بررسی نکات حقوقی قرارداد مشاوره توسعه کسب و کار

رشد و پیشرفت در کسب و کار، آرزوی هر مدیر و صاحب شغلی است؛ اما این موضوع چگونه محقق می‌شود؟ بستگی دارد به این مسئله از کدام منظر نگاه کنیم. مثلاً در دنیای دیجیتال مارکتینگ، ده‌ها راهکار برای تحقق این آرزو وجود دارد. راه‌اندازی سایت، استفاده از ظرفیت‌های سوشال‌مدیا و... یک طرف، وجود یک مشاور خبره و کاربلد نیز طرف دیگر ماجرا است. درواقع، بستن قرارداد مشاوره کسب و کار، جزء اولین گام‌هایی است که به‌عنوان مدیر و مالک یک بیزینس باید به آن توجه کنید.

واقعیت این است که استخدام یک مشاور توسعه کسب و کار، به شما کمک می‌کند تا منابع موجود، شرایط بازار و محدودیت‌های کار را به‌خوبی شناسایی کنید. پس از شناخت کافی، نوبت به حل مسائل پیش رو و سپس رفع آن‌ها می‌رسد. بهره‌گیری از ظرفیت‌های مشاورین کسب و کارها، علی‌رغم تمام این مزیت‌ها، می‌تواند خیالتان را نسبت به آینده راحت کند؛ به این شرط که یک قرارداد حرفه‌ای و منسجم با این شخص طراحی کنید. می‌پرسید چگونه؟ وکیل‌باشی اینجا است که به این پرسش پاسخ دهد.

در این مقاله خواهیم گفت که قرارداد مشاوره کسب و کار چه اتفاقات خوبی را برایتان رقم می‌زند؟ چطور تنظیم می‌شود و چه نکات حقوقی را در زمان تدوین آن باید رعایت کرد.

بیشتر: دانلود قرارداد مشاوره کسب و کار

مشاور توسعه کسب و کار کیست؟

یک مشاور توسعه کسب و کار یا مشاور رشد بیزنس، به عملکرد بهتر کسب و کار کارآفرینان و مدیران کمک می‌کند. این مشاوران معمولاً تجربه و دانش لازم را در زمینه تجارت، بازاریابی، امور مالی، مدیریت، استراتژی و دیگر مسائل مرتبط با توسعه کسب و کار دارند

ازجمله اقداماتی که هر مشاور انجام می‌دهد مواردی مانند تحلیل بازار، ایجاد استراتژی توسعه کسب و کار، بهینه‌سازی فرایندهای داخلی، برنامه‌ریزی و نظارت بر برنامه‌های بازاریابی و فروش و در نهایت بررسی فرایندهای مالی و منابع انسانی است.

تعریف قرارداد مشاوره توسعه کسب و کار و مبنای قانونی آن

"قرارداد مشاوه  توسعه کسب و کار (Business consulting contract) موافقت‌نامه‌ای کتبی است که میان کارآفرینان یا مدیران کسب و کارها و مشاور رشد بیزینس تنظیم می‌شود. این تفاهم‌نامه به‌موجب ماده 10 قانون مدنی (اصل آزادی قراردادهای خصوصی) یا قواعد حاکم بر قانون کار منعقد شده و شرایط اجرای خدمات مشاوره را تعیین می‌کند."

به‌طورکلی، قرارداد استخدام مشاور توسعه کسب و کار یک ابزار حقوقی است که به دو طرف کمک می‌کند تا شرایط کاری را به طور کامل درک کرده و درمورد جزئیات ارائه خدمات مشاوره به توافق برسند.

علاوه بر این، قرارداد مزبور ممکن است به نحوی نوشته شود که یکی از انواع قرارداد کاری به شمار آید. منظور از قراردادهای کاری، توافقات میان کارگران و کارفرماها هستند که مطابق قانون کار تنظیم می‌شوند. از دیگر بخش‌های قرارداد، جزئیات مربوط به نوع و محدوده خدمات مشاوره، مدت زمان قرارداد، دستمزد مشاور، روش پرداخت، مسئولیت‌ها و تعهدات طرفین است که در ادامه هر یک از آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

در همین راستا، تیم حقوقی وکیل‌باشی، ضمن بهره‌گیری از وکلای باتجربه و حرفه‌ای انواع قراردادهای اختصاصی و آماده مانند قرارداد مشاوره کسب و کار را تدوین کرده است. این قرارداد، جزء توافقاتی است که در انواع قرارداد مشاوره کاربرد فراوانی دارد و برای جلوگیری از انتشار اسرار بیزینس‌ها بسیار الزامی است.

وظایف شغلی و تعهدات قرارداد مشاور توسعه کسب و کار

بستن قرارداد مشاوره توسعه کسب و کار، یک پیش‌نیاز ضروری برای موفقیت بیزینس‌ها محسوب می‌شود. دقیقاً همانند قرارداد مشاوره برندینگ اگر در متن این توافق نیز به تعهدات و وظایف مشاور به‌درستی اشاره نکنید، پیامدهای منفی متعددی در انتظارتان خواهد بود. چرا که باید سطح انتظارات مدیر از مشاور روشن باشد و مشاور بداند که قرار است در چه مدتی، چه خدماتی ارائه دهد.

در لیست زیر، برخی از مهم‌ترین تعهدات مشاوران توسعه و رشد کسب و کار را آورده‌ایم. برای نوشتن قرارداد با مشاور می‌توانید از این فهرست ایده بگیرید:

• کشف موانع موجود بر سر راه کسب و کار و پیشنهاد راه‌حل برای ازمیان‌بردن هر یک از آن‌ها
• برنامه‌ریزی کمپین‌های بازاریابی
• هدف‌گذاری برای فروش بیشتر محصولات یا خدمات شرکت
• بررسی و تحلیل منابع مالی شرکت و ارائه پیشنهادها کارآمد برای مدیریت آن
• کشف بازارهای جدید و ارائه راهکار برای ورود به آن‌ها
• ارزیابی کردن روند جذب و استخدام کارکنان واحد فروش و همین‌طور آموزش آنان
• شناخت فرصت‌های لازم برای ایجاد تغییر در فرایندهای قدیمی و بی‌فایده
• کمک به مدیر یا کارآفرین در جهت قیمت‌گذاری محصولات

موضوعی که در اینجا باید اشاره کنیم این است که مشاور رشد بیزینس، در این دو مورد کارایی فراوانی خواهد داشت: یک) برای کارآفرینانی که قرار است کسب و کار خود را آغاز کنند، مشورت با این فرد الزامی است. چون ممکن است مشاور میزان خطرپذیری بسیار زیادی را برای آن کار پیش‌بینی کند؛ پس بهتر است جلوی ضرر را بگیرد. دو) برای مدیرانی که سال‌ها است با چالش‌های مختلفی روبرو شده و اینک در برابر تغییرات بازار ناکام مانده‌اند.

نحوه تنظیم قرارداد مشاوره توسعه کسب و کار و ارکان آن

تمام قراردادها، دارای مجموعه‌ای از مواد و بندهای مختلف هستند که برخی از آن‌ها به دلیل ضرورت فراوان، رکن قرارداد محسوب می‌شوند. ارکان قرارداد مشاوره توسعه کسب و کار، شامل عنوان قرارداد، مشخصات طرفین، مدت، موضوع، تعهدات طرفین، دستمزد مشاور، فسخ قرارداد، حل‌وفصل اختلاف و داوری در قرارداد است.

در ادامه نکات حقوقی مرتبط با اجزاء مهم این توافق‌نامه کتبی را توضیح می‌دهیم.

موضوع قرارداد

در اینجا موضوع قرارداد عبارت است از " مشاوره توسعه کسب و کار"

البته، در متن توافق باید مشخصات کامل کارآفرین یا مدیر کسب و کار نوشته شود؛ سپس مشخصات شخص مشاور نیز باید به طور کامل قید گردد. چرا که قرار است فرایند مشاوره کسب و کار میان مالک کسب و کار و مشاور اجرا شود.

مدت قرارداد

دررابطه‌با مدت این قرارداد، صحبت فراوان است. ابتدا این را بدانید که مدت قرارداد، تعداد روزها، ماه‌ها، سال‌ها و حتی ساعت‌هایی است که مشاور، اقدام به ارائه مشاوره خواهد کرد. در واقع بر اساس مذاکرات طرفین، نوع قرارداد و مدت آن نیز مشخص می‌شود.

به‌طورکلی قراردادهای مشاوره را می‌توان به اشکال مختلفی منعقد کرد. یک مشاور می‌تواند امور مشاوره سازمان را به‌صورت پیمانکاری قبول کند که در این صورت، توافق مزبور ذیل ماده 10 قانون مدنی قرار می‌گیرد. یا اینکه تابع قانون کار باشد و مطابق انواع قرارداد کاری مثل قرارداد کار آزمایشی، کار موقت، کار دائمی، کار معین، کار ساعتی و سایر قالب‌های کاری پذیرفته شده از سوی قانون کار، منعقد شود. مثلاً شما به‌عنوان کارآفرین، به مشاوری نیاز دارید که حداقل یک سال در کنار شما باشد؛ پس قرارداد کار موقت، گزینه مطلوبی است.

البته، کار موقت یا با مدت محدود، خودش انواع مختلفی مثل کار آزمایشی، کارآموزی، کار ساعتی و... دارد.

حق‌الزحمه و شرایط کاری مشاور

چنانچه قرارداد مشاوره توسعه کسب و کار را بر مبنای قانون کار بنویسید، میزان حق‌السعی مشاور (دستمزد) و سایر شرایط کاری این شخص، بر مبنای روابط کاری این قانون شکل تعیین خواهد شد. مثلاً در قرارداد کار ساعتی، شما در ازای هر ساعت دریافت خدمات مشاوره، دستمزد پرداخت می‌کنید. اگر قرارداد پیمانکاری منعقد کرده باشید، آثار و قواعد حقوقی آن، دیگر منطبق بر قواعد قانون کار نخواهد بود.

سایر شرایط کاری مشاور هم در این قسمت نوشته می‌شود. به‌عنوان‌مثال، آیا مشاور ملزم به حضور در دفتر شرکت است یا می‌تواند به‌صورت دورکار نیز مشاوره دهد؟ آیا مشاور به‌صورت پاره‌وقت کار می‌کند یا تمام‌وقت؟ 

تعهدات طرفین

در قسمت مربوط به وظایف شغلی، تعهدات مشاور را بیان کردیم. بااین‌حال، ممکن است مشاور استخدام شده تعهدات دیگری مثل حفظ محرمانگی اطلاعات را هم برعهده داشته باشد. منظور از محرمانگی، همان افشانکردن اسرار تجاری کسب و کار است. اگر مشاور، اسرار کسب و کار شما را نزد رقبا منتشر کند، خلاف تعهداتش عمل کرده و باید ضمانت اجرایی برای این مسئله مشخص شود. ضمانت اجرای مثل فسخ قرارداد  یا جبران خسارت.

در مقابل، کارفرما تعهدات مختلفی را برعهده دارد مثل پرداخت به‌موقع حقوق و مزایای مشاور. اگر او هم به تعهداتش پایبند نباشد یا باید خسارت بدهد یا اقدامی مثل خاتمه قرارداد در انتظار او خواهد بود. در قراردادهای پیمانکاری نیز، این قواعد تا حد زیادی با قراردادهای کاری تفاوت دارد، پس حتماً مقاله کار کنتراتی یا پیمانکاری را مطالعه کنید.

 فسخ قرارداد مشاوره توسعه کسب و کار

فسخ، همان پایان‌دادن قرارداد است توسط یکی از طرفین قرارداد. در قراردادهای کار، اتمام قرارداد می‌تواند از جانب کارفرما یا کارگر باشد. برای شناخت تفاوت میان فسخ، اقاله و سایر موارد انحلال قرارداد کار، به مطلب راهنمای جامع فسخ قرارداد کار مراجعه کنید. صفر تا صد این مسئله را در قراردادهای کاری مختلف، بیان کرده‌ایم. درمورد فسخ قرارداد مشاوره توسعه کسب و کاری که به‌صورت پیمانکاری منعقد شده، نیز به همان مطلب مراجعه کنید.

و اما جمع‌بندی

در این مطلب تلاش کردیم، نکات حقوقی و جزئیات قرارداد مشاوره کسب و کار را بیان کنیم تا هنگام استخدام مشاور، آن‌ها را به کار بگیرید. اگر خودتان هم مشاور رشد کسب و کار هستید، باید پیش از انجام مشاوره، یک قرارداد منسجم با طرف مقابل تنظیم کنید تا حقوق و منافعتان از خطر دور ماند. در اینجا می‌توانید شروطی را تعیین کنید که تخلف از انجام هر یک از آن‌ها، ضمانت اجرایی مثل فسخ داشته باشد. درهرصورت، آنچه در اینجا ضرورت دارد این است که از مشاوره حقوقی آنلاین پیش از امضای قرارداد غافل نشوید.

راضیه حبیبی _کارشناس حقوقی وکیل‌باشی