موارد انحلال قرارداد اجاره تجهیزات ساختمانی

هنگامی که برای هرگونه ساخت‌ و ساز به انواع تجهیزات ساختمان‌سازی نیاز دارید، باید ابزار لازم را از فرد یا شرکتی که چنین ادواتی را در اختیار دارد، اجاره کنید. از آنجایی که این تفاهم صورت گرفته تعهداتی را برای هر یک از طرفین ایجاد می‌کند؛ عدم پایبندی به هر کدام از آن‎ها نیز موجب به هم خوردن معامله خواهد شد. برهم خوردن یا انحلال قرارداد اجاره تجهیزات ساختمان، دلایل متعددی دارد که آگاهی از آن‎ها، به استحکام بیشتر توافق فی‌مابین کمک بسزایی می‌کند.

علت بیان راه‌های منحل شدن اجاره نامه تجهیزات ساختمانی در این مقاله این است که بدانید انحلالِ ناشی از معیوب بودن ابزارآلات به واسطه تقصیر موجر، خراب شدن آن‎ها در حین کار یا وقوع اتفاقاتی از این دست، کاملاً قابل پیش‎بینی است. از این‎رو، بهترین کار این است که علاج واقعه را قبل از وقوع کنید.

در همین راستا و در این مطلب از وکیل باشی قصد داریم به توضیح هر یک از دلایل منحل شدن قرارداد اجاره تجهیزات ساختمانی بپردازیم. چنانچه، نمی‎خواهید دچار دردسرهای ناشی از عدم انجام تعهدات از سوی طرف مقابل شوید، تا انتها همراه ما باشید.

قرارداد اجاره تجهیزات ساختمان چیست؟

تجهیزات ساختمان‌سازی به مجموعه‌ای از وسایل و تجهیزاتی اطلاق می‌شود که برای ساخت و ساز، تعمیر، تجهیز و به‌سازی ساختمان‌ها و سازه‌های مختلف استفاده می‌شوند. این تجهیزات شامل انواع ماشین آلات، ابزارها و تجهیزات دیگری است که در ساخت و تعمیر ساختمان‌ها به کار می‌رود.

به عنوان مثال، تجهیزات ساختمان‌سازی شامل ماشین‌آلاتی مانند لیفتراک، بلدوزر، بتون‌ریز، جرثقیل، بتن‌شوی، سنگ‌بری، نازل پاش، دستگاه برش و شیارزنی، دستگاه‌های جوشکاری و دیگر ماشین‌آلات ساختمانی می‌باشد. همچنین، این وسایل و ابزار آلات، شامل ابزارهای دستی مانند پیچ و مهره، چکش، ابزار برش، ابزارهای نصب و نگهداری شامل پریز، سوکت، سیم و کابل الکتریکی، لوله‌های آب، گاز و فاضلاب و غیره نیز است.

پیمانکاران پروژه‌های عمرانی و سایر افرادی که به دلایل مختلف مشغول ساخت‌وساز آپارتمان، ویلا، باغ و... هستند، به اجاره تجهیزات ساختمانی تمایل دارند. چرا که این‌گونه ابزار علاوه بر قیمت‌های گزاف، به صورت دائمی نیز مورد استفاده قرار نمی‌گیرند؛ پس منطقی‌ترین راه برای بکارگیری موقت آلات و ادوات ساختمانی، اجاره آن‎ها است.

در اجاره تجهیزات ساختمانی که در زمره اجاره اشیاء قراردارد، مالک تجهیزات، به عنوان موجر شناخته شده و مستأجر فردی است که ضمن پرداخت اجاره بها می‎تواند برای مدتی مشخص، از تجهیزات اجاره شده استفاده کند.

حال، سؤال مهم این است که قرارداد مزبور، چگونه منحل می‌شود؟ مهم‎تر از آن، جلوگیری از به هم خوردن ناگهانی توافق است که راه حلی جز تنظیم صحیح قرارداد ندارد.

 یکی از دلایل دشوار بودن نگارش قراردادها، در نظر گرفتن موارد انحلال عقد است؛ بنابراین توصیه می‌کنیم ابتدا مقاله نحوه نوشتن قرارداد اجاره تجهیزات ساختمان را مطالعه کنید تا پس از آشنایی با اصول اولیه نوشتن این نوع اجاره نامه، درک صحیحی از علل انحلال قرارداد اجاره تجهیزات ساختمان به دست آورید.

