قرارداد هبه ساختمان چیست و چه نکاتی دارد

اصطلاح هبه ساختمان در حقوق به معنای اهدای یک ساختمان (با تمامی تجهیزات و امکانات آن) به شخصی دیگر به صورت رایگان است. به عبارت دیگر، کسی که ساختمانی را هبه می کند، در واقع ملک را به فرد دیگری می بخشد و در مقابل هیچ پولی دریافت نمی‌کند.

هبه ساختمان در قالب عقد هبه که به هبه نامه ملکی نیز شهرت دارد، منعقد می شود. این قرارداد دارای اوصاف و ویژگی هایی است که حتماً باید هنگام عقد قرارداد مورد توجه قرار گیرد، در غیر این صورت ممکن است پیامدهای ناگواری را به دنبال داشته باشد؛ به همین دلیل در این مقاله از وکیل باشی، قصد داریم به بررسی مفهوم قرارداد هبه ساختمان و همچنین بررسی مهمترین نکات آن بپردازیم:

قرارداد هبه ساختمان چیست و بین چه افرادی منعقد می شود؟

"قرارداد هبه ساختمان، عقدی است که به منظور انتقال مالکیت یک ساختمان به شخص دیگر به صورت رایگان و مجانی، از طریق اهدای ملک از طرف مالک اصلی {واهب} به شخص دیگر{متهب}، امضا می‌شود. در این توافق، شرایط و موارد مربوط به هبه ملک به شخص دیگر، نحوه انجام این امر، هر گونه شرط یا محدودیتی که مالک اصلی ممکن است در قرارداد درج کند و در نهایت سایر شروط مورد نظر ذکر می‌شود."

برای داشتن اعتبار و قانونی بودن این قرارداد، معمولاً باید توسط دو طرف و شاهدان معتبر امضا شود و به صورت رسمی ثبت شود؛ همچنین بهتر است قرارداد هبه ملک توسط افراد خبره و متبحر در این حوزه تنظیم شود تا احتمال بروز اختلاف و چالش را به حداقل برساند؛ از این رو، شما می‌توانید با ثبت درخواست تنظیم قرارداد سفارشی، تدوین و نگارش متن توافق مورد نظر خود را به وکلای متخصص تیم وکیل‌باشی سپارده و با خاطری آسوده با طرف مقابل خود قرارداد منعقد نمایید.

ارکان تشکیل دهنده قرارداد هبه ساختمان شامل چه مواردی است؟

هر قرارداد معتبر و صحیح، از ارکان و مفادی تشکیل شده که ساختار و بدنه قرارداد را شکل می دهد. ارکان تشکیل دهنده قرارداد هبه ساختمان شامل موارد زیر است:

1. طرفین قرارداد: شامل مالک اصلی ساختمان که قصد اهدای آن را دارد و شخص یا افرادی که ملک به آن‌ها اهدا می‌شود. در اصطلاح حقوقی به هبه کنند، واهب و به دریافت کنند، متهب می‌گویند.

2. موضوع قرارداد: شامل ساختمان یا ملکی است که مالک قصد اهدای آن را دارد؛ در اصطلاح حقوقی به آن عین موهوبه نیز گفته می‌شود.

3. میزان هبه: این بخش، به شرح دقیق و مفصل نحوه اهدای ساختمان به شخص یا افرادی که آن را دریافت می‌کنند و همچنین میزان مالکیت که می‌بایست منتقل گردد {2 دانگ یا 6 دانگ}، می‌پردازد.

4. عوض هبه ملک: در صورتی که هبه معوض باشد، در این بند مقدار عوض درج خواهد شد. در صورت اهدای رایگان ساختمان، مبلغ قرارداد صفر خواهد بود.

5. شرایط تحویل ملک: در این قسمت، شرایط تحویل ملک به شخص یا افرادی که آن را دریافت می‌کنند، مانند زمان و محل تحویل، ذکر می‌شود.

6. شرایط مربوط به انتقال مالکیت: در این قسمت، شرایط مربوط به انتقال مالکیت ساختمان تکمیل می‌شود. این شرایط ممکن است شامل مواردی نظیر شرایط توقف، محدودیت‌هایی در مورد فروش یا اجاره ساختمان و غیره باشد.

7. شرایط خاتمه قرارداد هبه ساختمان: در این بند، شرایط پایان قرارداد، مانند موارد انحلال قرارداد، شرایط استرداد عین موهوبه باید درج شود.

8. تاریخ و امضا: در نهایت، تاریخ قرارداد و امضا طرفین و شاهدان در قرارداد ذکر می‌گردد.

تمام این موارد به همراه دیگر شرایط و مقررات مربوط، در زمان تنظیم قرارداد هبه ساختمان قید شده و در صورت رعایت این نکات و مواد قانونی، قرارداد معتبری شناخته خواهد شد.

شرایط و نکات مهم در تنظیم هبه نامه ملک چیست؟

برای این که عقد هبه ملک معتبر باشد و مشکلاتی را در آینده پیش نیاورد، باید به موارد زیر توجه کرد:

1. ذکر مشخصات کامل مالک اصلی ساختمان و شخص یا افرادی که ملک به آن‌ها اهدا می‌شود.

2. درج اطلاعات دقیق ساختمان، مانند مکان، مساحت، امکانات، سند مالکیت و غیره در قرارداد.

3. شرایط و مقررات اهدای ساختمان، مانند شرایط استفاده، نگهداری، تعمیر و مراقبت از ساختمان و همچنین نوع و میزان مسئولیت‌هایی که بر عهده شخصی که ساختمان را دریافت می‌کند.

4. بررسی و تدوین این قرارداد توسط افراد متخصص در این حوزه.

5. ثبت رسمی قرارداد هبه ساختمان در دفتر اسناد رسمی .

6. رعایت قوانین و مقررات مربوط به هبه ساختمان.

پایبندی به موارد فوق می‌تواند به اطمینان از صحت و معتبر بودن قرارداد هبه ساختمان کمک کرده و در آینده از وقوع مشکلات حقوقی جلوگیری کند. در این راستا، بهتر است با مشاوره حقوقی تخصصی، شرایط و موارد قرارداد را مورد بررسی قرار دهید تا بهترین تصمیم را پیرامون عقد قرارداد خود اتخاذ کنید.

در چه مواردی می‌توان از قرارداد هبه ساختمان رجوع کرد؟

رجوع در لغت به معنای بازگشت است. رجوع از قرارداد هبه ساختمان به این معناست که واهب (انتقال دهنده) از بخشیدن ملک خود پشیمان شده و بخواهد آن را به ملکیت درباره خود بازگرداند. بهتر است بدانید که در قانون مدنی، عقد هبه عقد جایز شمرده شده است، به این معنا که واهب هرگاه بخواهد می‌تواند از قرارداد خود عدول کند. در مواردی نیز قرارداد هبه آپارتمان یا ملک، غیرقابل فسخ به حساب آورده شده است.

در ماده 803 قانون مدنی آمده است: 

بعد از قبض نیز واهب می‌تواند با بقاء عین موهوبه از هبه رجوع کند؛ مگر در موارد ذیل:

۱) در صورتی که متهب پدر یا مادر یا اولاد واهب باشد.

۲) در صورتی که هبه معوض بوده و عوض هم داده شده باشد.

۳) در صورتی که عین موهوبه از ملکیت متهب خارج شده یا متعلق حق غیر واقع شود خواه قهراً مثل اینکه عین موهوبه برهن داده شود.

۴) در صورتی که در عین موهوبه تغییری حاصل شود.

بنابراین، چنانچه شما هبه خانه یا هبه منزل و به طور کلی هبه ملک را نسبت به پدر یا مادر انجام دهید و یا واگذاری ملک به فرزند و یا قرارداد هبه در مقابل انجام عوض (شرط یا خواسته) بوده باشد و متهب کار را انجام داده باشد؛ همچنین در صورتی که به هر دلیلی، ملک به ملکیت یا تصرف فردی دیگر درآمده باشد و در نهایت، در ملک تغییری رخ داده باشد، مثلاً: ملک کلنگی و قدیمی بوده و متهب آن را بازسازی کرده باشد، مطابق قوانین حقوقی ایران، امکان برهم زدن قرارداد هبه را ندارید.

نحوه تعیین مرجع حل اختلاف در قرارداد هبه ساختمان چگونه است؟

در قرارداد هبه ساختمان، مرجع حل اختلاف باید به دقت تعیین شود. معمولاً، در این قرارداد، یکی از روش‌های زیر برای تعیین مرجع حل اختلاف استفاده می‌شود:

1. داوری: ممکن است در قرارداد هبه ساختمان، شرایط مربوط به تعیین داوری در قرارداد برای حل اختلافات معین شود. این روش معمولاً برای حل اختلافات پیچیده و یا در صورتی که طرفین قرارداد از مرجع حل اختلاف قضایی استقبال نمی‌کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

2. مراجع قضایی: گاهی در هبه نامه ملک، مرجع قضایی به عنوان مرجعی برای حل اختلاف معین می‌شود. در این روش، دادگاه به رفع اختلاف میان طرفین پرداخته و تصمیم نهایی را اتخاذ می‌کند.

به طور کلی، برای تعیین مرجع حل اختلاف در قرارداد هبه ساختمان، باید با دقت به نیازهای طرفین قرارداد و شرایط پروژه توجه شود.

سخن نهایی:

همانطور که در این مقاله مطالعه نمودید، تلاش کردیم شما را با مفهوم قرارداد هبه ساختمان و نحوه تنظیم آن آشنا کنیم. در نهایت باید گفت واگذاری ملک به دیگری در قالب هبه یکی از اموری است که باید با دقت و توجه به مسائل و نکات حقوقی صورت گیرد، در غیر این صورت ممکن است پیامدهای عدیده ای را به دنبال آورد.

بهناز صفاری_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی