طلاق اتباع خارجی و نکات کلیدی آن

آیا می‌دانید که در حال حاضر چند تبعه از کشورهای خارجی در ایران ساکن هستند؟ ورود اتباع کشورهای دیگر به ایران در چند سال اخیر افزایش‌یافته، تا آنجا که در سال 1401، چیزی حدود 2 میلیون و 700 نفر افغانستانی در ایران شناسایی شده‌اند. اگر این مقدار را در کنار سایر افراد خارجی مقیم ایران همچون عراقی‌ها بگذارید، با رقم قابل توجهی مواجه خواهید شد. اینجا است که مسائل مربوط به احوال شخصیه از جمله تولد، مرگ، ازدواج و طلاق اتباع خارجی اهمیت زیادی برای کشور خواهد داشت.

در همین راستا و در ادامه مقالات حقوقی مرتبط با طلاق چیست، قصد داریم درباره نحوه طلاق اتباع خارجی در ایران صحبت کنیم. چنانچه خودتان تبعه خارجی هستید یا به‌عنوان ایرانی با یک فرد خارجی ازدواج کرده‌اید، تا پایان مقاله همراه وکیل‌باشی بمانید.

احوال شخصیه اتباع بیگانه در ایران

احوال شخصیه، صفاتی هستند که با شخصیت انسان در ارتباط‌اند و به‌واسطه وجود آن‌ها، شخص می‌تواند از حقوق و تکالیف مختلفی برخوردار شود. در قوانین ایران، احوال شخصیه شامل ازدواج، طلاق، مرگ، تولد ارث هستند. حالا چرا پیش از پرداختن به مسئله طلاق اتباع خارجی از احوال شخصیه گفتیم؟

همان‌طور که اشاره کردیم، طلاق یکی از مصداق‌های احوال شخصیه است؛ پس برای آگاهی از نحوه طلاق افراد بیگانه در ایران، ابتدا باید به قوانین خودمان مراجعه کنیم.

مهم‌ترین ماده‌ای که دررابطه‌با وجود دارد، ماده 7 قانون مدنی است. قانون‌گذار در این ماده می‌گوید که:

«اتباع خارجه مقیم در خاک ایران از حیث مسائل مربوطه به احوال شخصیه و اهلیت خود و همچنین از حیث حقوق ارثیه در حدود معاهدات مطیع قوانین و مقررات دولت متبوع خود خواهند بود.»

طلاق اتباع خارجی در ایران چطور انجام می‌شود؟

"برحسب ماده 7 قانون مدنی، ضابطه کلی درباره طلاق اتباع خارجی در ایران به این صورت است: اتباع کشورهای بیگانه همچون افغانستانی‌ها برای پیگیری مسائل مربوط به طلاق، بر مبنای قوانین کشور خودشان عمل می‌کنند. بااین‌حال اگر قواعد طلاق کشور بیگانه بر خلاف نظم عمومی و اخلاق حسنه ایران باشد، دادگاه‌های کشورمان موظفند بر اساس قوانین داخلی ایران به طلاق اتباع خارجی رسیدگی کنند."

اگر یک تبعه خارجی هستید و می‌خواهید کارهای مربوط به طلاقتان را در ایران انجام دهید، باید نکات زیر را در نظر بگیرید:

ü   به سفارت کشورتان در ایران مراجعه کرده و فرایند جدایی را از آن طریق دنبال کنید.

ü   اگر قواعد طلاق در کشورتان با اخلاق حسنه و نظم عمومی ایران متفاوت نباشد، نیازی به طرح دعوای طلاق در محاکم ایران نیست.

ü   اگر ضوابط طلاق در کشورتان تضاد فراوانی با نظم عمومی و اخلاق حسنه دارد، باید در دادگاه خانواده طرح دعوا کنید.

ü   منظور از نظم عمومی و اخلاق حسنه این است که مثلاً دو نفر همجنس‌گرا بخواهند از همدیگر جدا شوند، درحالی‌که ازدواج و طلاق این دسته از افراد به‌هیچ‌وجه در ایران پذیرفته نیست.

ü   ضمن طرح دعوا در دادگاه خانواده، شما ملزم هستید که قوانین کشور متبوع خود را حتماً به دادگاه ارائه کنید.

وکلای باتجربه ما در وکیل‌باشی آماده‌اند تا در مسیر پرفرازونشیب طلاق، به اتباع خارجی ساکن ایران کمک کرده و با ارائه مشاوره حقوقی، گام مثبتی در این زمینه بردارند. اگر شما هم در این موقعیت قرار دارید، کافی است روی تصویر زیر کلیک کرده و زمان مشاوره خود را رزرو کنید.

طلاق اتباع خارجی از طریق سامانه میخک

میخک، نام سامانه‌ای است که اهالی کشورهای بیگانه مقیم در ایران باید برای انجام امور طلاق خود، به آن سر بزنند. ازآنجایی‌که پیگیری مسائل مربوط به اتباع خارجه به عهده نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در وزارت امور خارجه - اداره سجلات و احوال شخصیه است، سامانه میخک http://mikhak.mfa.gov.ir برای خدمات‌دهی به این افراد راه‌اندازی شد.

جالب است بدانید که میخک بر مبنای مستندات زیر تأسیس شده است:

·       ماده ۱۰۰۱ قانون مدنی

·       مواد ۱۲۰ ۱۲۰ ۱۳۰ ۳۱ و ۳۴ قانون ثبت‌احوال

·       بند (و) ماده ۵ کنوانسیون وین در امور کنسولی

·       بند ۶ ماده ۲ قانون وظایف وزارت امور خارجه

هدف این سامانه چیست؟ رسیدگی به امور مربوط به احوال شخصیه اتباع خارجی در داخل ایران، همچون:

·       ثبت ولادت و صدور شناسنامه

·       ثبت و صدور سند ازدواج و پروانه زناشویی

·       ثبت و صدور سند طلاق

·       ترجمه و تأیید گواهی فوت

به‌این‌ترتیب، اتباع خارجی متقاضی طلاق در ایران، ملزم هستند که در میخک ثبت‌نام کرده و پرونده الکترونیک تشکیل دهند.

مطالبه مهریه اتباع خارجی مقیم ایران

دررابطه‌با مهریه خانمی که ایرانی است و جزء اتباع کشور دیگری محسوب می‌شود، یک قاعده کلی وجود دارد. اینکه کلیه آثار حقوقی طلاق افراد خارجی، تابع قانون کشور خودشان است.

به‌عبارت‌دیگر، اگر زن و مرد خارجی با یکدیگر ازدواج کنند و بخواهند در ایران طلاق بگیرند، مهریه صرفاً در جایی به زن تعلق می‌گیرد که قانون کشور مرد، مهریه را برای زنان پیش‌بینی کرده باشد. علاوه بر مهریه، تکالیفی مثل نگه‌داشتن عده و سایر حقوق مالی مثل نفقه و تنصیف اموال هم از این قاعده پیروی می‌کنند.

طلاق زن ایرانی از مرد خارجی

سؤال رایجی دیگر که در حیطه طلاق اتباع خارجی در ایران از وکلا پرسیده می‌شود این است که قوانین طلاق زن ایرانی با اتباع خارجی چگونه است؟ در واقع این سؤال، یکی از معضلات بانوان ایرانی است که با اتباع کشورهای دیگر ازدواج می‌کنند.

ازاین‌رو، اگر خانمی هستید که تابعیت ایران را دارید و همسرتان خارجی است، به تمام نکات زیر توجه کنید:

یک) بر اساس ماده 987 قانون مدنی اگر خانم ایرانی با مرد تابع کشور خارجی ازدواج کند، همچنان تابعیت ایرانی دارد؛ مگر اینکه قوانین کشور مرد خارجی، تابعیت زن ایرانی را از او بگیرند. به این وضعیت "تحمیل تابعیت بیگانه به زن ایرانی" می‌گوییم.

دو) اگر زن تابعیت شوهر خود را کسب کند، در زمان طلاق نیز ملزم به پیروی از قوانین کشور شوهرش است. پس زن ایرانی که تابعیت ایرانی خود را پس از ازدواج از دست بدهد، بایستی قواعد طلاق کشور همسرش را بپذیرد.

طلاق اتباع افغانی در ایران

اگر شما و همسرتان اهل کشور افغانستان و ساکن ایران باشید، برای انجام کارهای طلاق باید به دادگاه خانواده مراجعه کنید. حال اگر قوانین طلاق افغانی‌ها تفاوت عمده‌ای با قواعد طلاق در ایران داشته باشد، شما موظف هستید که آن قوانین را به قاضی ارائه کنید. چرا که در صورت عدم ارائه قوانین کشور متبوع، بر اساس رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور، مجبورید که طلاق خود را مطابق قوانین ایران دنبال کنید. برای مطالعه متن کامل این رای، روی لینک بالا کلیک کنید تا به فایل PDF آن دسترسی داشته باشید. 

و اما جمع‌بندی مطلب

در این نوشته از وکیل‌باشی راجع به طلاق اتباع خارجی در ایران صحبت کردیم. در این میان گفتیم که این موضوع را نباید پیش‌پاافتاده و ساده در نظر بگیرید. چرا که اگر مثلاً یک خانم ایرانی باشید و با مردی خارجی ازدواج کنید، برای طلاق باید تعداد بی‌شماری مواد قانونی و نکات حقوقی را بدانید.

این امر باعث دشوارتر شدن فرایند طلاق اتباع خارجی می‌شود که در این مقاله با بیانی ساده آن را شرح دادیم. چنانچه سوال یا ابهامی در این رابطه دارید آن را در قسمت نظرات بنویسید. مشاوران حقوقی و وکلای ما همواره پاسخگوی شما هستند. 

راضیه حبیبی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی