قرارداد مشارکت در اجاره مغازه و مهم‌ترین نکات حقوقی آن

دنیای قراردادها آن‌قدر وسیع و پهناور است که هرچقدر هم با آن آشنا باشید، ممکن است گاهی پس از شنیدن نام بعضی از قراردادها گیج شوید. این موضوع، یک مسئله کاملاً عادی است و اکثر حقوق‌دانان نیز برای شناخت ابعاد مختلف اجاره نامه باید مدت‌های زیادی به جست‌وجو و مطالعه مشغول باشند. در این میان، عناوینی مثل قرارداد مشارکت در اجاره مغازه که سال‌ها است به اشتباه در میان افراد جامعه رواج یافته، عاملی می‌شود بر سختی تنظیم قراردادها!

وکیل‌باشی تلاش می‌کند در میان حجم انبوهی از مقالات حقوقی خود، قراردادهایی که دارای عنوان نادرست هستند را به شما معرفی کند تا دچار آسیب‌ها و خسارت‌های ناشی از آن‌ها نشوید.

در همین راستا، قصد داریم در این مقاله به قرارداد مشارکت در اجاره مغازه بپردازیم و سپس توضیح دهیم که چرا چنین عنوانی درست نیست؟ جایگزین صحیح آن چیست و چگونه از درست یا غلط بودن نام قرارداد هایمان مطمئن شویم؟

آیا قرارداد مشارکت در اجاره مغازه، قراردادی معتبر و قانونی است؟

همان‌طور که در مقدمه این نوشته اشاره کردیم، نام بعضی از قراردادها علی‌رغم آن‌چه در میان مردم باب شده است، غلط بوده و انعقاد آن نیز به‌هیچ‌وجه معتبر نیست. به‌عنوان‌مثال، قرارداد پیمانکاری به اشتباه میان بسیاری از مردم به قرارداد کار کنتراتی معروف شده است. این در حالی است که قرارداد مشارکت در اجاره مغازه نیز مانند مثال بالا، هیچ گونه وجهه قانونی و حقوقی ندارد.

"باید بدانید که قرارداد مشارکت در اجاره مغازه، شامل هیچ کدام از عقود تصریح‌شده در قانون مدنی ازجمله عقد اجاره (ماده 466) و شرکت (ماه 571) نمی‌شود. ازاین‌رو، ضروری است ابتدا به قصد و نیت طرفین توافق پی برده؛ سپس نسبت به انعقاد قرارداد اجاره یا قرارداد مشارکت مدنی اقدام کرد."

در نهایت لازم است قرارداد اجاره مغازه که یکی از قراردادهای حرفه‌ای تیم وکیل‌باشی است و توسط وکلای متخصص در امور قراردادها تنظیم شده را معرفی کنیم. اگر به دریافت این قرارداد چه به صورت آماده و چه به صورت سفارشی نیاز دارید، کافی است درخواست خود را با مشاوران مجموعه در میان بگذارید.

قرارداد مشارکت در اجاره مغازه قرارداد اجاره است یا قرارداد مشارکت مدنی؟

باتوجه‌به آنچه در پاراگراف قبلی گفتیم، این توافق، نه ذیل عقد اجاره تعریف می‌شود و نه یکی از انواع قرارداد مشارکت به شمار می‌آید.

حالا سؤال این است که نام صحیح این قرارداد چیست؟ در پاسخ باید گفت که این موضوع به مذاکرات و قصد طرفین بستگی دارد. اجازه بدهید با ذکر یک مثال، این موضوع را برایتان توضیح دهیم.

تصور کنید که شما و برادرتان برای اجاره یک مغازه، به سرمایه و پول فراوانی نیاز دارید. پس از کمی پرس‌وجو، به این نتیجه می‌رسید که با یکدیگر شریک شوید و هر کدام از شما دو نفر، بخشی از پول اجاره را پرداخت کنید. در اینجا، این شائبه پیش می‌آید که این قرارداد مشارکت در اجاره مغازه است و عقد اجاره نیست.

در اینجا، ایجاد مشارکت بین شما دو نفر، مساوی با برقراری قرارداد شراکت در اجاره مغازه نبوده و ماهیت آن به اجاره نزدیک‌تر است. برای تنظیم قرارداد اجاره مغازه، باید شرایط و اصول مربوط به آن همچون تعهدات موجر و مستأجر را رعایت کنید. 

بدون تردید شناخت خوبی از عقد اجاره و شرایط آن دارید. هرچند برای اطلاع از قواعد مربوط به این نوع توافق، در مقالات اجاره مغازه و اجاره سرقفلی مغازه، به تفصیل درمورد آن‌ها سخن گفته‌ایم. بااین‌حال، از بیان مجدد این موضوع خودداری کرده و نسبت به مطالعه هر یک از این دو نوع اجاره مغازه، توصیه می‌کنیم.

به این ترتیب، در ادامه کمی راجع به قرارداد مشارکت صحبت می‌کنیم تا بیشتر با آن آشنا شده و از این طریق، تصمیم بگیرید که کدام یک از این دو نوع توافق، به مقصودتان نزدیک‌تر است.

قرارداد مشارکت (سرمایه‌گذاری) در مغازه

قرارداد مشارکت در مغازه که بهتر است به آن سرمایه‌گذاری در مغازه گفته شود، یک نوع توافق است که بین دو یا چند شخص به عنوان شریک تنظیم می‌شود. در اینجا دو یا چند نفر به منظور سهیم شدن در سود و زیان مغازه موردنظر با یکدیگر شراکت می‌کنند. در اینجا ممکن است یک نفر هزینه اجاره مغازه را متقبل شود و شریک دیگر، مدیریت مغازه را برعهده بگیرد.

به‌عبارت‌دیگر، هر شریک موظف است سرمایه‌ای نقدی یا غیرنقدی را فراهم کند و آن را با سایر شرکا به اشتراک بگذارد. همین موضوع باعث می‌شود همه طرفین قرارداد مشارکت، در موضوع شراکت سهیم باشند و جدای از درآمد مغازه، در سود یا زیان‌های حاصل از آن نیز شریک باشند.

هرچند درمطلب  نکات طلایی قرارداد مشارکت در سرمایه گذاری در مغازه، صفر تا صد این قرارداد را توضیح دادیم؛ اما در ادامه نیز به برخی نکات حقوقی لازم در این‌باره اشاره می‌کنیم:

1.  مشخص کردن تعهدات هر یک از شرکا جزء ضرروی‌ترین بخش‌های این قرارداد به شمار می‌آید. به‌عنوان‌مثال، یک شریک ممکن است مسئولیت اجاره و مدیریت مغازه را بر عهده داشته باشد و دیگری مسئولیت فروش و بازاریابی کالاهای درون مغازه را قبول کند. 

2.   علاوه بر ذکر نوع سرمایه اعم از نقدی یا غیرنقدی، باید میزان دقیق آورده شرکا نیز در قرارداد ذکر شود.

3.   از دیگر موضوعاتی که باید در نحوه نوشتن قرارداد مشارکت به آن توجه داشت، مدت زمان قرارداد است که از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و معمولاً کمتر از یک سال نیست.

شرایط خاتمه قرارداد یا همان شرایط فسخ قرارداد سرمایه‌گذاری در مغازه نیز باید متن توافق درج شود. به طور کلی، شرکا در ازای عدم تعهد هر یک از طرفین به تعهداتشان، حق فسخ را در نظر می‌گیرند.

چنانچه در رابطه با تنظیم هر یک از قراردادهای اجاره مغازه یا مشارکت در سرمایه‌گذاری مغازه سؤالی دارید، می‌توانید آن را در قسمت نظرات همین مقاله بنویسید و پاسخ حقوقی مناسبی را دریافت کنید.

و اما جمع‌بندی مطلب

در این مطلب، به بررسی صحت و سقم قرارداد مشارکت در اجاره مغازه پرداخته و گفتیم که استفاده از این عنوان، کاملاً اشتباه است. همچنین توضیح دادیم که بر اساس قصد و نیت طرفین قرارداد، باید یا قرارداد اجاره را منعقد کرد یا قرارداد شراکت در سرمایه‌گذاری در مغازه. چرا که این دو نوع عقد، به مقصود طرفین نزدیک‌تر بوده و خواسته‌های آنان را تأمین خواهد کرد.

راضیه حبیبی_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی