نحوه ابرای مهریه و شرایط آن

ابرای مهریه که پس از انجام آن امکان رجوع وجود ندارد، بدان معناست که زن به موجب یک سند رسمی تنظیم شده در دفترخانه یا یک سند عادی با وجود شرایطی نظیر اهلیت، رضا و اختیار، همسر (مرد) را از پرداخت مهریه تعهد شده در قباله ازدواج خلاص می‌کند.

 در حقیقت در سند رسمی یا عادی تنظیم شده، زن می‌نویسد و امضا می‌کند که مرد را از پرداخت تمام یا بخشی از مهریه مندرج در سند نکاحیه مبرا می‌کند و نسبت آن هیچگونه ادعایی ندارد. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با ابرای مهریه بیشتر آشنا کنیم.

ابرای مهریه چیست؟

در اسلام، مهریه یکی از مواردی است که به منظور تضمین حقوق زنان و ارتقای آن‌ها در زندگی مشترک در نظر گرفته می‌شود. این حق به عنوان یک نشانه از احترام و تعهد مرد نسبت به زن در هنگام عقد تعیین می‌شود. اما گاهی اوقات به دلایل مختلفی از جمله توافقات خاص یا شرایط زندگی زوجین ممکن است تصمیم به ابراء یا برائت از مهریه بگیرند.

البته ناگفته نماند که در برخی شرایط زن اقدام به گرفتن مهریه می‌کند زیرا حق مسلم اوست. در چنین شرایطی چنانچه مرد قدرت پرداخت نداشته باشد اعسار در مهریه صورت می‌گیرد. اما در اینجا قصد داریم درباره ابرا یا بخشش بدون بازگشت مهریه صحبت کنیم.

ابرای مهریه به معنای رها کردن حق زن برای دریافت مهر توسط مرد است. این اقدام باید با اختیار و رضایت کامل زن صورت گیرد و معمولاً از طریق سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی یا سند عادی انجام می‌شود. در اثر این اقدام، زن دیگر حق مهریه را نخواهد داشت و مرد نیز ملزم به پرداخت آن نخواهد بود.

اما ابرای مهریه نکته‌ای است که نیازمند دقت و احتیاط است، زیرا پس از این اقدام زن دیگر امکان درخواست مهریه را نخواهد داشت و در صورتی که بخواهد به طلاق برسد، این اقدام می‌تواند به او ضرر برساند. بنابراین، زوجین در صورت تصمیم به این اقدام باید با دقت به تمام پیامدها و شرایط مرتبط با آن موافقت کنند. برای آگاهی درباره شرایط ابرای مهریه می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی بهره ببرید.

از جمله مزایای ابرای مهریه می‌توان به آزادی زن از تعهدات مالی ناشی از مهریه اشاره کرد. این اقدام می‌تواند راهی برای حل صلح‌آمیز مسائل زندگی مشترک باشد و در برخی موارد به دو طرف کمک کند تا به توافقات بهتری برسند. اما در عین حال، به دلیل محدودیت‌ها و تبعاتی که ممکن است برای زنان ایجاد کند نیاز به مشورت با متخصصان و حقوقدانان دارد تا از ابعاد حقوقی و اجتماعی آن درک کاملی داشته باشند.

شرایط ابرای مهریه

شرایط ابرای مهریه یک شرایط خاص است که تحت این شرایط زن می‌تواند نسبت به بری الذمه کردن مرد از پرداخت مهریه تعهد شده در قباله ازدواج اقدام نماید. شرایط ابرای مهریه به شرح زیر است:

·    وجود اهلیت در ابراء کننده: اهلیت در اینجا به معنای داشتن عقل، بلوغ و رشد در زن است. این به این معناست که زن باید به طور کامل به این مسئولیت مشخص دست یافته باشد و توانایی تصمیم‌گیری در این زمینه را داشته باشد.

·    وجود قصد و رضایت در ابراء‌کننده: زن به عنوان مالک مهریه باید قصد رها کردن مرد از پرداخت مهریه را داشته باشد و با رضایت کامل و بدون هیچگونه اکراه این اقدام را انجام دهد. این بدان معناست که ابراء باید به صورت خودخواسته و از روی تمایل شخصی انجام شود.

"در این جا به شما پیشنهاد می‌کنیم حتما مقاله شرایط بخشیدن مهریه از سوی زن را نیز مطالعه کنید."

·    مشروعیت جهت و معین بودن موضوع ابرای مهریه: زمانی که زن تصمیم به ابرای مهریه می‌گیرد، موضوع این اقدام باید مشخص و معین باشد. این بدان معناست که مهریه که موضوع ابراء است باید به طور واضح مشخص شده باشد و هدف از این اقدام باید کاملاً قابل فهم و مشروح باشد تا ابهامی در این زمینه وجود نداشته باشد.

با توجه به این شرایط، زن می‌تواند در صورتی که این شرایط را داشته باشد و به صورت کاملاً اختیاری و با قصد رها کردن مرد از پرداخت مهریه اقدام به ابراء نماید. این اقدام می‌تواند به عنوان یک راهکار برای حل صلح‌آمیز مسائل زندگی مشترک مفید باشد، اما نیازمند دقت و مشورت با متخصصان حقوقی است.

ابرا مهریه در قبال طلاق

در روند ابرای مهریه در قبال طلاق معمولاً این فرایند به صورت رسمی و با توافق زوجین انجام می‌شود. زوجین اقدام به ثبت معافیت مرد از پرداخت مهریه می‌کنند که این امر در دفاتر اسناد رسمی ثبت می‌شود. سپس یک سند قانونی که شامل اطلاعات درباره ابراء مهریه است، به طور مشروع دریافت می‌شود. در این سند، دفترخانه نیز ثبت می‌کند که زن به صورت توافقی همه یا بخشی از مهریه خود را ابرا کرده است.

این اسناد، که به صورت رسمی ثبت شده‌اند، به زوجه حق دیگری برای دریافت مهریه ابرا شده نمی‌دهد و او همچنین ادعایی در این زمینه نخواهد داشت. این فرایند از نظر قانونی معتبر است و به صورت رسمی اعمال می‌شود. همچنین، سند اقرارنامه مربوط به این فرایند نیز در دفاتر اسناد رسمی ثبت می‌شود.

در برخی مواقع، این فرایند ممکن است در دادگاه نیز تنظیم شود. زمانی که زوجین تصمیم به ابرای مهریه می‌گیرند این مسئله در جلسات تنظیم شده در دادگاه مطرح می‌شود. زوجه اقدام به اعلام تصمیم خود در خصوص ابرای مهریه می‌کند که این روش نیز اعتبار مورد نیاز را دارد. در صورتی که زوجه از مهریه خود در شرایط طلاق گذشت، ثبت طلاق نیز در اسناد رسمی تعیین شده انجام می‌شود. این ثبت طلاق قطعی است و زوج نمی‌تواند در این زمینه ادعایی داشته باشد.

به طور کلی، این روند‌ها نشان می‌دهند که ابرا مهریه در قبال طلاق می‌تواند به صورت رسمی و قانونی صورت بگیرد و زوجین با توافق و با رعایت قوانین مربوطه این موضوع را پیگیری کنند.

برای مطالعه بیشتر، توصیه می‌کنیم مقاله "نحوه اجرا گذاشتن مهریه" را مطالعه کنید.

ابرای مهریه طلاق توافقی

در طلاق‌های توافقی معمولاً شرایط خاصی برای بخشش مهریه تعیین می‌شود. اغلب در این حالت‌ها، آقا تنها در صورتی که مهریه کامل بخش شود، راضی به طلاق می‌شود. اما ممکن است به دلیل شرایط مختلف خانم در ابتدا تصمیم به بخشش کامل مهریه بگیرد اما پس از مدتی از این تصمیم منصرف شود.

با توجه به پشیمانی‌های متعدد در مورد بخشش مهریه قوانین شرایط خاصی را تعریف کرده‌اند که به خانم‌ها امکان رجوع و یا صرف‌نظر از بخشش مهریه را می‌دهد. این شرایط از طریق دو اصطلاح "اقرار به وصول" و "هبه مهریه" در دفاتر اسناد رسمی ثبت می‌شود.

در "اقرار به وصول" اگر خانم در دفتر اسناد رسمی اقرار کند که مهریه خود را به هر شکلی دریافت کرده و آقا مسئولیتی در قبال پرداخت آن ندارد دیگر امکان رجوع از بخشش مهریه وجود ندارد.

در "هبه مهریه" شخص مالک مهریه به صورت اختیاری مال خود را به شخص دیگری بخش می‌دهد. در این صورت امکان رجوع از بخشش وجود دارد. البته برای رجوع مهریه در این مورد نیز شرایط خاصی وجود دارد. به عنوان مثال، اگر بذل مهریه صورت گیرد، امکان رجوع از بخشش مهریه وجود دارد اما اگر ابرای مهریه انجام شود دیگر راهی برای رجوع باقی نمی‌ماند.

هزینه ابرای مهریه در دفترخانه

هزینه ثبت ابرای مهریه در دفترخانه بستگی به موارد مختلفی از جمله شرایط، تعداد صفحات سند و شرایط دیگری دارد. به عنوان مثال آیا مهریه در قبال حق طلاق است یا خیر؟ آیا مهریه قبل از اقدام به طلاق ابراء شده است یا خیر؟

با توجه به این موارد، هزینه ثبت ابرای مهریه مشخص می‌شود. اما برای دریافت قیمت دقیق، بهتر است با دفترخانه اسناد رسمی که قرار است این کار را انجام دهد، تماس بگیرید و جزئیات را مطرح کرده و سپس قیمت را بپرسید.

مطالعه بیشتر: دریافت مهریه از پدر شوهر

فریب در ابرای مهریه

فریب در بخشش مهریه یک موضوع حساس و جدی است که می‌تواند برای زنان عواقب نامطلوبی داشته باشد. بر اساس قانون زن پس از عقد نکاح، مالک مهریه می‌شود و می‌تواند آن را مطالبه یا حتی ببخشد. با این حال باید توجه داشت که بخشش مهریه به لحاظ حقوقی، عواقب خاصی دارد که یکی از آنها این است که زن دیگر نمی‌تواند آن را مطالبه کند، مگر در شرایط بسیار خاص که پشیمانی پس از بخشش مهریه امکان‌پذیر است.

گاهی مردان برای محروم کردن زنان از این حق قانونی و مشروع از فریب دادن آنها استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، ممکن است مرد با بهانه‌های واهی ادعا کند که پول کافی برای پرداخت مهریه ندارد یا در صورتی که زن مهریه را ببخشد، اقدامات خاصی انجام می‌دهد.

بنابراین، فریب در بخشش مهریه به معنای آن است که مرد با انجام اقدامات قهرآمیز یا غیر قهرآمیز مثل دروغ، فریب و گول‌زدن زن او را وادار به بخشیدن مهریه می‌کند. اما نکته مهم این است که زن باید از انجام اقداماتی که مرد از انجام آنها خودداری می‌کند پرهیز کند. به عنوان مثال، ارائه وکالت طلاق به زن از جمله این اقدامات است که ممکن است مرد از انجام آن خودداری کند.

اما این در حالیست که در صورتی که مرد بخواهد بخشیدن مهریه را ثابت کند و زن زیر حرفش زده باشد باید حتماً دادخواست اثبات ابرا مهریه را به دادگاه ارائه دهد.

برگردادن مهریه ابرا شده

برگرداندن مهریه که قبلاً ابرا شده یک موضوع حساس و پیچیده است و بستگی به شرایط و قوانین مختلفی دارد. در برخی موارد امکان برگشت مهریه ابرا شده وجود دارد. در حالی که در برخی دیگر این امر ممکن نیست. این مسأله معمولاً به شرایط و مواقع خاصی وابسته است و باید با مشاوره حقوقی مناسب، اقدامات لازم صورت گیرد.

در برخی حالات، اگر زوجی توافق کنند که مهریه ابرا شده را برگردانند می‌توانند با همکاری دفترخانه یا مراجع حقوقی این کار را انجام دهند. اما در برخی موارد اگر مهریه ابرا شده و برگشت آن ممکن نباشد این امکان وجود دارد که زوجین با توافق دوباره یک توافق‌نامه جدید برای تعیین مبلغ و شرایط مهریه ببندند.

در هر صورت، برگرداندن مهریه ابرا شده نیازمند مشورت با وکیل یا متخصص حقوقی است تا بهترین راه‌حل برای شرایط خاص شما مشخص شود.

مطالعه بیشتر: تکلیف مهریه بعد از فوت زن چیست؟

نحوه تنظیم سند ابرای مهریه

در فرآیند ابراء مهریه در دفترخانه، زن و مرد با داشتن مدارک مورد نیاز مانند کارت هویت و شناسنامه به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه می‌کنند. پس از پرداخت هزینه‌های مربوط به تنظیم سند رسمی ابراء مهریه، زوجه که در دفترخانه‌ها موجود است، امضای متن ابراء مهریه را انجام می‌دهد. سپس، زوج اقدام به انجام عمل ابراء مهریه می‌نماید و سند رسمی این امر را دریافت می‌کند. این فرآیند تضمین می‌کند که ابراء مهریه به صورت قانونی و معتبر انجام شود و حقوق و تعهدات زوجین رعایت شود.

متن ابراء مهریه

اینجانب...... فرزند ...... به کد ملی ........ در مورخ /.... در دفترخانه شماره .... به آدرس ......... با میزان مهریه ................ به عقد نکاح دائم جناب آقای.................. فرزند ........... در آمدم و اکنون، به موجب این سند عادی و در حضور دو شاهد، در صحت عقل و با اختیار و رضایت خود، تمام مهریه خود را نسبت به جناب آقای ........ ابراء نموده و ایشان را از پرداخت کلیه مهریه مندرج در سند نکاحیه شماره ........... بری الذمه می نمایم. 

امضای شاهد اول......... امضای شاهد دوم......... امضای زوجه......... امضای زوج.........

یادداشت پایانی

همانطور که در مطلب مطالعه کردید؛ ابرای مهریه به معنای بخشیدن مهریه از سوی زن است که تقریبا بازگشت از آن امکان‌پذیر نیست. بنابراین باید قبل از ابرای مهریه با شرایط و قوانین آن به خوبی آشنا باشید. زیرا در چنین شرایطی با دید کامل و تفکر درست دست به انجام چنین کاری خواهید زد.

نویسنده: پگاه رهبر