مراحل انحصار وراثت اتباع خارجی و نکات

انحصار وراثت بر اساس قانون به معنای تعیین و تکلیف میراث شخص متوفی است، یعنی تمام اموال منقول (ماشین) و غیرمنقول (زمین) شخص متوفی بین وراث وی تقسیم می‌شود. 

سوالی برای اتباع بیگانه پیش می‌آید که انحصار وراثت اموالی که متوفی در داخل ایران دارد چه می‌شود؟

در ادامه این نوشتار به بررسی انحصار وراثت تبعه خارجی و شرایط، مراحل آن خواهیم پرداخت. پس تا آخر این مطلب همراه ما باشید. 

انحصار وراثت اتباع خارجی به چه معناست؟

انحصار وراثت یکی از اصطلاحات حقوقی است که برای تقسم اموال فردی که فوت می‌کند، به کار می‌رود یعنی اگر متوفی از خود میراثی به جا گذاشته باشد، این میراث زیر نظر قانون بین کسانی که به عنوان وراث متوفی مورد تایید مراجع قضایی قرار گرفته‌اند تقسیم می‌گردد. 

برای این انحصار وراثت تبعه خارجی، باید ابتدا وضعیت ورثه مشخص شود، سپس برای تقسیم اموال به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی مراجعه کرده و نسبت به درخواست گواهی انحصار وراثت اقدام کرد. برای دریافت گواهی انحصار وراثت، ورثه باید تمام امور مالی متوفی از جمله تراکنش‌های مالی، انتقال مالکیت و فروش و… را انجام دهند تا روال کار به درستی صورت پذیرد.

وقتی بحث انحصار وراثت به میدان می‌آید، برای اتباع خارجی مقیم در ایران سوال مطرح می‌گردد که کجا و چگونه باید مراحل انحصار وراثت را انجام دهند؟ در ایران یا در کشوری که ملیت آنهاست؟

اگر شخصی که فوت شده از اتباع خارجی باشد؛ اما در ایران مدتی را اقامت داشته و در آنجا ساکن بوده است، چه در خارج یا داخل ایران فوت کند، انحصار وراثت اموال وی هیچ تفاوتی با دیگر ایرانیان ندارد و باید رسیدگی به این امر در شورای حل اختلاف آخرین محل متوفی و در صلاحیت دادگاه ایران باشد. چنانچه متوفی مقیم ایران نباشد ولی وی در ایران صاحب دارایی باشد، در این صورت باید رسیدگی به انحصار وراثت را به عهده دادگاهی بگذارید که آخرین محل زندگی متوفی در ایران آنجا بوده است.

مراحل انحصار وراثت اتباع خارجی

طبق ماده ۳۵۶ قانون امور حسبی، برای صدور گواهی انحصار وراثت افراد خارجی مقیم ایران؛ لازم است مراحل زیر طی شود:

1- اولین گام برای حصر وراثت اتباع خارجی، اخذ گواهی فوت است و ورثه یا وکیل متوفی باید به سازمان ثبت احوال نسبت به دریافت گواهی فوت اقدام نماید. چنانچه فرد در خارج از کشور فوت کرده باشد باید به سفارت ایران در کشوری که فرد فوت کرده مراجعه نموده و فوت شخص را در سیستم ثبت احوال ایران ثبت نمایند. سپس می‌توان نسبت به اخذ گواهی فوت اقدام کرد .

2- در مرحله بعد باید یکی از وراث به دادگاه شورای حل اختلاف مراجعه کرده و فرم انحصار وراثت را دریافت کند و در آن فرم با توجه به نوع وراثت و قوانین ارث، اسامی تمام ورثه را ذکر نماید.

3- در مرحله سوم، باید فهرستی از اموال متوفی با توجه به نوع اموال و قوانینی که بر آن حاکم است تهیه کرده و به اداره دارایی منطقه محل سکونت متوفی ارائه دهد تا بتوان گواهی مالیات بر ارث را دریافت کرد.

4- اگر متوفی وصیت‌نامه داشته باشد، باید با توجه به وصیت نامه اموال و وراث او را مشخص کرد.

5- پس از تعیین وراث و تقسیم اموال بین ورثه باید مالیات مربوط به انحصار وراثت پرداخت شود، این مالیات بر اساس ارزش خالص اموال متوفی و توسط وراث پرداخت می‌شود.

شایان ذکر است که اگر یکی از ورثه به گواهی انحصار وراثت اعتراضی داشته باشد، قادر است تا اعتراض خود را اعلام نمایند. در صورتی که وکیل، امور انحصار وراثت را انجام می‌دهد، باید حتماً وکالت‌نامه رسمی از وراث را به همراه داشته باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر و دقیق‌تر در خصوص مدارک و مراحل انحصار وراثت اتباع خارجی، می‌توانید از آموزش تصویری دعوای انحصار وراثت بهره مند شوید.

مدارک انحصار وراثت اتباع خارجی

برای دریافت گواهی انحصار وراثت تبعه خارجی باید مدارکی را به همراه داشته باشید:

1. گواهی فوت متوفی

 گواهی فوت در سفارت ایران باید تایید شود، سپس خود گواهی فوت و اصل آن را به دیگر مدارک ضمیمه نمایید.

2. استشهادیه

سه نفر از وراث متوفی باید در دفتر اسناد رسمی حاضر شده و استشهادیه را گواهی و امضاء نمایند و امضاء آنها باید از طریق سردفتر تصدیق شود.

