در این مقاله قصد داریم به بررسی تفاوت های میان سند عادی و سند رسمی بپردازیم:
در قانون مدنی ایران، سند به عنوان یک مدرک حقوقی بسیار مهم محسوب میشود و در بسیاری از امور مانند خرید و فروش ملک، انتقال املاک، ازدواج، طلاق و غیره به کار میرود؛ بنابراین، درک مفهوم سند و نحوه استفاده از آن در امور حقوقی بسیار مهم است. اسناد یکی از مهمترین مدارک قانونی برای اثبات حقوق و تعهدات افراد و نهادها است که به دو دسته اصلی سند رسمی و سند عادی تقسیم میشود. سند رسمی توسط مأموران دولتی و در دفاتر اسناد رسمی با رعایت قوانین تنظیم میشود؛ در حالی که سند عادی میان افراد و بدون دخالت مأمور رسمی بهصورت خصوصی میان افراد تهیه و تدوین خواهد شد.
معنا و مفهوم سند:
در باره مفهوم انواع سند باید گفت، سند هر نوشته مکتوبی است که در مقام دفاع یا اقامه دعوا قابلیت استناد، در دادگاه را دارد. در قانون مدنی ایران، سند بر دو نوع تعریف شده که به سند عادی و رسمی تقسیم میگردد.
سند رسمی سندی است که مطابق ماده 1287 قانون مدنی، در اداره ثبت اسناد و املاک و یا دفتر اسناد رسمی یا در نزد سایر مامورین رسمی در حدود صلاحیت آنها و بر طبق مقررات قانونی تنظیم شده باشند، رسمی است در غیر این صورت سند عادی محسوب میشود.
تفاوت سند عادی و رسمی
در این بخش قصد داریم به بررسی تفاوت سند رسمی و سند عادی بپردازیم و وجه تمایزهایی با یکدیگر دارند را بیان کنیم:
-
برخورداری مفاد و مندرجات سند رسمی از اعتبار بالاتر:
مفاد و محتویات سند رسمی نسبت به سند عادی اعتبار بیشتری دارد به همین جهت در مراجع قضایی نمیتوان نسبت به سند رسمی اظهار تردید یا انکار کرد و صرفاً میتوان ادعای جعل در سند رسمی به همراه ادله جهت اثبات ادعا را مطرح نمود؛ این در حالی است که در مورد اسناد عادی علاوه بر ادعای جعل امکان اظهار تردید و انکار نیز قابلیت دارد.
به طور خلاصه، سند رسمی از اعتبار بالاتری نسبت به سند عادی برخوردار است و برای همه افراد قابل استناد است؛ در حالی که سند عادی این اعتبار را نداشته و به راحتی میتواند مورد تردید یا انکار قرار گیرد.
-
قابلیت اجرایی بهتر سند رسمی نسبت به سند عادی:
یکی از مزایای مهم سند رسمی نسبت به سند عادی این است که بهطور مستقیم و بدون نیاز به طرح دعوی، قابلیت اجرا دارد؛ اما برای اجرای اسناد عادی، ابتدا باید به مراجع قضایی مراجعه کرد و در صورت تأیید دادگاه، قابلیت اجرایی دارد. توجه داشته باشید که برخی اسناد عادی، مانند چک، از نظر قانونی لازمالاجرا هستند و از لحاظ قدرت اجرایی تفاوتی با اسناد رسمی ندارند.
-
امکان تهیه رونوشت از اسناد رسمی:
اسناد رسمی به دلیل این که در دفاتر اسناد به ثبت میرسند، قابلیت تهیه رونوشت از آنها وجود دارد. در صورتی که اسناد عادی اگرمفقود شوند یا از بین بروند، به هیچ عنوان نمیتوان رونوشتی از آنها تهیه نمود.
برای تنظیم سند رسمی، لازم است به دفاتر اسناد رسمی مراجعه شود. این فرآیند به تشریفات خاصی نیاز دارد که به منظور اطمینان از صحت و قانونی بودن سند و حفظ حقوق طرفین انجام میشود. در مقابل، تنظیم سند عادی بین طرفین صورت میگیرد و نیازی به رعایت تشریفات خاصی ندارد.
در مراجع قضایی نمیتوان نسبت به سند رسمی تردید یا انکار کرد و تنها امکان ادعای جعل آن وجود دارد که باید با دلایل مستند اثبات شود. اما در مورد اسناد عادی علاوه بر ادعای جعل، میتوان تردید یا انکار کرد. بهتر است بدانید که تردید به معنای عدم اطمینان از صحت سند است، در حالی که انکار به معنای رد کامل وجود آن سند میباشد.
یکی از کاربران از ما پرسیده است:
قراردادهایی که مسئولین فنی معادن با بهره بردار معادن منعقد میکنند، سند رسمی محسوب میشودی یا غیر رسمی و عادی؟
در پاسخ به این کاربر باید بگوییم:
این اسناد به عنوان اسناد عادی شناخته میشوند؛ اما اگر این قراردادها در دفاتر اسناد رسمی تنظیم و ثبت شوند، در چنین حالتی سند رسمی محسوب میشوند و از اعتبار قانونی بیشتری برخوردارند. در نتیجه، نوع قرارداد و سند به شیوه تنظیم آن بستگی دارد.
ارکان قانونی اسناد:
سند برای اینکه از قانون، اعتبار داشته باشد نیاز است شرایط زیر را داشته باشد:
اولین ویژگی سند، مکتوب بودن آن است، زیرا در غیر این صورت سند محسوب نمیگردد. کتبی بودن سند به معنای ثبت مطالب به صورت نوشتاری در قالب یک سند است. به عبارت دیگر، سند باید به صورت نوشتاری باشد و مطالب حقوقی را به صورت دقیق و رسمی و در یک قالب مشخص نمایش دهد.
دومین رکن یک سند این است که بتوان در مراجع اداری و قضایی به آن استناد نمود. قابل استناد بودن سند به معنای این است که سند به عنوان مدرک قانونی قابل اثبات و اعتماد است و میتوان برای اثبات مطالب حقوقی آن را به عنوان شواهدی در دادگاهها و سایر امور حقوقی مورد استفاده قرار داد.
سومین رکن سند که پایه و اساس قانونی بودن اسناد اعم از رسمی یا عادی است، امضا یا اثر انگشت است و هر نوشته ای که بخواهد به عنوان سند عنوان گردد میبایست دارای امضا باشد.
موارد گفته شده از اصول ابتدایی و پایه ای است که شرایط سند عادی را میسازد و همچنین در سند رسمی نیز قابلیت اجرایی دارد. به شما توصیه میکنیم جهت آگاهی و کسب اطلاعات بیشتر پیرامون سایر شرایط و نکات اسناد عادی، از خدمات مشاوره حقوقی وکلای متخصص، بهره مند شوید.
سخن نهایی:
همانگونه که ملاحظه نموده اید، اسناد به دو دسته عادی و رسمی تقسیم میگردد که به تعریف هر کدام از آنها و همچنین وجه تفاوت و تمایز اسناد عادی با رسمی پرداختیم. در نهایت باید گفت که آگاهی و اطلاع از جزئیات و نکات اسناد و نحوه تنظیم سند، کمک شایانی به استناد به اسناد در نزد مراجع قضایی و اداری و استیفای حقوقتان خواهد کرد. از این رو شما میتوانید از آموزش تصویری الزام به تنظیم سند رسمی برای افزایش اطلاعات خود در این زمینه، بهره ببرید.
بهناز صفاری_ کارشناس حقوقی وکیلباشی
نظرات
پیام های کاربران را بخوانید
کل دیدگاهها (0)