"اجاره تجهیزات ساختمانی، مثل سایر توافقاتی که قانون آنها را نافذ می‌داند، ممکن است روزی به پایان رسیده و از درجه اعتبار ساقط شود. انحلال قرارداد اجاره تجهیزات ساختمان به 3 صورت امکان‌پذیر است: فسخ، اقاله یا تفاسخ و انفساخ."

موارد انحلال قرارداد اجاره تجهیزات ساختمان:

همانطور که پیش از این اشاره کردیم، ممکن است قرارداد اجاره ابزار ساختمان‌سازی روزی منحل شود؛ انحلالی که بنا به دلایل مختلف روی داده و آثار حقوقی آن را برای همیشه از بین می‌برد. پس همانطور که باید با انواع قرارداد اجاره آشنا شوید، ضروری است که دلایل پایان یافتن قراردادها به‌ویژه اجاره تجهیزات ساختمان‌سازی را هم بدانید. چرا که آشنایی اولیه با این‌گونه موضوعات حقوقی، موجب کاهش چشمگیر اختلافات و دعاوی موجود در دادگاه‌ها شده و از سوی دیگر، امنیت روانی افراد جامعه را افزایش می‌دهد.

به طور کلی، موارد انحلال قرارداد اجاره تجهیزات ساختمان عبارت اند از:

انحلال آن به دلیل فسخ قرارداد اجاره تجهیزات ساختمان:

اجاره اشیاء و به طور کلی عقد اجاره، عقدی لازم است؛ یعنی برخلاف عقود جایز، طرفین نمی‌توانند پس از انعقاد عقد آن را فسخ کنند مگر در مواردی که قانونگذار مشخص کرده است {انواع خیارات قانونی}. در قانون مدنی، مواد متعددی راجع به فسخ اجاره وجود دارد که برخی مربوط به فسخ از سوی مستأجر بوده و برخی دیگر، فسخ اجاره از سوی موجر را بیان می‌کنند.

از آنجایی که تشریح هر یک از این مواد، بسیار زمان‌بر و تخصصی است، به برخی از رایج‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.

· بر اساس ماده ۴۷۶ ق.م، چنانچه موجر، تجهیزات مورد نظر را به مستأجر تسلیم نکند، ابتدا توسط مرجع قضایی اجبار به تسلیم می‌شود. در صورتی که موجر، امکان تسلیم ابزار را نداشته باشد، مستأجر بر مبنای "خیار تعذر تسلیم" حق فسخ دارد.

· به موجب ماده ۴۷۸ ق.م: هر گاه معلوم شود عین مستأجره در حال اجاره معیوب بوده ،مستأجر می‌تواند اجاره را فسخ کند یا به همان نحوی که بوده است اجاره را‌ با تمام اجرت قبول کند ولی اگر موجر رفع عیب کند به نحوی که به مستأجر ضرری نرسد مستأجر حق فسخ ندارد؛ بنابراین، اگر مستأجر بتواند ثابت کند که تجهیزات در حال اجاره معیوب بوده‌اند، باز هم حق فسخ خواهد داشت.

·  ماده ۴۸۵ در رابطه با حق فسخ موجر در قرارداد اجاره تجهیزات ساختمان می‌گوید: اگر در مدت اجاره در عین مستأجره تعمیراتی لازم آید که تأخیر در آن موجب ضرر موجر باشد، مستأجر نمی‌تواند مانع تعمیرات مزبوره گردد؛ اگرچه در طول زمان تعمیر یا قسمتی از آن نتواند از عین مستأجره کلاً یا بعضاً استفاده نماید در این صورت، موجر حق فسخ اجاره را خواهد داشت.

·  در ماده ۴۸۷ ق.م نیز به انحلال این قرارداد از طریق حق فسخ موجر، اشاره شده است. به این صورت که: هرگاه مستأجر نسبت به عین مستأجره تعدی یا تفریط نماید و موجر قادر بر منع آن نباشد موجر حق فسخ دارد. (منظور از تعدی و تفریط، کارهای غیر متعارفی است که موجب ورود خسارت به تجهیزات شده و در نهایت، موجر را متضرر می‌سازد. مثلاً، وسیله‌ای که قابلیت 6 ساعت کار کردن در روز را دارد توسط مستأجر، بی وقفه مورد استفاده قرار گیرد).

 توجه داشته باشید که نگارش متن فسخ قرارداد اجاره تجهیزات ساختمانی نیز، همچون نوشتن اصل قرارداد، مستلزم تسلط بر تمام زوایای حقوقی فسخ قرارداد است. ازاین‌رو، هرگز بدون مشورت با مشاوران و وکلای دادگستری چنین کاری را انجام ندهید. ازاین رو، شما می‌توانید با ثبت درخواست مشاوره حقوقی، از کمک و راهنمایی وکلای متخصص در این زمینه بهره مند شوید.

انحلال از طریق اقاله قرارداد اجاره ابزار و تجهیزات ساختمان:

اقاله که به آن تفاسخ نیز گفته می‌شود، به طور کامل و در مواد 283 تا 288 ق.م تشریح شده است. به طور کلی، طرفین قرارداد می‌توانند پس از انعقاد عقد، آن را به تراضی و با توافق یکدیگر، اقاله کرده و به پایان برسانند. بهتر است بدانید که اقاله اجاره نامه، همچون انعقاد قرارداد یک عمل حقوقی است. ازاین‌رو، برای انحلال اجاره نامه از این طریق، موجر و مستأجر باید تمام شرایط مورد نیاز برای انعقاد عقد را داشته باشند. به این معنی که اهلیت طرفین، قصد مشترک و سایر شرایط صحت قرارداد در اقاله نیز باید وجود داشته باشد.

انحلال به وسیله انفساخ قرارداد اجاره تجهیزات و وسایل ساختمانی:

انفساخ، یکی از راه‌های انحلال قرارداد اجاره تجهیزات ساختمان است. منفسخ شدن قرارداد، به این معنی است که معامله‌ای مانند اجاره تجهیزات ساختمانی برای منحل شدن نیاز به هیچ‌گونه عمل حقوقی ندارد و اصطلاحاً خودبه‌خود، به پایان می‌رسد. البته، در برخی موارد طرفین می‌توانند با قرار دادن یک یا چند شرط در متن اجاره نامه، نسبت به انفساخ قرارداد تراضی کنند.

 به عبارت دیگر، منشأ انفساخ یا تراضی طرفین است یا حکم قانونگذار؛ چنانکه بر اساس ماده 471 ق.م اگر ابزارآلات ساختمان‌سازی قابل استفاده نبوده و از بین بروند، اجاره خود به خود منفسخ می‌شود.

موارد بطلان قرارداد اجاره تجهیزات ساختمان:

از آنجایی که ممکن است بطلان عقد را جزء موارد انحلال قرارداد محسوب کنید، بهتر است بدانید که:

در انحلال قرارداد، معامله از همان ابتدا، کاملاً صحیح بوده و اصطلاحاً درست منعقد شده‌است. با این حال، برخی از عوامل مانند آنچه در رابطه با فسخ، اقاله و انفساخ گفتیم، قرارداد را منحل می‌کنند.

این در حالی است که در بطلان معامله، از همان ابتدای انعقاد توافق، شرایط لازم برای صحت عقد وجود نداشته است. منظور از شرایط صحت قرارداد، مواردی است که قانونگذار در ماده 190 قانون مدنی بیان کرده؛ از جمله: اهلیت نداشتن طرفین، نبودن قصد مشترک میان طرفین، معلوم نبودن موضوع قرارداد، مشروع نبودن جهت معامله.

از دیگر مواردی که موجب بطلان قرارداد اجاره تجهیزات ساختمانی می‌شود، می‌‎توان به ماده ۴۸۱ قانون مدنی اشاره کرد که بیان می‌کند:"هر گاه عین مستأجره به واسطه عیب از قابلیت انتفاع خارج شده و نتوان رفع عیب نمود اجاره باطل می‌شود." 

و اما جمع بندی مطلب

در این نوشته از مجموعه مقالات حقوقی وکیل‌باشی، تلاش کردیم با بیانی ساده در رابطه با انحلال قرارداد اجاره تجهیزات ساختمان، صحبت کنیم. چرا که تنظیم این قرارداد و نگارش فرم اجاره نامه، یک امر دشوار و مستلزم برخورداری از دانش حقوقی کافی است. 

در همین راستا، چنانچه قصد تنظیم چنین توافقی را دارید، توصیه می‌کنیم ضمن استفاده از راهنمایی وکلای باتجربه وکیل باشی، از خدماتی نظیر مشاوره حقوقی تلفنی یا آنلاین توسط متخصصین امور قراردادها بهره‌مند شوید. برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر دراین زمینه، کافی است درخواست یا سؤال خود را در کادر زیر برای ما بنویسید.

راضیه حبیبی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی