تعریف قرارداد اجاره دستگاه و نحوه تنظیم آن

کافی است سری به آگهی‌های موجود در سایت‌ها و روزنامه‌ها بزنید. حجم انبوهی از تقاضای اجاره دستگاه را می‌بینید که اصلی‌ترین دلیل آن، هزینه بالای خرید تجهیزات فنی و تخصصی است. دستگاه‌های پرکاربرد و البته گرانی مانند دستگاه لیزر، ساکشن ریه، ونتیلاتور، اکسیژن‌ساز، زردی نوزاد، دستگاه جوش، آسیاب صنعتی و هزاران نمونه دیگر که روزانه میان عده زیادی از افراد در قالب عقد اجاره ردوبدل می‌شوند. واقعیت این است که خرید برخی از ابزارآلات و تجهیزات اصلاً به‌صرفه نیست. پس بهترین راه، اجاره کردن آن‌ها برای مدتی کوتاه است.

جالب است بدانید که بیشتر مردم نمی‌دانند که برای استفاده چندروزه یا چندماهه از یک وسیله خاص و پرهزینه، در حال انعقاد قرارداد اجاره دستگاه هستند. بااین‌حال، اجاره دادن دستگاه‌های مختلف صنعتی، پزشکی، تولیدی و... در زمره اجاره اشیا قرار می‌گیرد و قواعد آن در قانون مدنی به‌صورت کاملاً شفاف بیان شده است.

در همین راستا و در این مقاله از وکیل‌باشی، قصد داریم شرایط و مقررات مربوط به قرارداد اجاره دستگاه را بازگو کنیم. چنانچه تا انتهای این نوشته همراه ما باشید، پس از آشنایی با ماهیت قانونی اجاره نامه با نحوه تنظیم و نکات حقوقی مهم آن نیز آشنا خواهید شد.

قرارداد اجاره دستگاه به چه معنا است؟

"قرارداد اجاره دستگاه، توافق‌نامه‌ای است که مطابق ماده 466 قانون مدنی میان موجر (مالک دستگاه) و مستأجر (اجاره‌کننده) منعقد می‌شود. به‌این‌ترتیب، موجر، دستگاه خود را برای مدتی معین و در قبال دریافت اجاره‌بها، به مستأجر واگذار نموده؛ سپس مستأجر تا انتهای مدت قرارداد، مالک منافع دستگاه خواهد شد."

همان گونه که متوجه شدید، این موافقت‌نامه نیز یکی از انواع قرارداد اجاره محسوب می‌شود که اتفاقاً توافق بسیار رایجی در میان مردم است. بر همین اساس، در اجاره‌نامه دستگاه، شرایط و مقررات مربوط به مدت‌زمان اجاره، مبلغ اجاره، شرایط استفاده از دستگاه، نحوه نگهداری، شرایط بازگرداندن دستگاه و سایر موارد مربوطه مشخص می‌شود

باید بدانید، در صورت همکاری افراد بدون وجود قرارداد کامل و دقیق، ایجاد مسائل و مشکلات عدیده به دلیل اختلاف نظر، بسیار بدیهی به نظر می‌رسد؛ اجاره ماشین‌آلات و دستگاه‌های صنعتی نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود، بنابراین چه اجاره دهنده و چه مستاجر هستید، به شما توصیه می‌کنیم همکاری خود را بدون فرم قرارداد اجاره دستگاه باقی نگذارید.

نحوه تنظیم قرارداد اجاره دستگاه چگونه است؟   

اجاره‌نامه دستگاه‌های صنعتی، پزشکی، تولیدی و... شامل بخش‌ها و بندهایی است که در ادامه آن‌ها را نام می‌بریم. توجه داشته باشید که متن این قرارداد بر اساس نیازها و انتظارات طرفین تنظیم می‌شود. ازاین‌رو، حتی قراردادهایی که برای یک مدل دستگاه نوشته می‌شوند نیز ممکن است مفاد یکسانی نداشته باشند.

درهرصورت، نوشتن توافق‌نامه اجاره دستگاه نیز مانند نحوه تنظیم قرارداد اجاره ملک یا سایر اقسام عقد اجاره است که مواد اصلی آن عبارت‌اند از:

1.   نام و آدرس و سایر مشخصات هویتی طرفین (موجر و مستأجر)

2.   موضوع قرارداد که عبارت است از: "اجاره دستگاه لیزر"

3.   شرح دقیق ویژگی‌های دستگاهی که اجاره می‌شود شامل نام، مدل، سریال، شماره و سایر مشخصات آن

4.   مدت قرارداد (تاریخ شروع و پایان قرارداد)

5.   مبلغ اجاره و شرایط پرداخت آن، از جمله تعداد اقساط و طریقه پرداخت

6.   شرایط استفاده از دستگاه و مسئولیت‌های هر یک از طرفین در این باره

7.   شرایط مربوط به تعمیر دستگاه

8.   نحوه خاتمه قرارداد اجاره دستگاه و شرایط فسخ

9.   راه‌های حل اختلاف از جمله داوری

توصیه می‌کنیم پیش از امضای قرارداد، ابتدا شرایط مندرج در اجاره‌نامه را به‌دقت مطالعه کنید و در صورت نیاز، از خدمات مشاوره حقوقی وکلای دادگستری استفاده کنید.

تعهدات و حقوق طرفین در قرارداد اجاره دستگاه شامل چه مواردی است؟

به‌موازات انعقاد هرگونه قرارداد، طرف‌های آن ملزم به انجام تعهدات ذکرشده در متن اجاره‌نامه هستند. در ادامه برخی از مهم‌ترین مسئولیت‌های موجر و مستأجر دستگاه را بیان می‌کنیم.

تکالیف و تعهدات موجر در قرارداد اجاره دستگاه

اجاره دهنده دستگاه یا همان موجر، باید به تعهدات زیر عمل کند:

1.   تحویل دستگاه به اجاره کننده (مستأجر) در زمان مقرر و در شرایطی که در قرارداد تعیین شده است. درصورتی‌که موجر قادر به تحویل دستگاه در زمان تعیین شده نباشد، باید این موضوع را به اجاره کننده اعلام کند و توافق کند که دستگاه در چه زمانی تسلیم مستأجر می‌شود.

2.   اطمینان حاصل کردن از اینکه دستگاه در شرایط خوب و سالم به مستأجر تحویل داده شده است. برای این منظور، موجر باید دستگاه را قبل از تحویل به اجاره کننده، بازبینی و تست کند تا از سالم بودن آن اطمینان حاصل کند.

3.   انجام تعمیرات به‌موقع و نگهداری‌های لازم برای حفظ عملکرد دستگاه. درصورتی‌که دستگاه خراب شده و نیاز به تعمیر دارد، موجر باید به اجاره کننده اعلام کند و تعهد کند که دستگاه را دراسرع‌وقت تعمیر خواهد کرد.

4.   تهیه و ارائه کلیه مدارک لازم مربوط به دستگاه، از جمله دفترچه راهنما، کاتالوگ و شرایط استفاده از دستگاه به اجاره کننده.

5.   پرداخت هزینه‌های لازم برای تعمیرات و نگهداری دستگاه، مالیات‌های مربوطه و بیمه‌ دستگاه.

به یاد داشته باشید که موارد ذکر شده، در تمام اجاره‌نامه‌های دستگاه ذکر می‌شود؛ اما باتوجه‌به نوع دستگاه، ممکن است تکالیف و مسئولیت‌های موجر نیز متفاوت باشد.

تکالیف و تعهدات مستأجر در قرارداد اجاره دستگاه

تعهدات مستأجر در قرارداد اجاره دستگاه شامل موارد زیر است:

1.   پرداخت مبالغ اجاره به‌موقع و به شرایط تعیین شده در قرارداد. درصورتی‌که مستأجر تعهد خود را در این باره به‌درستی انجام ندهد، ممکن است موجر اقدامات قانونی مختلفی از جمله فسخ قرارداد و درخواست جبران خسارت را پیگیری کند.

2.   استفاده بهینه و مطابق با شرایط تعیین شده از دستگاه.

3.   مستأجر باید از دستگاه به‌درستی مراقبت کند و در صورت لزوم، تعمیرات پایه‌ای آن را انجام دهد. درصورتی‌که خرابی دستگاه به دلیل عدم نگهداری مناسب مستأجر رخ دهد، ممکن است هزینه‌های تعمیر به عهده‌ او باشد.

4.   مستأجر باید تمامی مدارک مربوط به دستگاه را در اختیار داشته باشد و در صورت تحویل دستگاه به موجر، مدارک موردنظر را نیز تحویل دهد.

5.   به‌محض پایان دوره اجاره، مستأجر باید دستگاه را به موجر بازگردانده و در شرایط سالم و به موجر تحویل دهد.

تکالیف و تعهدات مستأجر در قرارداد اجاره دستگاه نیز می‌تواند بنا به شرایط خاص هر قرارداد متفاوت باشد، با این حال، باید به تعهداتی اشاره کنید که منجر به بهره‌برداری بهینه از دستگاه و حفظ آن می‌شود. چنانچه اجاره دستگاه سودآوری مناسبی ندارد و قصد تولید یک دستگاه خاص را دارید، مطالعه مقاله نحوه تنظیم قرارداد طراحی و ساخت دستگاه می‌تواند تا حد زیادی برایتان راه‌گشا باشد. 

توصیه به خواندن این نوشته به این خاطر است که با جنبه‌های حقوقی قراردادهای طراحی و ساخت دستگاه بیشتر آشنا شوید. به‌این‌ترتیب، می‌توانید از فرصت های خوبی که این قراردادها در اختیارتان می‌گذارند، کمال بهره را ببرید.

نکات حقوقی مهم در تنظیم قرارداد اجاره دستگاه

حال که به‌خوبی با نحوه تنظیم و ارکان قرارداد اجاره دستگاه آشنا شدید، به چند نکته حقوقی بسیار مهم نیز باید توجه کنید. پس برای امضای قرارداد عجله نداشته باشید و پیش از آن، نکات زیر را بخوانید.

نحوه فسخ قرارداد اجاره دستگاه

همان‌طور که در مطالب مربوط به عقد اجاره از جمله جنبه‌های قانونی فسخ اجاره ملک اشاره کردیم، حق فسخ برای موجر و مستأجر محفوظ است. در واقع، خاتمه‌دادن به قرارداد، بستگی به توافقات اولیه طرفین دارد. بااین‌حال، می‌توانید در متن قراردادتان شرط کنید که اگر مستأجر به مدت مثلاً 2 ماه از پرداخت اجاره‌بها خودداری کند، اجاره‌نامه از سوی موجر فسخ می‌شود.

در حالتی دیگر، اگر دستگاه به تعمیر نیاز دارد و عیب آن به قبل از عقد اجاره بر می‌گردد، موجر موظف به تعمیر است. چنانچه او از تعمیر امتناع نموده و به‌موجب آن مستأجر نتواند از دستگاه استفاده کند؛ مستأجر حق فسخ خواهد داشت.

تمدید قرارداد اجاره دستگاه

بهتر است بدانید که تمدید اجاره‌نامه، به دو شکل زیر انجام می‌شود:

1.   اجاره‌نامه به‌صورت خودکار پس از پایان یافتن مدت قرارداد با همان شرایط و مدت زمان قبلی تمدید می‌شود، مگر این که هر یک از طرفین قصد لغو قرارداد را داشته باشند.

2.   در روش دوم، تمدید بر اساس توافق دوباره طرفین صورت می‌گیرد؛ بنابراین، علاوه بر تمدید مدت‌زمان، شرایطی مانند مبلغ اجاره، شرایط پرداخت، زمان تحویل دستگاه و... می‌تواند با توافق طرفین تغییر کند.

در هر 2 روش، تمدید قرارداد اجاره دستگاه باید به‌صورت کتبی و با رعایت شرایط قرارداد اصلی انجام شود. برای اینکه اشتباهی در این باره رخ ندهد، بهتر است در قرارداد اصلی شرایط تمدید به‌دقت مشخص شود.

و اما جمع‌بندی

در این نوشته از وکیل‌باشی، با جوانب و زوایای مختلف قرارداد اجاره دستگاه آشنا شدیم. همان‌طور که در طول مطالعه این نوشته متوجه شدید، عقد اجاره در حالت کلی ویژگی‌ها و قواعد حقوقی متعددی دارد که در تمامی قراردادهای اجاره، جاری هستند. این در حالی است که بخش عمده‌ای از مندرجات اجاره‌نامه، به مذاکرات طرفین بستگی دارد.

بنابراین، اگر موجر یا مستأجر دستگاه پزشکی، صنعتی، تولیدی و... هستید، ضروری است که تنظیم متن قرارداد خود را به وکلای متبحر بسپارید. در همین راستا، مشاوران حقوقی و وکلای تیم وکیل‌باشی، تنظیم قرارداد سفارشی اجرای دستگاه را به‌صورت حرفه‌ای و مطابق با آخرین مصوبات قانون‌گذار، انجام می‌دهند. بهتر است بدانید که تمامی قراردادهای سفارشی این مجموعه به‌صورت اختصاصی و مطابق با انتظارات و نیازهای شما کاربر عزیز نوشته می‌شوند.

راضیه حبیبی_کارشناس حقوقی وکیل‌باشی