داشته باشد. حال اگر مردی بدون رضایت همسر اولش اقدام به ازدواج کند، همسر اول او می‌تواند با استناد به همین بند، از شوهر خود جدا شود. چنانچه شما هم دچار این مشکل شده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم دادخواست طلاق به جهت ازدواج مجدد زوج به استناد شرط ضمن عقد ازدواج را همین الان دانلود کرده و آموزش تصویری آن را با دقت ببینید.

مدارک لازم برای درخواست طلاق از طرف زن

اگر خانم هستید و قصد دارید دادخواست طلاق زن از مرد را به دادگاه ارائه کنید، باید مدارک زیر را آماده کنید:

•  تنظیم دادخواست طلاق از سوی زن

• اصل سند ازدواج (قباله ازدواج)

• اگر به اصل سند ازدواج دسترسی ندارید، به همان دفترخانه‌ای که عقدتان را در آنجا انجام شده مراجعه کرده و یک نسخه رونوشت از قباله بگیرید.

• اگر شوهرتان قبلاً به شما وکالت در طلاق داده، مدارک اثبات‌کننده آن را همراه داشته باشید.

• کارت ملی و شناسنامه 

• هر نوع مدرکی که دلیل موجه زن برای طلاق را اثبات می‌کند، مثل گواهی پزشک قانون مبنی بر بیماری صعب‌العلاج مرد.

تدوین دادخواست به شکل استاندارد و کاملاً حرقه‌ای، موضوع پر اهمیت است که متأسفانه اغلب خانم‌ها به‌راحتی از کنار عبور می‌کنند و همین امر هم باعث شکست آنان در دعوای طلاق خواهد شد. 

مراحل درخواست طلاق از طرف زن

پس از اینکه تمام مدارک بالا را آماده کردید، نزد یک وکیل متبحر رفته و از او بخواهید که دادخواست طلاق را تنظیم کند؛ سپس بایستی بر اساس قانون جدید طلاق از طرف زن، مراحل زیر را دنبال کنید:

1.    ابتدا باید درخواست طلاق را در سامانه تصمیم ثبت کنید. نشانی اینترنتی سامانه تصمیم طلاق zaman.behzisti.net است.

2.    شرکت در جلسات مشاوره‌ای که از سوی سازمان بهزیستی برگزار می‌شود.

3.    مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی و ثبت دادخواست طلاق از جانب زن

4.    ارسال دادخواست به یکی از شعبات دادگاه خانواده

5.    ابلاغ جلسه رسیدگی به دادخواست طلاق خانم و تعیین وقت حضور زوجین در دادگاه

6.    بررسی دلایل ارائه شده از جانب زن (در اینجا زن باید به قاضی ثابت کند که برای جداشدن از مرد دلایل منطقی و موجهی مثل ترک نفقه به مدت طولانی، دارد)

7.    صدور گواهی عدم امکان سازش توسط قاضی (در این گواهی که از سوی قاضی صادر می‌شود، کلیه حقوق مالی و غیرمالی زوجه از جمله حقوق زن در زمان طلاق از سوی زوجه یا زمانی که زن وکالت در طلاق دارد، ذکر می‌شود.)

8.    آخرین مرحله از مراحل طلاق از جانب زن، مراجعه به یکی از دفاتر ازدواج و طلاق و اجرای طلاق است.

به‌خاطر داشته باشید که از زمان صدور این گواهی، 3 ماه فرصت دارید که مرحله آخر طلاق را پیگیری کنید. درمورد مدت زمان طلاق از سوی زوجه نیز دقت کنید که هیچ وکیلی نمی‌تواند زمان دقیقی را به شما اعلام کند. چرا که فرایند طلاق از جانب زن، زمان‌بر است و اگر خانم وکیل هم نداشته باشد این مدت، چند برابر بیشتر خواهد شد.

پیشنهاد می‌کنیم پیش از ثبت‌نام در سامانه تصمیم و پیگیری امور طلاق، حتماً آموزش تصویری دعوای طلاق را مشاهده کنید تا با کوله‌باری از اطلاعات کامل حقوقی گام بردارید.

اگر درخواست طلاق از سوی زن باشد، می‌تواند مهریه بگیرد؟

به‌طورکلی اگر زن درخواست طلاق دهد و اگر مرد راضی به طلاق نباشد، زن بخشی از مهریه یا تمام آن را به مرد می‌بخشد تا مرد را به جدایی راضی کند. البته، این موضوع در طلاق‌هایی که از سمت زن درخواست می‌شود چندان مطرح نیست؛ بنابراین بهتر است فرض‌های مختلف این قضیه را با هم ببینیم.

وضعیت مهریه هنگام درخواست طلاق از طرف زن در دوران عقد

چنانچه خانمی در دوران عقد بخواهد از همسرش جدا شود و بتواند به شروط دوازده‌گانه ضمن عقد نکاح استناد کند، مهریه او قابل مطالبه است. البته، اگر خانم باکره باشد، نیمی از مهریه به او تعلق می‌گیرد. عده زیادی از قضات هم معتقدند که اثبات عسروحرج در دوران عقد، به‌ویژه هنگامی که خانم هنوز باکره است، به نظر دشوار می‌آید. بااین‌حال، طبق قانون، به‌محض وقوع عقد نکاح، زن مالک مهریه است.

وضعیت مطالبه مهریه هنگام درخواست طلاق از جانب زوجه

درخواست طلاق از طرف زن و مهریه خانمی که غیر باکره است، برای تعداد زیادی از بانوان مبهم است. هیچ‌گاه فراموش نکنید این باور که اگر زن درخواست طلاق بدهد، باید مهریه‌اش را ببخشد، کاملاً اشتباه است. در واقع، هنگامی که زن از شوهرش کراهت دارد، مهریه خود را به شوهر می‌بخشد تا مرد به طلاق او رضایت بدهد. این در حالی است که اگر زن مواردی که در متن اشاره کردیم مثل مصادیق عسروحرج را اثبات کند، علاوه بر مهریه، مستحق سایر حقوق مالی خود همچون اجرت‌المثل ایام زوجیت و نفقه معوقه خواهد بود.

وضعیت مهریه در درخواست طلاق از سوی زن ناشزه

زن ناشزه، خانمی است که حکم نشوز او توسط دادگاه صادر شده و در تمکین عام و خاص مرد قرار ندارد؛ مثلاً زن ماه‌ها است که در خانه مشترکشان زندگی نمی‌کند و مرد الزام به تمکین او را از دادگاه گرفته است. حال اگر چنین خانمی درخواست طلاق بدهد، تقاضای طلاق او پذیرفته نمی‌شود. در این‌گونه موارد، زن می‌تواند با بخشیدن مهریه به شوهر، او را نسبت به جدایی راضی کند.

سریع‌ترین راه طلاق از طرف زن

به این نکته توجه کنید که اصولاً بر اساس قوانین کشور، سریع‌ترین راه برای جدایی زن و شوهر، طلاق توافقی است. این در حالی است که درخواست طلاق از سوی خانم به دلیل دشوار بودن اثبات ضرورت طلاق، پیچیدگی زیادی دارد. ازاین‌رو، نباید روی یک ماه و دو ماه برای رسیدن به حکم طلاق حساب باز کنید!

و اما جمع‌بندی مطلب

در این مطلب از وکیل‌باشی توضیح دادیم که چطور خانم‌ها می‌توانند درخواست طلاق خود را در دادگاه مطرح کنند. واقعیت این است که خیلی از خانم‌ها در شرایط مساعدی زندگی نمی‌کنند و ادامه زندگی زناشویی برای آن‌ها دشوار و حتی خطرناک است. در این موارد، قانون به زن اجازه داده تا با اثبات برخی شرایط، از مرد جدا شود. ازاین‌رو، در طول مقاله گفتیم که برای ارائه دادخواست طلاق از جانب زن، چه مدارکی لازم است و خانم باید چه مراحلی را پشت سر بگذراند. چنانچه به متن درخواست طلاق از طرف زن نیاز دارید، به دادخواست‌های مختلفی که در این نوشته اشاره کردیم مثل دادخواست طلاق به علت ضرب‌وجرح مراجعه کرده و بنا بر نیازتان، یکی از آن‌ها را تهیه کنید.

راضیه حبیبی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی