حکم حجر متوفی و نکات مهم

یکی از چالش‌های امروزی در معاملات و سایر موارد حقوقی ناتوانی فرد در اداره امور خود به دلیل نقصان عقل یا عدم رشد است که در حقوق به آن حجر می‌گویند، در صورتی که شخص محجور باشد و شما می‌خواهید حجر وی را در دادگاه اثبات نمایید، می‌توانید دادخواست اثبات حجر را تهیه کنید. در صورتی که متوفی دارای حجر باشد، شرایط تغییر می‌کند. به همین دلیل ما در این نوشتار از وکیل باشی به بررسی ابعاد مختلف حکم حجر متوفی، از جمله مفهوم، شرایط صدور، مزایا و مراحل قانونی آن می‌پردازیم.

صدور حکم حجر متوفی

حجر در لغت به معنای منع کردن است؛ اما به طور کلی به معنای ناتوانی حقوقی و مالی شخص، در امور اداری خود که عدم اهلیت نیز به آن می‌گویند. حجر به دلیل نقص قوای دماغی یا روانی نیز می‌باشد. اگر گمان بر این است که نمی‌توان برای افراد متوفی حکم حجر گرفت، اینطور نیست زیرا شما قادر هستید با استناد به ماده ۵۷ قانون امور حسبی صدور حکم حجر متوفی را بگیرید. از شرایطی که به شما در نحوه صدور حکم حجر متوفی می‌تواند کمک‌دهنده باشد، اثبات حجر متوفی در زمان حیات وی است این اثبات ضرر و زیان برای اشخاص ذینفع از جمله وراث متوفی دارد. مراحل صدور حکم حجر متوفی عبارتند از:

1. هر یک از وراث یا سایر اشخاص ذینفع می‌توانند به اداره سرپرستی یا همان دادسرای سرپرستی شهرستان متوفی مراجعه کرده و نزد دادیاران آن دادسرا دادخواست تنظیم کنند.

2. سپس باید با استفاده از مدارک و شواهدی چون گواهی‌های پزشکی، نظریه پزشکی قانونی، شهادت شهود و سایر مستندات حجر متوفی را ثابت کنید.

3. دادگاه پس از بررسی مدارک از سوی خواهان و احراز شرایط قانونی، حکم حجر متوفی را صادر می‌نماید.

4. در حکم صادر شده از دادگاه، تاریخ شروع علائم حجر در متوفی مشخص می‌شود.

صدور حکم حجر متوفی باعث می‌شود تا از سوء استفاده افراد سودجو از اموال و دارایی‌های متوفی جلوگیری شود، همچنین می‌توان برای اداره امور متوفی قیم نیز تعیین کرد. اگر به هر دلیلی در صدور حکم متوفی دچار چالش و مشکل شدید، می‌توانید در هر زمان از شبانه‌روز از وکلای حرفه‌ای و متخصص وکیل باشی، مشاوره حقوقی دریافت نمایید.

چگونگی اثبات حجر متوفی

اگر شخصی که فوت کرده است در زمان حیات محجور بوده و در زمان حجر خود با شخص دیگری قرارداد، مبایعه نامه و هر نوع سند دیگری را تنظیم نموده است آن سند به دلیل حجر طرف مقابل و قادر نبودن شخص در تشخیص درست و غلط امور اقتصادی، به این علت معامله از نظر قانون باطل است. اگر شخص محجور در قید حیات باشد که به آسانی می‌توان طرح دادخواست حجر را به دادگاه تقدیم کرد و با انجام یک سری معاینات و آزمایشات پزشکی و حضور شخص محجور در دادگاه و طرح سوال از وی، قاضی قادر است به راحتی رای را نسبت به محجور بودن و نبودن شخص صادر کند.

لازم الذکر است که اثبات حجر متوفی از اثبات حجر فرد زنده دشوارتر است؛ زیرا شخص فوت شده را نمی‌توان مورد معاینه و بررسی پزشکی قرار داد. اما از فردی که در قید حیات است نیز می‌توان آزمایش‌های متفاوت گرفت و ایشان را در دادگاه اظهار کرد تا سوالاتی از وی بپرسند تا به محجور بودن یا نبودن شخص رای دهند. برای اثبات حجر شخص فوت شده بهتر است از وکیل باشی نمونه دادخواست اثبات حجر متوفی را دانلود نموده و به دادگاه ارائه نمود. این دادخواست از تضییع حق محجور و سوء استفاده از اموال وی توسط دیگران جلوگیری می‌کند. از مواردی که به اثبات حجر متوفی کمک می‌کند عبارتند از: 

•  اثبات حجر متوفی با گواهی‌های پزشکی

 در صورتی که متوفی، در زمان حیات تحت معاینات پزشکی قرار گرفته و گواهی‌هایی مبنی بر حجر او صادر شده باشد، می‌توان این گواهی‌ها را مورد استناد در دادگاه قرار داد.

•  اثبات حجر متوفی با شهادت شهود

شهادت نزدیکان متوفی از وضعیت روانی او در زمان حیات، می‌تواند خیلی کمک کننده در دادگاه باشد.

•  اثبات حجر متوفی با نظرات کارشناسی

 نظرات متخصصان و کارشناسان پزشکی قانونی در مورد وضعیت ذهنی متوفی در زمان حیات او می‌تواند بسیار مفید در این زمینه عمل کند. در بعضی از شرایط ممکن است که متوفی محجور نبوده و به اشتباه او را محجور خوانده باشند،  در چنین حالتی اگر وراث وی قصد رفع حجر از متوفی را دارند، می‌توانند برای اطلاع از چگونگی رفع حجر به مقاله رفع حجر چگونه است؟ مراجعه کرده و آن را مطالعه کنند تا در دادگاه با آگاهی بیشتری حضور یابند.

اعتراض به حکم حجر متوفی

در صورتی که قصد دارید به حکم حجر متوفی اعتراض نمایید، باید به دادگاه تجدیدنظر محل صدور حکم حجر مراجعه فرمایید و دادخواستی را مبنی بر اعتراض به حکم حجر به دفتر خدمات الکترونیک قضایی تقدیم کرده تا دادگاه با استناد به مدارک ارائه شده، رای خود را مبنی بر تایید یا نقض حکم حجر صادر کند. دلایلی که می‌توان با استناد به آن حکم حجر متوفی را مورد اعتراض قرار داد:

• اشتباه در احراز شرایط حجر متوفی

• غیرقابل استناد بودن مدارک و مستندات ارائه شده

• عدم رعایت تشریفات قانونی در صدور حکم

• عدم توجه به نظرات وراث و سایر اشخاص ذینفع

قابل ذکر است که فقط ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ حکم حجر می‌توان به آن اعتراض کرد. 

کلام آخر 

ما در این نوشتار از وکیل باشی، نحوه صدور حکم حجر متوفی را شرح داده و چگونگی اثبات حجر متوفی را مورد بررسی قرار دادیم؛ امیدواریم این نوشته شما را در زمان چالش‌ها و مشکلات هدایت کند. در صورت ابهام و پرسش می‌توانید در کامنت‌ها سوال خود را با ما به اشتراک بگذارید؛ همچنین قادر هستید سوال خود را در سامانه چراغ مطرح نمایید تا وکلای مجرب ما پاسخگوی شما باشند.

ماهک حقیقی_کارشناس حقوقی وکیل باشی