3. تصویر برابر اصل شده شناسنامه وراث

وراث باید مدارک شناسایی خود و شناسنامه و برابر اصل آن را به دادگاه ارائه دهند.

4.  وکالت‌نامه 

در صورتی که در مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت یا اعتراض به آن دچار مشکل شدید، می‌توانید از وکلای مجرب و حرفه‌ای وکیل باشی مشاوره حقوقی بگیرید.

هزینه انحصار وراثت تبعه خارجی

هزینه انحصار وراثت بستگی به عوامل مختلفی دارد که هر کدام از این عوامل را در ادامه مطلب برای شما شرح می‌دهیم:

1.  هرچه اموال متوفی بیشتر باشد، هزینه انحصار وراثت آن بیشتر می‌شود.

2. در صورتی که تعداد ورثه از یک تعدادی بیشتر باشد، هزینه انحصار وراثت متناسب با تعداد وراث است.

3. اگر نیاز به اخذ استعلام از مراجع مختلف یا انجام کارشناسی باشد، هزینه انحصار وراثت افزایش پیدا می‌کند.

به طور کلی، اتباع خارجی برای انحصار وراثت باید هزینه‌های دیگری هم پرداخت کند که شامل:

• هزینه تایید مدارک در سفارت ایران و ترجمه آنها: این هزینه‌ها به تعرفه سفارت یا کنسولگری مربوطه بستگی دارد.

• هزینه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: برای دریافت گواهی انحصار وراثت و ثبت درخواست انحصار باید مبلغی پرداخت شود.

• هزینه حق‌الوکاله وکیل: اگر برای انجام امور انحصار وراثت اتباع خارجی از وکیل استفاده می‌کنید، حتما باید حق‌الوکاله او را نیز پرداخت نمایید.

نمونه رای دادگاه در انحصار وراثت اتباع خارجی

رای بدوی
در خصوص دعوی آقای ع.ت. فرزند غ. با وکالت آقای ن.س. به‬ طرفیت آقای م.ت. فرزند ج. به خواسته اعتراض بر گواهی حصر وراثت شماره 954- 16/7/1381 صادره از شعبه محترم 1312 دادگاه عمومی تهران موضوع پرونده کلاسه 81/842 با عنایت به مفاد دادخواست تقدیمی و استماع اظهارات وکیل خواهان و مستندات دعوی نظر به اینکه احراز رابطه قرابت فی‬ ما بین بدون مداخله تمامی ورثه و ایادی ذی‬نفع در دعوی میسر نیست و با توجه به اینکه ورثه دیگری که دارای حقوقی در مورد دعاوی هستند اساساً در دعوی مداخله‌ای ندارند، دعوی خواهان که مطابق با ترتیبات قانونی مطرح نگردیده قابلیت استماع و رسیدگی را ندارد، لهذا بنا به مراتب فوق به استناد ماده 2 قانون آئین دادرسی مدنی دادگاه‌های عمومی و انقلاب و مواد 360 و 369 قانون امور حسبی قرار رد دعوی خواهان در وضعیت موجود را صادر و اعلام می‌نماید. رای صادره ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه محترم تجدیدنظر استان تهران می‌باشد.

رای دادگاه تجدید نظر
در خصوص تجدیدنظرخواهی آقای ع.ت. با وکالت آقای ن.س. به طرفیت آقای م.ت. از دادنامه شماره 518 مورخ 10/7/92 صادره از شعبه 221 دادگاه عمومی حقوقی تهران که متضمن صدور قرار رد دعوی تجدیدنظرخواه به خواسته اعتراض به گواهی حصر وراثت شماره 954 مورخ 16/7/81 صادره از شعبه 1312 دادگاه عمومی حقوقی تهران از حیث عدم درج احدی از وراث مرحوم ج.ت. به نام ص.ع. (مادر متوفی) به دلیل عدم طرف دعوی قرار گرفتن سایر وراث می‌باشد دادگاه در این مرحله از دادرسی پس از بررسی مندرجات پرونده تجدیدنظرخواهی به عمل آمده را وارد دانسته به جهت مغایرت دادنامه تجدیدنظرخواسته با مقررات قانونی دادگاه دادنامه مذکور را شایسته نقض می‌داند زیرا به صراحت ماده 362 قانون امور حسبی با وصول اعتراض دادگاه تکلیف داشته جلسه‌ای برای رسیدگی به اعتراض معین نموده و معترض و درخواست‬ کننده تصدیق ابلاغ داده و مبادرت به رسیدگی و صدور حکم نماید موجبی در جهت طرف دعوی قرار گرفتن سایر وراث نبوده دادگاه با انطباق تجدیدنظرخواهی با بند بهـ ماده 348 قانون آئین دادرسی مدنی ضمن نقض دادنامه تجدیدنظرخواسته پرونده امر را جهت رسیدگی ماهوی به موضوع اعتراض به استناد ماده 353 قانون یاد شده به دادگاه صادر کننده دادنامه منقوض اعاده می‌نماید. رای صادره حضوری و قطعی است.

کلام آخر

در این مقاله از وکیل‌باشی تمامی مراحل انحصار وراثت اتباع خارجی را بازگو کردیم، سپس نکات مهمی را که باید در ارتباط با این انحصار وراثت می‌دانستید را برای شما به طور کامل ذکر کردیم؛ امیدواریم این نوشته شما را در مسیر حقوقی‌تان یاری دهد. در صورت ابهام، سوال خود را در کامنت‌ها برای ما مطرح فرمایید تا وکلای متخصص‌ما به طور دقیق پاسخگوی شما باشند.

ماهک حقیقی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی