تقسیم ملک موروثی چگونه است؟ + نکات مهم

پس از مرگ عزیزان در کنار غم اندوه از این سوگ، با چالش‌هایی روبه‌رو می‌شوید، یکی از این چالش‌ها تقسیم اموال و دارایی متوفی، میان ورثه می‌باشد. ما در این مقاله به موضوع حساس و پیچیده تقسیم ملک موروثی و همچنین نحوه تنظیم تقسیم نامه و شرایط آن برای ملک موروثی می‌پردازیم.

ملک ورثه‌ ای یا موروثی چیست؟

طبق قانون ارث وقتی شخصی فوت کند، اموال منقول و غیرمنقول وی به ورثه او تعلق می‌گیرد، در صورتی که در میان اموال غیرمنقول متوفی، ملکی وجود داشته باشد که به ورثه آن ارث رسیده باشد، به آن ملک موروثی می‌گویند. ملک موروثی انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

• املاک مشاع

ملک مشاع ملکی نام دارد که دو یا چند نفر در آن سهم دارند و به صورت مشترک هر یک از شرکا در آن مالکیت مشاعی دارند. در این نوع املاک، سهم هر یک از مالکین در کل ملک مشخص است، اما سهم هر یک به طور مجزا تعیین نشده است.

• املاک مفروز

املاک مفروز نیز مانند املاک مشاع است؛ ولی با این تفاوت که در ملک مفروز مالکیت به طور دقیق بین وراث تقسیم می‌شود.

• املاک تجاری

املاک تجاری همانطور که از نامش پیداست، برای فعالیت‌های تجاری به کار می‌رود. این نوع املاک می‌تواند شامل: مغازه‌ها، مجتمع‌های تجاری، فروشگاه‌ها، هتل‌ها و دفتر کار است.

• املاک مسکونی

این نوع ملک‌ها برای سکونت انسان مورد استفاده قرار می‌گیرند. 

• زمین

اراضی کشاورزی هم می‌توانند جز دسته اموالی باشد که به وراث متوفی می‌رسد.

• املاک وقفی

در املاک وقفی، وراث تنها از منافع آن ارث می‌برند.

• املاک مشاع با سهم معین

در این نوع ملک مشاع، سهم هر یک از وراث مشخص شد؛ اما ملک به صورت فیزیکی تقسیم نشده است.

قابل به ذکر است که ملک موروثی با توافق وراث به فروش می‌رسد و مبلغ حاصل از فروش ملک میان وراث تقسیم می‌گردد یا بدون فروش ملک آن را میان خود تقسیم می‌کنند. هنگامی که در تقسیم ملک دچار هرگونه چالش یا مشکلی شدید، می‌توانید از وکلای متخصص وکیل باشی در این زمینه راهنمایی و مشاوره حقوقی دریافت نمایید.

مراحل تقسیم ملک ورثه‌ ای

"تقسیم ملک موروثی را می‌توان به دو روش و شیوه انجام داد: در گام اول با توافق ورثه، اموال متوفی به اندازه سهم هر یک از آنها تعلق می‌گیرد. در گام دوم تقسیم، ملک موروثی فروخته می‌شود و سهم وراث از طریق مبلغ حاصل از فروش تقسیم می‌گردد."

برای تقسیم ملک ورثه‌ای و تعیین سهم الارث هر یک از وراث باید مراحل و فرآیندی را به صورت قانونی طی کنید، مراحل تقسیم ملک مشاع بین وراث شامل موارد زیر می‌باشد:

1.  جمع‌ آوری مدارک مورد نیاز

برای انجام فرایند تقسیم ملک به همراه داشتن شناسنامه و کارت ملی متوفی و تمام ورثه، سند ازدواج و گواهی فوت متوفی، سند مالکیت ملک، آخرین قبض آب، برق و گاز ملک، استشهادیه محلی و درخواست کتبی برای صدور گواهی انحصار وراثت الزامی است.

2. مراجعه به شورای حل اختلاف

به یکی از شعبه‌های شورای حل اختلاف در نزدیکی محل سکونت متوفی مراجعه کنید سپس درخواست صدور انحصار وراثت را ثبت نموده و هزینه‌های مربوطه را پرداخت کنید. 

3.  بررسی و تعیین وقت رسیدگی

شورای حل اختلاف پس از بررسی مدارک و در صورت کامل بودن آنها، وقتی برای رسیدگی به پرونده تعیین می‌کنند. در این جلسه رسیدگی، وراث باید حضور داشته و نسب خود را با متوفی شهادت دهند؛ شورای حل اختلاف پس از اظهارات وراث اقدام به صدور گواهی انحصار وراثت می‌نمایند.

4. دریافت گواهی انحصار وراثت

برای دریافت گواهی انحصار وراثت باید به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه فرمایید و پس از دریافت گواهی حصر وراثت می‌توانند برای تقسیم ملک اقدام نماید.

توجه داشته باشید که وراث با توافق، ملک را میان خود تقسیم نموده و با تنظیم یک سند انتقال در دفترخانه اسناد رسمی مالکیت ملک را میان خود منقل می‌نمایند؛ اما اگر تحت شرایطی نتوانند به توافق برسند باید به دادگاه حقوقی محل سکونت متوفی مراجعه کرده و درخواست تقسیم را تقاضا کنند.
تقسیم نامه ملک موروثی

تقسیم نامه سندی است که در آن اطلاعات متوفی، ورثه و سهم الارث هر یک از ورثه در آن تعیین شده و نحوه تقسیم این اموال و دارایی در آن ذکر شده است، این تقسیم‌نامه ملک موروثی به دو صورت رسمی و عادی تنظیم می‌گردد. 

تقسیم نامه رسمی با حضور وکیل و امضای تمام وراث در دفترخانه تنظیم می‌شود؛ اما تقسیم‌ نامه عادی به صورت خصوصی میان وراث، بدون حضور وکیل و مراجعه به دفترخانه تنظیم می‌گردد.

با تقسیم نامه ارث می‌توان بدون مراجعه به دادگاه و ثبت دادخواست اقدام به تقسیم ترکه کرد؛ اما این اقدام را طبق شرایطی و مطابق ماده 313 قانون امور حسبی مورد بررسی قرار می‌دهیم:

تمامی ورثه و اشخاصی که در این تقسیم ترکه حضور دارند. باید دارای عقل، بلوغ یا به عبارتی رشید باشند، همچنین موافق این تقسیم نامه بوده تا بتوانند به هر نحوی که بخواهند ترکه را بین خود تقسیم نمایند. اگر میان ورثه محجور و غایب وجود داشته باشد باید این تقسیم توسط نمایندگان و در دادگاه به عمل بیاید.

این تقسیم نامه برای پیشگیری اختلافات میان وراث بسیار کمک کننده است، همچنین یک سند رسمی و معتبر است که در مراجع قضایی و اداری مورد استناد قرار می‌گیرد. این سند فرآیند انتقال اموال متوفی به نام ورثه را آسان‌تر می‌کند.

در صورتی که دیگر وراث سعی بر این دارند که بگویند شما هیچ سهم الارثی در ملک موروثی ندارید، باید این موضوع را در دادگاه به اثبات برسانید. برای اینکه با آمادگی کافی در دادگاه حضور یابید، بهتر است ابتدا مقاله اثبات مالکیت ملک موروثی را مطالعه کرده تا با آگاهی کامل مسیر این پرونده را پیش ببرید.

تفکیک ملک موروثی

تفکیک به معنای تقسیم یک ملک مشاع به قطعات مجزا و مستقل می‌باشد. هنگامی که وراث بخواهند از سهم خود در ملک استفاده جداگانه داشته باشند، آن را بفروشند یا به شخص دیگری واگذار کنند، بحث تفکیک ملک موروثی مطرح می‌شود. 

برای تفکیک ملک موروثی، باید تمامی وراث حاضر باشند و به این تفکیک رضایت دهند. اگر در میان وراث شخصی وجود داشته باشد که زیر سن قانونی است، باید برای انجام مراحل تفکیک از طریق قیم قانونی او اقدام شود. اگر وراث برای تفکیک ملک موروثی نتوانند به توافق برسند، باید از طریق دادگاه حقوقی اقدام نمایند.

درباره ی هزینه ها نیز باید گفت که هزینه‌های تفکیک ملک موروثی، شامل هزینه‌های کارشناسی، ثبت و صدور سند تفکیکی و سایر هزینه‌های قانونی است.

 کلام آخر 

ارثیه دارایی است که پس از مرگ متوفی به وراث وی تعلق می‌گیرد، وراث برای انتقال این اموال ابتدا گواهی انحصار وراثت را تهیه کرده و تقسیم نامه‌ای را تنظیم می‌کنند. ما در این نوشتار مراحل تقسیم ملک موروثی و چگونگی تنظیم تقسیم نامه را شرح دادیم؛ امیدواریم این نوشته برای شما کاربردی و مفید باشد. اگر در این زمینه دچار ابهام شدید با وکلای متخصص وکیل باشی در میان بگذارید.

ماهک حقیقی_ کارشناس حقوقی وکیل باشی