آیا تقسیم ترکه بدون تحریر ترکه ممکن است؟

تحریر ترکه یکی از اقدامات مهم برای تقسیم ترکه است؛ اما اگر طلبکاری وجود نداشته باشد ضروری نیست و می‌توان این فرایند را انجام نداد. ما در ادامه این نوشتار ترکه و تقسیم آن بین وراث و همچنین به این موضوع که در چه صورتی نیاز به تحریر ترکه هست را به شما شرح خواهیم داد.

ترکه چیست؟

ترکه به معنی آنچه که رها شده می‌باشد و در اصطلاح حقوقی به معنای اموال و دارایی‌هایی است که وقتی شخصی فوت می‌کند، از او به جا می‌ماند. ترکه دارای دو جزء مثبت و منفی است، بخش مثبت شامل اموال منقول و غیر منقول (زمین، طلا، خودرو و…) می‌شود. و دارایی منفی شامل بدهی‌ها و دیون متوفی است.

اگر ترکه همچنان بین وراث تقسیم نشده و در مالکیت شخصی نباشد، به عنوان یک شخص حقوقی شناخته می‌شود. وراث در خصوص ترکه سه راه دارند که باید یکی از آنها را برگزینند:

1. وراث در بعضی از شرایط بدون درخواست تحریر ترکه، تمام ترکه را چه مثبت و چه منفی  می‌پذیرند که به آن قبول مطلق ترکه می‌گویند.

2. در شرایطی که ورثه ماترک را اعم از اینکه مثبت یا منفی باشد، نمی‌پذیرد.

3. در قبول مشروط ترکه، وراث بنا به دلایلی مثل انجام تحریر ترکه این میراث را قبول می‌کند.

شایان به ذکر است که اموال متوفی به صورت قهری و اجباری به بازماندگان شخص تعلق می‌گیرد و مشروط به پذیرش وراث نیست و فقط انجام امور مربوط به ماترک اعم از دیون و حق انتقال را شامل می‌شود.

تقسیم ترکه 

بر اساس قانون مدنی اولین گام قبل از تقسیم ترکه پرداخت بدهی‌ها و دیون متوفی است و در دومین گام باید مهریه همسر وی را پرداخت کرد. سپس باقی اموال بین ورثه متوفی تقسیم می‌شود. به طور کلی به چند روش تقسیم اموال شکل می‌گیرد که عبارت‌اند از:

• در مواقعی که دارایی‌های متوفی انواع مختلفی داشته باشد مثل چند تخته فرش، در این صورت اموال برای تقسیم به دادگاه تقدیم شده و سپس تقسیم ارث به تعدیل شکل می‌گیرد.

• در شرایطی که این ارث قابل تقسیم بین وراث نباشد و ورثه در این قضیه نتوانند به توافق برسند، دادگاه دستور به فروش اجباری می‌دهد، سپس مبلغ به دست آمده از فروش باید به طور مساوی بین وراث تقسیم شود، به این روند تقسیم ثمن یا مزایده می‌گویند.

• اگر این میراث به صورت برابر و مساوی قابل تقسیم باشد و هر یک از ورثه سهم و حق خود را دریافت کنند و این مورد را تقسیم به افراز می‌گویند.

• در بعضی اوقات بهای اموال از سهمشان بیشتر است، در این شرایط ما به تفاوت آن را وراث باید بپردازند.

وراث اگر در تقسیم ارث نتوانند به توافق برسند، باید از طریق دادگاه اقدام به تقسیم ترکه کنند و تمام وارثین در دادگاه باید حضور یابند تا دادگاه با توجه به گواهی انحصار وراثت و نظر کارشناس ترکه، اموال را بین ورثه تقسیم کند. 

مشاوره حقوقی، کلید حل بسیاری از مشکلات حقوقی است. پس اگر در زمینه تقسیم ترکه دچار چالش شدید، می‌توانید برای دریافت مشاوره تخصصی و متناسب با شرایط خود، با ما تماس بگیرید.

تحریر ترکه چیست؟

تحریر ترکه در اصطلاح حقوقی فرایندی برای فهرست کردن اموال متوفی و ثبت آن است که به منظور تعیین دقیق اموال و دارایی‌ها و تقسیم آن بین افراد ذی نفع انجام می‌گیرد. این تحریر ترکه برای جلوگیری از اختلافات بین وراث و سریع‎تر شدن روند تقسیم ترکه انجام می‌شود. همچنین توجه داشته باشید که تحریر ترکه اجباری نیست و انجام آن به نفع وارثین است. به علاوه برای تحریر ترکه حضور تمامی وارثین در دادگاه الزامی می‌باشد و به عهده آنها است که هزینه‌های تحریر ترکه را بدهند.

"تقسیم ترکه بدون تحریرترکه هم انجام می‌شود و فقط در صورت وجود طلبکار تحریر ترکه ضرورت می‌یابد. ما برای آگاهی بیشتر شما از این قضیه گفتیم ترکه اموال باقی مانده از متوفی است که از طریق تحریر ترکه این اموال فهرست شده و بین وراث تقسیم می‌گردد."

آیا تقسیم ترکه بدون تحریر ترکه ممکن است؟

ورثه برای دریافت مالکیت میراث متوفی باید بر اساس ماده ۲۲۹ و ۳۱۴ قانون امور حسبی و مواد ۸۶۸ و ۸۷۱ قانون مدنی عمل کرده و ابتدا باید دیون متوفی را پرداخت نمایند. اگر تحریر ترکه صورت نگیرد میزان و مقدار طلب دیون و تعلق و عدم تعلق اموال به ورثه معلوم و مشخص نمی شود. همچنین قابل ذکر است که تقسیم ترکه به هیچ عنوان از طریق نشر آگهی و احراز مطالبات بدون تحریر ترکه امکان پذیر و جایز نیست. 

در صورتی که طلبکاری وجود نداشته باشد، تحریر ترکه ضرورتی ندارد و رسیدگی به درخواست ترکه به دلایلی که در ادامه ارائه خواهیم داد، مشروط به تحریر آن نیست:

هیچ متن صریحی در قانون امور حسبی وجود ندارد که تحریر ترکه را قبل از تقسیم ترکه بین وراث اجباری کند. دادگاه نمی‌تواند به بهانه حفظ حقوق طلبکاران احتمالی، از رسیدگی به درخواست تقسیم ترکه خودداری کند. نگرانی در مورد تضییع حقوق طلبکاران متوفی وجود ندارد، زیرا آنها می‌توانند در هر زمانی که به دادگاه مراجعه کنند، طلب خود را از وراث متوفی دریافت کنند.

کلام آخر

در این نوشته از وکیل‌باشی گفتیم که در صورت نبود، هیچ‌گونه طلبکار ضرورتی برای تحریر ترکه وجود ندارد و می‌توان این کار را انجام نداد؛ همچنین برای یادگیری شما ترکه و تقسیم آن بین وراث و همچنین تحریر کردن اموال متوفی را برای شما توضیح دادیم. امیدواریم این مقاله شما را در مسیر حقوقی‌تان راهنمایی کنند. در صورت به وجود آمدن چالش، سوال و پرسش خود را برای ما در کامنت‌ها مطرح کنید تا وکلای مجرب ما پاسخگوی شما باشند.

ماهک حقیقی_ کارشناس حقوقی وکیل باشی