ثبت اجاره و فسخ آن در سامانه املاک

مدتی است که ثبت قرارداد اجاره در سامانه املاک، موضوع بحث بسیاری از مستأجران و مالکان شده است. به‌نحوی‌که هنوز هم تعداد قابل توجهی از مالکان نمی‌دانند چطور می‌توانند اجاره نامه را در این سامانه ثبت کنند!

آن‌ها هنوز هم به‌خوبی مطلع نیستند که دریافت کد رهگیری تا چه حد ضروری است و از این بابت نگران‌اند که بدون این کد، قرارداد اجاره‌شان رسمی و قانونی محسوب نشود! اینها گوشه کوچکی از ابهامات طرفین این قرارداد است که برای ثبت اجاره و حتی فسخ آن در سامانه مزبور دچار ابهامات فراوانی هستند. 

در همین راستا و در این نوشته از وکیل باشی قصد داریم به تمام پرسش‎های موجود در رابطه با نحوه ثبت قرارداد اجاره و همین‌طور شیوه ثبت فسخ اجاره نامه در سامانه املاک بپردازیم. چنانچه با جزئیات دریافت کد رهگیری اجاره نامه آشنا نیستید تا انتها همراه ما باشید. 

اجاره نامه‌هایی که میان افراد تنظیم می‎ شوند، در اکثر موارد غیررسمی هستند. منظور از غیررسمی بودن این است که در دفاتر ثبت اسناد و املاک تنظیم نمی ‎شوند. در واقع معاملات ملکی قولنامه‌ای یا در بنگاه و توسط مشاورین املاک تحریر شده یا به‌صورت دستی توسط موجر و مستأجر نوشته می‌شوند. در هر یک از این حالات، ثبت قرارداد اجاره در سامانه املاک، بسیار ضروری است.

بهتر است بدانید اجاره نامه‌هایی که به صورت رسمی و در دفاتر ثبت اسناد رسمی، تنظیم می‌شوند؛ به دلیل برخورداری از اعتبار و ارزش حقوقی، نیازی به ثبت کد رهگیری در سایت املاک و مستغلات ندارند. این در حالی است که هزینه ثبت معامله در دفتر اسناد و کمیسیونی که بابت آن باید پرداخت شود، مبلغ قابل توجهی است. ازاین‌رو، موجر و مستأجر نسبت به این شیوه هیچ‌گونه تمایلی ندارند. 

بنابراین، ثبت اجاره نامه در سامانه املاک و مستغلات کشور، باید توسط مشاورین املاکی که دارای مجوز هستند، صورت بگیرد. این افراد ابتدا باید در سامانه مزبور به‌عنوان مشاور املاک ثبت‌نام کرده؛ سپس می‎توانند کد رهگیری هر یک از معاملات مشتریان را درج کنند.

در نتیجه، چنانچه به‌عنوان مشاور املاک، نسبت به انعقاد معامله ملکی اقدام کنید؛ اما قرارداد مذکور را ثبت نکرده و کد رهگیری نیز دریافت نکنید، مرتکب تخلف صنفی شده‌اید. از سوی دیگر، ثبت فسخ قرارداد اجاره ملک نیز یکی دیگر از تکالیف مهم است که در ادامه مقاله، به این موضوع نیز می‌پردازیم.

کد رهگیری ملک قولنامه‌ای چیست؟

همان‌طور که پیش‌ازاین نیز اشاره کردیم، تمامی قراردادهای معاملات ملکی باید در سایت www.iranamlaak.ir ثبت شوند. دلیل این الزام قانون‌گذار این است که در سال‌های اخیر، معاملات املاک در 90 در صد موارد به‌صورت قولنامه‌ای و غیررسمی منعقد شده‌اند. از سوی دیگر نیز، افزایش مبایعه نامه‌ها باعث شد بسیاری از افراد سودجو، یک ملک را به چندین مستأجر یا خریدار انتقال دهند و هرج و مرج شدیدی در بازار مسکن ایجاد شود. 

هم‌زمان با افزایش جرایم معاملات املاک و جهت ساماندهی به وضعیت نامطلوب موجود، ثبت قرارداد اجاره در سامانه املاک و به‌تبع آن، دریافت کد رهگیری ملک یا اجاره نامه، الزامی شد. در همین راستا، "کدهای رهگیری املاک به متعاملین کمک می‌کنند تا از صحت قرارداد منعقد شده اطلاع یابند و با اطمینان خاطر برای انجام معاملات ملکی گام بردارند. این کد حاوی 13 رقم منحصربه‌فرد است که برای ثبت یا حتی فسخ هر اجاره نامه به‌صورت مجزا صادر می‌شود."

بنابراین، چنانچه قصد دارید در روزهای آتی، ملک خود را به شخصی اجاره بدهید یا ملکی را از شخص دیگری اجاره بگیرید؛ توصیه می‌کنیم حتماً اجاره نامه خود را نزد یکی از وکلای دادگستری تنظیم کرده و یا حداقل از یک وکیل متخصص مشاوره حقوقی بگیرید. 

هزینه دریافت کد رهگیری ثبت قرارداد اجاره در سامانه املاک چقدر است؟

جالب است بدانید که بر اساس قانون و طبق آخرین گفته‌های رئیس اتحادیه مشاوران املاک، هیچ یک از متصدیان بنگاه‌های معاملات مسکن، نباید بابت ارائه کد رهگیری ملک به موجر یا مستأجر، وجهی از آنان دریافت کنند. در واقع حق‌الزحمه متصدی بنگاه، بر اساس آنچه در قانون آمده باید پرداخت شود و ثبت قرارداد اجاره در سامانه املاک، یکی از وظایف شغلی او به شمار می‌آید. ازاین‌رو، درخواست پرداخت وجه در مقابل ارائه کد رهگیری اجاره نامه به هر یک از طرفین عقد اجاره، امری غیرقانونی است. 

وکیل باشی در تمامی مقالات خود تلاش کرده ضمن آنکه با انواع عقد اجاره آشنا شوید، نحوه تنظیم اجاره نامه‌های گوناگون را بیاموزید. بر همین اساس، مجدداً تأکید می‌کنیم که پس از تنظیم اجاره نامه نزد مشاورین املاک، جهت استعلام گرفتن از صحت معامله، حتماً کد رهگیری قرارداد خود را از متصدی بنگاه دریافت نمایید.

آموزش ثبت اجاره نامه در سامانه املاک

ثبت قرارداد اجاره در سامانه املاک بسیار آسان و راحت است؛ کافی است وارد سایت سامانه ملی املاک و اسکان کشور شده و گزینه ثبت رایگان اجاره مسکن را انتخاب کنید. سپس از طریق شماره تلفن و کد امنیتی وارد درگاه شده و گزینه ثبت قرارداد اجاره را انتخاب کنید.

بعد از این مرحله فقط کافی است اطلاعات موجر، اطلاعات ملک، مبلغ و تاریخ قرارداد، تعهدات طرفین، قبوض و اطلاعات مستأجر را درج کنید. پس از طی کردن این مراحل، ثبت قرارداد اجاره در سامانه املاک انجام شده و به شما یک کد رهگیری داده خواهد شد. به همین راحتی ثبت اجاره نامه آنلاین اتفاق خواهد افتاد.

نحوه فسخ قرارداد اجاره در سامانه املاک

احتمالاً بارها عبارت فسخ کد رهگیری اجاره نامه را شنیده‌اید و تصور می‌کنید که کد رهگیری ملک را می‌توان فسخ کرد. حتی ممکن است به دنبال آموزش فسخ کد رهگیری نیز باشید. باید بگوییم که این عبارت، کاملاً اشتباه بوده و در حقیقت، نمی‌توان کد رهگیری را فسخ کرد؛ بلکه این قرارداد اجاره ملک یا اجاره‌نامه است که طی شرایطی می‌توان آن را برهم زد. پس از فسخ نیز باید این موضوع نیز در سامانه درج شود. به‌عبارت‌دیگر، همان‌طور که ثبت قرارداد اجاره در سامانه ایران املاک الزامی است، فسخ پیش از موعد قرارداد اجاره نیز در همان سایت باید ثبت شود.

نکته‌ای که در این قسمت باید مورد توجه تان قرار بگیرد این است که اگر معامله انجام شده، با رضایت هر دو طرف برهم بخورد، به آن اقاله گفته می‌شود. جهت ثبت کردن اقاله بایستی نزد همان مشاور املاکی که برای ثبت قرارداد اجاره در سامانه املاک مراجعه کرده بودید، بروید. متصدی بنگاه معاملات مسکن، با مراجعه به سامانه مزبور و وارد کردن کد رهگیری معامله، اقاله عقد اجاره را در سایت به ثبت می‌رساند.

در حالت دوم، برهم‌خوردن معامله ناشی از تراضی و توافق طرفین نبوده؛ بلکه یکی از طرفین، به شروط ضمن عقد مندرج در قرارداد عمل نکرده و اکنون اجاره در آستانه فسخ شدن قرار گرفته است. به‌عنوان‌مثال، در قرارداد شرط شده چنانچه مستأجر 3 ماه مبلغ اجاره را پرداخت نکند، معامله فسخ خواهد شد. در اینجا موجر برای پیگیری فسخ اجاره باید به دادگاه مراجعه کند. در نهایت، پس از انجام کلیه مراحل قانونی در دادگاه، فسخ اجاره از سوی مرجع قضایی در سامانه ایران املاک به ثبت خواهد رسید.

مزایا و معایب ثبت قرارداد اجاره مسکن در سامانه املاک

از آنجایی که در این مقاله با ثبت و فسخ اجاره در سامانه املاک آشنا شدید؛ بهتر است قبل از استفاده، مزایا و معایب ثبت اجاره نامه آنلاین را هم بدانید. از مزایای استفاده از سامانه املاک جهت ثبت اجاره‌نامه، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

با استفاده رایگان و بدون هیچگونه پرداخت هزینه از طرف موجر و مستاجر می توان قرارداد اجاره مسکن را در سامانه املاک ثبت و یا ویرایش کرد؛ به همین دلیل، دیگر احتیاجی به مراجعه به بنگاه و آژانس املاک برای دریافت کد رهگیری و پرداخت هزینه نخواهد بود.

دومین مزیت، امکان ارسال و دریافت سند قرارداد اجاره به صورت الکترونیکی و بدون مراجعه حضوری می‌باشد؛ از طرفی دیگر، کاهش تعداد دعاوی در زمان تحویل ملک به مستأجر یا صدور حکم تخلیه مستاجر و همچنین جلوگیری از اختلافات ناشی از مقدار اجاره و مدت زمان پرداخت آن از دیگر مزایای ثبت قرارداد اجاره مسکن در سامانه املاک است.

در مقابل، طبیعی است که استفاده از هر سامانه‌ای ما را با مشکلاتی چون قطعی موقت سامانه یا مشکلات فنی درگیر کند و از طرف دیگر، برخی افراد نیز به دلیل نداشتن آگاهی و آشنایی با فناوری و تکنولوژی، در زمینه استفاده از سامانه با مشکل روبه‌رو گردند.

و اما جمع‌بندی مطلب

ثبت قرارداد اجاره در سامانه املاک و همچنین ثبت نمودن فسخ اجاره در همان سایت به وسیله مشاور املاک مسکن، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که باید از سوی موجر و مستأجر پیگیری شود. چرا که عدم ثبت اجاره نامه‌های غیررسمی و همینطور عدم ثبت فسخ آن‌ها، پیامدهای منفی عدیده‌ای دارد. در واقع، با در دست داشتن کد رهگیری می‌توان از صحت قرارداد اجاره و واگذاری ملک، مطمئن شده و از انتقال آن به اشخاص دیگر، جلوگیری کرد.

بر همین اساس، در طول این مقاله، بارها توصیه کردیم که ابتدا اجاره نامه خود را نزد یک وکیل دادگستری تنظیم نمایید، زیرا این کار نیازمند برخورداری از دانش حقوقی و تجربه قضایی است. به همین منظور شما می توانید با ثبت درخواست قرارداد سفارشی، تنظیم فرم قرارداد مورد نظر خود را به وکلای متخصص در این زمینه بسپارید.

چنانچه دررابطه‌با تنظیم اجاره نامه رسمی، کد رهگیری قولنامه یا مسائلی از این دست، سؤالی دارید؛ پرسش خود را در کادر زیر بنویسید. وکلا و کارشناسان حقوقی وکیل باشی در اسرع وقت، پاسخگوی شما هستند.

راضیه حبیبی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی