تفاوت اظهارنامه با دادخواست و نکات مهم

اظهارنامه و دادخواست از مهم‌ترین اسناد حقوقی و اوراق قضایی است که نحوه تنظیم آن نقش اساسی در موفقیت پرونده حقوقی و یا کیفری دارد. اظهارنامه نوعی هشدار یا اخطار قانونی است که به طرف مقابل ارسال می‌شود. اگر طرف مقابل این نوع اخطار را نادیده گرفت، از دادخواست برای رسیدگی قضایی به یک موضوع و صدور حکم استفاده خواهد شد. در این مقاله قصد داریم به بررسی تفاوت اظهارنامه و دادخواست و نکات مهم آن بپردازیم:

 اظهارنامه چیست؟

همانطور که در مقاله اظهارنامه چیست گفتیم، اظهارنامه سندی رسمی و قانونی است که در اختیار افراد قرار داده می‌شود که اراده خویش را به صورت قانونی و مطابق مقررات در اظهارنامه ذکر کنند. طبق ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی اظهارنامه یکی از راه‌های رسمی مطالبه حق است که قبل از تقدیم دادخواست به طرف مقابل ارسال خواهد شد. در بعضی از موارد نوعی اخطار هم محسوب می‌شود.

با ارسال اظهارنامه فرصتی برای طرف مقابل ایجاد می‌شود تا قبل از هرگونه طرح دعوی، اقدام به رفع مشکل نماید. همچنین به کاهش هزینه دادرسی و تسریع روند دادگاه کمک کند.

مواردی که باید در اظهارنامه قید شود، عبارت‌اند از:

1- مشخصات شخص اظهار کننده و اقامتگاه وی

2- موضوع اظهارنامه

3- مشخصات شخص مخاطب و اقامتگاه وی 

4- متن دلخواه 

5-خلاصه اظهارات

6- خلاصه جواب

هنگام تنظیم اظهارنامه از کلمات توهین آمیز خودداری نموده و متن را به صورت خوانا و واضح بنویسید. شایان به ذکر است که اظهارنامه دارای جنبه حقوقی است و هیچ گونه ضمانت اجرایی کیفری ندارد.  اکثر افراد به اشتباه اظهارنامه را اظهاریه می‌گویند. از نمونه تفاوت اظهارنامه با دادخواست می‌توانیم به استفاده از اظهارنامه قبل از تقدیم دادخواست و طرح دعوی اشاره کنیم، زیرا در این مورد اگر طرف مقابل پس از دریافت اظهارنامه اقدامی برای حل و فصل مشکل انجام نداد، سپس می‌توان دادخواست را به دادگاه تقدیم کرد. برای ارسال اظهارنامه لزوماً نباید به دادگاه مراجعه کرد، بلکه می‌توان از طریق خدمات الکترونیک قضایی اظهارنامه را ثبت کنید.

اظهارنامه بهتر است توسط یک وکیل متخصص تنظیم شود تا شما را از هرگونه مشکل حقوقی محافظت کند، وکیل باشی این کار را برای شما آسان کرده چون تمام این فرمهای اظهارنامه‌  توسط وکلای مجرب تنظیم شده است.

دادخواست چیست؟

دادخواست در اصطلاح حقوقی به معنی عدالت خواستن یا دادخواهی است. دادخواست نوعی فرم است که فرد یا سازمان برای مطالبه حقوق خود و طرح دعوی به دادگاه حقوقی به منظور رسیدگی به اختلافات تقدیم می‌کند. 

بر اساس ماده ۴۸ قانون مدنی، برای اقامه دعوا علیه اشخاص یا سازمان‌ها باید دادخواستی را تنظیم کرد و برای رسیدگی به این دعوی آن را به دادگاه ارائه داد. همچنین طبق ماده ۲ قانون آیین دادرسی مدنی، هیچ رسیدگی به دعاویی صورت نمی‌گیرد تا یک شخص یا یک سازمان درخواستی را به دادگاه تقدیم کند.

تنظیم دادخواست دلایل فرد را برای طرح دعوی به طور شفاف و واضح بیان می‌کند تا طرف دیگر به طور کامل از دلیل خواهان مطلع شود، به علاوه به نظم و انسجام در روند رسیدگی و به درک بهتر قاضی در پرونده کمک می‌کند.

مواردی که در دادخواست باید درج شود را در مقاله دادخواست چیست، بیان کردیم اما اگر بخواهیم به طور خلاصه این موارد عبارت‌اند از:

1- مشخصات طرفین

2- خواسته یا موضوع یا بهای آن

3- دلایل و مشخصات دادخواست

4- متن دادخواست

5- امضا و تاریخ

برای نوشتن دادخواست به لحن و نگارش آن توجه کرده و از ادعاهای بدون دلیل و مدرک پرهیز کنید. همچنین قبل از تقدیم دادخواست، آن را با دقت بررسی کرده و از صحت اطلاعات اطمینان حاصل فرمایید.

شایان به ذکر است که نحوه تنظیم دادخواست در محاکم قضایی بسیار حائز اهمیت است، پس توصیه می‌شود برای تنظیم دادخواست از وکلای متخصص کمک بگیرید، همچنین می‌توانید از وکیل باشی نمونه دادخواست مورد نظر را دانلود کرده زیرا تمام دادخواست‌های موجود زیر نظر وکلای مجرب و حرفه‌ای وکیل باشی تنظیم می‌شود.

تفاوت اظهارنامه و دادخواست در چیست؟

"اغلب افراد تفاوت اظهارنامه و دادخواست را نمی‌دانند که باید در جواب به آنها گفت: اظهارنامه یک اعلامیه برای مطالبه حق و فرصت برای حل و فصل اختلافات است و دادخواست یک درخواست برای طرح دعوا در مراجع قضایی و رسیدگی قانونی به آن می‌باشد."

اظهارنامه یک نوع اعلامیه است که قبل از طرح دعوا به طرف مقابل ارسال می‌شود، در صورتی که طرف مقابل برای حل اختلافات هیچ اقدامی نکرد، باید طرح دعوا کنید. رسیدگی به این دعوا بستگی به دادخواست دارد، به همین دلیل پس از ارسال اظهارنامه و در صورت عدم جواب دادخواست خود را ثبت نمایید.

مهم‌ترین تفاوت های بین اظهارنامه و دادخواست عبارت‌اند از:

• ارسال اظهارنامه نیازی به رعایت تشریفات دادرسی ندارد؛ اما ثبت دادخواست باید همراه با تشریفات خاصی انجام گیرد.

•  ثبت اظهارنامه هزینه کمی دارد، اما ارسال درخواست با پرداخت هزینه دادرسی همراه است. 

• دادخواست زمان مشخصی دارد اما اظهارنامه هیچ محدودیت زمانی ندارد.

• اظهارنامه ضمانت اجرای مستقیم ندارد، اما می‌تواند به عنوان مدرک در دادگاه مورد استفاده قرار گیرد. در صورتی که دادخواست در هنگام اثبات، دعوی ضمانت اجرای قانونی دارد.

• اظهارنامه در دادگاه رسیدگی نمی‌شود، اما دادخواست لازمه رسیدگی دعوی در دادگاه است.

• دادخواست در بعضی از موارد نیاز به وکیل دارد اما اظهارنامه نیازی به وکیل ندارد. توصیه وکیل باشی به شما چنین است که حتماً اظهارنامه و دادخواست زیر نظر یک وکیل متخصص تنظیم شود.

در نتیجه، دادخواست اقدام به طرح دعوی حقوقی است اما اظهارنامه تذکر دادن به انجام تعهد می‌باشد؛ بنابراین اگر قصد دارید دادخواست یا اظهارنامه‌ای را تنظیم کنید، می‌توانید از مشاوره حقوقی با وکلای متخصص وکیل باشی بهره‌مند شوید تا شما را در تنظیم و نگارش دادخواست و یا اظهارنامه راهنمایی کنند.

کلام آخر

ما در این مقاله تفاوت اظهارنامه و دادخواست را برای شما شرح دادیم و گفتیم اظهارنامه نوعی هشدار قانونی است، در صورتی که دادخواست اقدام به طرح دعوی می‌باشد. امیدواریم این مقاله برای شما جامع و کاربردی باشد؛ در صورت ابهام، می‌توانید برای ما سوال خود را مطرح کنید تا به بهترین نحوه شما را راهنمایی کنیم.

ماهک حقیقی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی