اموال منقول چیست؟

در حقوق مدنی، تقسیم‌بندی اموال به دو دسته منقول و غیرمنقول تقسیم می‌شود. اموال منقول به آن دسته از دارایی‌ها اطلاق می‌شود که قابلیت جابه‌جایی دارند و بدون تغییر ماهیت می‌توانند به مکانی دیگر منتقل شوند. از جمله اموال منقول می‌توان به وسایل نقلیه یا لوازم خانگی اشاره کرد.

 درک تفاوت‌های اساسی بین اموال منقول و غیرمنقول، علاوه بر تأثیرگذاری بر تعیین مالکیت و حقوق مرتبط، در امور مهمی نظیر خرید و فروش، قراردادها، تنظیم اسناد و دعاوی قضایی نیز حائز اهمیت است.

با آشنایی بیشتر با این مفاهیم، می‌توانید در مواجهه با چالش‌های حقوقی و معاملاتی، تصمیمات مستند و مطمئن‌تری اتخاذ کنید و از پیچیدگی‌های حقوقی به بهترین نحو عبور نمایید. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با پاسخ سوال سند منقول چیست و همچنین انواع اموال منقول بیشتر آشنا کنیم.

اموال منقول چیست

در حقوق، اموال به دارایی‌هایی اطلاق می‌شود که دارای ارزش بوده و قابلیت تملک توسط اشخاص را دارند. یکی از دسته‌بندی‌های مهم این اموال، اموال منقول است. اموال منقول به آن دسته از اموالی گفته می‌شود که امکان جابجایی و نقل آن‌ها بدون آسیب یا تخریب وجود دارد.

برای مثال، خودروها، وسایل منزل و کالاهای تجاری همگی به عنوان اموال منقول شناخته می‌شوند. ویژگی اصلی این نوع اموال، قابلیت انتقال آسان آن‌ها از یک مکان به مکان دیگر است.

از سوی دیگر، مفهوم سند منقول که یکی از انواع سند است، نیز در این زمینه اهمیت دارد. سند منقول به اسنادی گفته می‌شود که مالکیت یک مال منقول را تثبیت می‌کند و به عنوان مدرکی برای اثبات حقوق مالک بر آن مال عمل می‌کند. در بسیاری از معاملات تجاری، داشتن این اسناد برای تسهیل روند قانونی انتقال مالکیت ضروری است.

لیست اموال منقول شامل چه مواردی است؟

برای درک بهتر مفهوم اموال منقول به بررسی چند نمونه از این دسته دارایی‌ها می‌پردازیم:

• وسایل منزل: مبلمان، لوازم آشپزخانه، فرش، تابلوها، کتابخانه و کتاب‌ها از جمله اموال منقولی هستند که در خانه‌ها وجود دارند و به راحتی قابل جابجایی هستند.
• وسایل نقلیه: انواع اتومبیل‌ها، موتورسیکلت‌ها، کامیون‌ها، دوچرخه‌ها و حتی وسایل نقلیه هوایی و دریایی مانند هواپیما و قایق نیز در دسته اموال منقول قرار می‌گیرند.
• حیوانات: حیوانات اهلی و خانگی مانند اسب، گاو، گوسفند و حیوانات خانگی نیز از جمله اموال منقول محسوب می‌شوند.
• پول و اوراق بهادار: اسکناس‌ها، سکه‌ها، چک‌ها، اوراق قرضه و سهام شرکت‌ها نیز جزو اموال منقول هستند که در معاملات مالی نقش اساسی دارند.
• محصولات کشاورزی: محصولاتی مانند گندم، جو، میوه‌ها و سایر محصولات کشاورزی، تا زمانی که برداشت شده و قابلیت جابجایی داشته باشند، به عنوان اموال منقول شناخته می‌شوند.
• مواد اولیه: موادی مانند چوب، فلزات، پارچه‌ها و مواد شیمیایی که در تولید و صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرند نیز در زمره اموال منقول هستند.
• ماشین‌آلات و تجهیزات: ابزارآلات و ماشین‌های صنعتی، تجهیزات اداری و سایر وسایل مکانیکی که به راحتی قابل انتقال هستند، در دسته اموال منقول جای می‌گیرند.
• جواهرات و فلزات گرانبها: طلا، نقره، پلاتین و جواهرات مانند الماس، از جمله اموال ارزشمندی هستند که قابلیت جابجایی دارند و به عنوان اموال منقول شناخته می‌شوند.
• لوازم شخصی: اشیایی مانند لباس، کیف، کفش، ساعت و عینک از جمله اموال شخصی منقول هستند که هر فرد می‌تواند به همراه خود جابجا کند.
• حقوق معنوی: حقوقی نظیر حق تألیف، حق اختراع و علائم تجاری.

انواع اموال منقول کدامند؟

به طور کلی اموال منقول به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند که عبارت است از:

1. اموال منقول ذاتی
2. اموال در حکم منقول

اموال منقول ذاتی

در قانون مدنی، مال منقول ذاتی به اموالی اطلاق می‌شود که قابلیت جابجایی بدون ایجاد خسارت به آن‌ها یا محل استقرارشان وجود دارد. این تعریف که در ماده ۱۹ قانون مدنی آمده است بر امکان انتقال فیزیکی و سالم این اموال تأکید دارد. به عبارت دیگر، اموال منقول ذاتی به آن دسته از دارایی‌ها اشاره دارد که می‌توان بدون هیچ‌گونه تخریب یا آسیب، آن‌ها را از محلی به محل دیگر منتقل کرد.

این اموال عموماً قابل لمس هستند و به دلیل ویژگی‌های فیزیکی خود به‌ راحتی جابجا می‌شوند. برای نمونه، اشیایی مانند فرش، مبلمان، وسایل منزل و کتاب‌ها که می‌توان آن‌ها را بدون ایجاد خرابی جابجا کرد، در دسته اموال منقول ذاتی قرار می‌گیرند.

اموال در حکم منقول

اموال در حکم منقول به آن دسته از اموالی اشاره دارد که برخلاف اموال منقول ذاتی، قابل لمس کردن نیستند و بیشتر به حقوق و امتیازات مرتبط با دارایی‌های منقول تعلق دارند. این اموال در ظاهر جابجا نمی‌شوند، اما به دلیل ارتباطی که با اموال منقول دارند، در حکم مال منقول محسوب می‌شوند. برای مثال، حق مالکیت یا حق انتفاع از یک مال منقول، جزو اموال در حکم منقول به شمار می‌آید.

حقوق مرتبط با سهام در شرکت‌ها، حق سرقفلی، حق اختراع و حق تألیف نیز از دیگر نمونه‌های اموال در حکم منقول هستند. این حقوق اگرچه خود فیزیکی نیستند، اما ارزش مالی داشته و به راحتی قابل انتقال و خرید و فروش هستند. به عنوان مثال، سهام‌داران در شرکت‌ها می‌توانند حق سهام خود را به افراد دیگر واگذار کنند یا حقوقی نظیر حق اختراع و تألیف قابل انتقال و فروش هستند که این حقوق را در دسته اموال در حکم منقول قرار می‌دهد.

سند منقول چیست؟

سند منقول به عنوان مدرکی قانونی، مالکیت فرد بر مال منقول را ثابت می‌کند و در صورت بروز هرگونه اختلاف حقوقی یا انتقال مالکیت، به عنوان مرجع اصلی در دادگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال، انتقال خودرو بدون داشتن سند رسمی امکان‌پذیر نیست و طرفین معامله باید از وجود سند معتبر برای اثبات حقوق خود اطمینان حاصل کنند.

سند منقول علاوه بر اثبات مالکیت، می‌تواند در بسیاری از معاملات حقوقی و مالی نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشد و به افراد کمک کند تا از حقوق قانونی خود در رابطه با اموال منقول به بهترین شکل دفاع نمایند. در نتیجه، شناخت اهمیت این سند و توجه به صحت و اعتبار آن در معاملات، از بروز مشکلات حقوقی جلوگیری خواهد کرد.

طلا منقول است؟

بله، طلا جزء اموال منقول محسوب می‌شود. همانطور که در ابتدای این مطلب مطالعه کردید، اموال منقول به آن دسته از اموال اطلاق می‌شود که امکان جابه‌جایی از مکانی به مکان دیگر را دارند، بدون اینکه به خود مال یا محل آن آسیبی برسد. از آنجا که طلا به‌راحتی قابل حمل است، در دسته اموال منقول قرار می‌گیرد.

تفاوت اموال غیر منقول با اموال منقول چیست؟

اموال غیر منقول به اموالی گفته می‌شود که قابلیت جابجایی ندارند و به طور ثابت در یک مکان قرار دارند. این نوع اموال معمولاً شامل زمین، ساختمان‌ها و دیگر ساختارهای ثابت می‌شوند. ویژگی اصلی اموال غیر منقول، ثبات و عدم قابلیت جابجایی آن‌هاست. به عنوان مثال، زمین‌های زراعی، خانه‌ها و آپارتمان‌ها از جمله اموال غیر منقول به حساب می‌آیند.

در مقابل، اموال منقول به اموالی اطلاق می‌شود که قابلیت جابجایی دارند و می‌توان آن‌ها را به راحتی از جایی به جای دیگر منتقل کرد. این اموال معمولاً شامل خودروها، اثاثیه منزل، تجهیزات الکترونیکی و کالاهای دیگر هستند. ویژگی بارز اموال منقول، قابلیت حمل و نقل آسان آن‌هاست. برای مثال، یک خودرو یا یک تلویزیون از اموال منقول به شمار می‌آید.

در مجموع، تفاوت اصلی بین اموال غیر منقول و منقول در قابلیت جابجایی و نوع استفاده از آن‌ها نهفته است. اموال غیر منقول به دلیل ثبات و ماندگاری‌شان در زمینه‌های سرمایه‌گذاری و تجارت نقش مهمی دارند، در حالی که اموال منقول بیشتر به عنوان دارایی‌های روزمره و قابل استفاده در زندگی روزانه مورد استفاده قرار می‌گیرند.

یادداشت پایانی

به طور کلی اموال منقول به دلیل قابلیت انتقال آسان و تأثیر مستقیم بر روی زندگی روزمره افراد و کسب‌وکارها، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. نکته کلیدی در این حوزه، شناخت قوانین و مقررات مربوط به مالکیت، انتقال و حفاظت از اموال منقول است. این امر نه تنها برای افراد حقیقی و حقوقی اهمیت دارد بلکه در حوزه‌های تجاری و اقتصادی نیز نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.

 با توجه به تحولات اقتصادی و اجتماعی، آگاهی از وضعیت حقوقی اموال منقول می‌تواند به افراد و سازمان‌ها کمک کند تا تصمیمات بهتری در زمینه خرید، فروش و استفاده از این اموال اتخاذ نمایند. در این مقاله از وکیل باشی سعی بر آن داشتیم که شما با اموال منقول و همچنین تفاوت آن با اموال غیرمنقول آشنا کنیم.

نویسنده: پگاه رهبر