آشنایی با طلاق غیابی و مراحل آن + نحوه اثبات

هر زمان که دعوایی در دادگاه مطرح می‌شود، جلسات رسیدگی به اصحاب دعوا (طرفین دعوا) ابلاغ می‌شود. ابلاغ تاریخ جلسات به این منظور است که خواهان و خوانده در زمان مقرر نزد قاضی حاضر شده و از مواضع خود دفاع کنند. حال اگر طرفین یا وکیل آن‌ها لااقل در یکی از جلسات دادرسی حاضر شوند، حکم صادره «رأی حضوری» است. چنانچه خواهان یا خوانده در دادگاه حاضر نشوند، دفاع خود را به‌صورت کتبی تحویل دادگاه ندهند یا زمان جلسه به شخص آن‌ها ابلاغ نشده باشد، حکمی که قاضی می‌دهد «رأی غیابی» نامیده می‌شود.

حال همین مسئله را به دعوایی مثل طلاق نیز می‌توان تسری دارد. در واقع، اگر خواهان و خوانده دعوای طلاق (زن و مرد) در جلسات دادرسی حضور داشته باشند، طلاق آن‌ها طبق روالی که در مقاله طلاق چیست توضیح دادیم، پیش می‌رود. آن‌سوی ماجرا، طلاق غیابی است که ما در ادامه این مطلب از وکیل‌باشی درباره آن صحبت خواهیم کرد.

طلاق غیابی چه نوع طلاقی است؟

"طلاق غیابی چیست؟ مطابق تصریحات قانون‌گذار در ماده 303 قانون آیین دادرسی مدنی، چنانچه در جریان دادرسی به دعوای طلاق، خوانده (زوج یا زوجه) یا وکیل او در دست‌کم یکی از جلسات دادگاه حاضر نشود، لایحه دفاعی خویش را کتباً به دادگاه تقدیم نکند یا اخطار دادگاه به خوانده ابلاغ واقعی نشده باشد، قاضی به طلاق غیابی رأی خواهد داد. به‌این‌ترتیب، اصل بر حضوری بودن آراء دادگاه‌ها راجع به طلاق است، مگر در صورت غایب بودن خوانده در فرایند رسیدگی و محقق شدن 3 مورد اخیر."

جالب است بدانید که مفهوم «طلاق غیابی» در هیچ کجای قانون نیامده و این که عده زیادی از مردم فکر می‌کنند می‌توانند خودشان طلاق غیابی را انتخاب کنند، کاملاً اشتباه است. در واقع، طلاق غیابی، نوعی حکم غیابی است که به دلیل غایب‌بودن خوانده دعوای طلاق اتفاق می‌افتد. البته، برای گرفتن این حکم، باید یک وکیل حاذق در کنار شما حضور داشته باشد. چرا که صرفاً با نوشتن آدرس اشتباه برای خواهان، نمی‌توان حکم طلاق غیابی را گرفت. ازاین‌رو، توصیه ما در وکیل‌باشی این است که حتماً از خدمات مشاوره حقوقی با وکلای متخصص ما در حیطه امور خانواده بهره‌مند شوید.

مثالی برای درک بهتر طلاق غیابی از سوی مرد

اگر بخواهیم خیلی ساده فرایند طلاق غیابی از سوی مرد را توضیح دهیم، بایستی به مثال زیر توجه کنید:

فرض کنید که آقای ایمانی با استفاده از دادخواست طلاق، می‌خواهد همسرش را طلاق دهد. پس از تشکیل جلسه دادرسی، خانم آقای ایمانی نه‌تنها در جلسه حاضر نشده؛ بلکه از سمت او نیز وکیلی معرفی نشده است. از سوی دیگر، همسر این آقا لایحه دفاعیه‌ای هم به دادگاه تقدیم نکرده تا از خودش دفاع کند. پس از اتمام جلسات داوری، همچنان خانم به دادگاه مراجعه نمی‌کند و در نهایت، قاضی به دلیل عدم حضور زوجه، حکم به طلاق غیابی خواهد داد.

در این مثال، آقای ایمانی خواهان دعوای طلاق است و همسر ایشان، «خوانده» تلقی می‌شود. ازآنجایی‌که خواهان در جریان رسیدگی به طلاق هیچ‌گونه حضوری نداشته، قاضی حکم طلاق غیابی را صادر می‌کند؛ اما در اینجا جهت ثبت واقعه طلاق، تمامی حقوق مالی خانم باید از سمت مرد پرداخته شود.

از سوی دیگر، مرد با دردست‌داشتن گواهی عدم امکان سازش، به دفتر رسمی طلاق مراجعه می‌کند و خانم ظرف یک هفته مهلت دارد که برای جاری‌شدن صیغه طلاق در همان دفتر حاضر شود. در غیر این صورت سردفتر موظف است این امر را به زن و مرد اخطار کند و چنانچه زوجه باز هم برای طلاق به دفتر نیاید، صیغه طلاق به‌صورت غیابی خوانده می‌شود.

برای آشنایی بیشتر با انواع حقوق مالی زوجه در زمان طلاق همچون نفقه، مهریه، نحله و... به مقاله طلاق از طرف مرد مراجعه کنید.

شرایط طلاق غیابی از طرف زن

همان‌طور که در مقاله طلاق از جانب زن صحبت کردیم، خانم‌ها هم می‌توانند تحت شرایطی از همسران خود جدا شوند. در موارد زیر زن حق دارد پس از مراجعه به دادگاه، دادخواست طلاق بدهد.

·       ایجاد عسروحرج برای زن

·       اقامت در خارج از کشور

·       غیبت طولانی‌مدت مرد

·       مفقودالاثر شدن زوج

حال ممکن است بگویید که در غیبت طولانی‌مدت و مفقودالاثر شدن زوج که مشخص است شوهر از فرایند طلاق بی‌اطلاع است؛ اما در دادخواست‌های طلاق عسروحرج چطور زن می‌تواند طلاق غیابی بگیرد؟ در این مورد طلاق غیابی از طرف زن چقدر طول می‌کشد؟

به‌طورکلی فرایند دریافت حکم طلاقی غیابی از جانب زن به این صورت است که:

یک) اگر زن عسروحرج خود را ثابت کند، مثلاً با استفاده از گواهی‌های پزشکی قانونی ضرب و شتم مداوم شوهر را به اثبات برساند، قاضی حکم طلاق زوجه را صادر می‌کند. حال اگر مرد به دادگاه و سس به دفتر رسمی طلاق برای جاری‌شدن صیغه طلاق نیاید، قاضی حق دارد نسبت به قرائت صیغه طلاق بدون حضور شوهر، دستور دهد.

دو) اگر مرد به مدت 4 سال مفقودالاثر باشد یا اینکه مجهول‌المکان باشد؛ یعنی هیچ کس از محل اقامت او مطلع نباشد، خانم همچنان می‌تواند از دادگاه تقاضای طلاق غیابی کند. در اینجا، طبق قوانین حکم طلاق در روزنامه‌های کثیرالانتشار درج می‌شود و پس از گذشت مهلت اعتراض، حکم طلاق غیابی اجرا خواهد شد.

چگونه می‌توان به حکم طلاق غیابی اعتراض کرد؟

در حالت کلی، حق اعتراض به حکم صادره در تمامی دعاوی برای طرفین پیش‌بینی شده است. حال اگر دادخواست طلاق غیابی از سوی زن یا مرد به دادگاه ارائه شود و قاضی هم نسبت به این امر رأی بدهد، خوانده دعوای طلاق به‌محض اطلاع از این حکم، حق اعتراض خواهد داشت.

به یاد داشته باشید که خواهان نسبت به رأی صادره حق تجدیدنظرخواهی ظرف 20 روز پس از ابلاغ حکم را خواهد داشت. در مقابل، خوانده طلاق غیابی، حق واخواهی، فرجام‌خواهی و اعاده دادرسی را دارد. در هر یک از این موارد، اگر فرد ساکن ایران باشد مهلتی بیست روزه برای اعتراض دارد و چنانچه فرد خارج از ایران سکونت داشته باشد مهلت اعتراضش 2 ماه محاسبه می‌شود.

به این خاطر که مباحث مربوط به واخواهی، تجدیدنظرخواهی، فرجام‌خواهی و اعاده دادرسی بسیار جزئی و پیچیده هستند از بیان آن‌ها در این مقاله خودداری کرده و پیشنهاد می‌کنیم که در این‌گونه مواقع حتماً از تجربیات وکلای با سابقه بهره بگیرید.  

مدارک لازم برای طلاق غیابی

مدارکی که زن یا مرد برای انجام طلاق غیابی نیاز دارند، عبارت‌اند از:

1.   ثبت‌نام در سامانه ثنا

2.   تمام مدارک هویتی مانند کارت ملی، شناسنامه و...

3.   تنظیم دادخواست طلاق غیابی و ارائه آن به دفتر خدمات قضایی

4.   ضمیمه‌کردن سند ازدواج (قباله ازدواج) به دادخواست

5.   برگه آزمایش عدم بارداری خانم

در صورت دریافت حکم طلاق غیابی، برای جاری‌شدن صیغه طلاق باید 2 نفر شاهد نیز حضور داشته باشند. به این موضوع در ویدئوی آموزش تصویری طلاق، به تفصیل سخن گفته‌ایم.

هزینه طلاق غیابی چقدر است؟

هزینه طلاق غیابی چه از طرف مرد و چه از طرف خانم، شامل هزینه‌های زیر است:

·       هزینه ثبت دادخواست طلاق غیابی

·       هزینه دادرسی

·       هزینه مشاوره‌ها و داوری

·       هزینه انجام آزمایش بارداری برای اثبات باردار نبودن خانم

·       هزینه ثبت طلاق در دفتر رسمی طلاق

یکی از مراحل طلاق غیابی در دفترخانه این است که اگر طرفین برای ثبت طلاق شاهدی نداشته باشند، دفتر رسمی طلاق می‌تواند با دریافت مبلغی پول، 2 شاهد را به آنان معرفی کند. از سوی دیگر، اگر طرف مقابل به دفتر طلاق نیاید، سردفتر نسبت به صدور اخطاریه ملزم می‌شود که هزینه اخطاریه را هم به سایر موارد گفته شده باید بیافزایید.

و اما جمع‌بندی مطلب

در این نوشته از وکیل‌باشی تلاش کردیم تاحدامکان مسئله مهمی به نام طلاق غیابی را با بیانی ساده شرح دهیم. در این میان گفتیم که حکم طلاق غیابی به دلیل نبودن خوانده در جلسات دادرسی صادر می‌شود و ممکن است خواهان این دعوا زوج باشد یا زوجه. درهرصورت به تمام آنچه درباره نحوه ارائه دادخواست طلاق غیابی، مدت اعتراض به این رأی و هزینه‌های ناشی از آن نیاز داشتید را در این مقاله اشاره کردیم. امیدواریم این نوشته برای شما سودمند و گره‌گشا باشد. 

راضیه حبیبی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی