وظایف کارفرما در قراردادهای پیمانکاری ساختمان

بی‌شک یکی از پرکاربردترین انواع قراردادهای میان اشخاص در حوزه ملک، قراردادهای پیمانکاری ساختمان هستند. بسیاری از افراد تصور می‌کنند در قراردادهای پیمانکاری و ساختمانی، کارفرما تعهدی جز پرداخت به موقع مبلغ قرارداد ندارد؛ اما جالب است بدانید کارفرما نیز در توافقات ساختمانی و پیمانکاری دارای وظایف و الزاماتی است که باید به آن متعهد باشد. از این رو در این مقاله از وکیل باشی قصد داریم شما را با کارفرما و وظایف او در قراردادهای پیمانکاری آشنا کنیم. با ما تا انتهای این مقاله همراه بمانید.

قرارداد پیمانکاری ساختمان چیست؟

همانطور که وظایف پیمانکار در قرارداد پیمانکاری وساختمانی روشن است، کارفرما نیز وظایف خاص خود را دارد. به همین دلیل، یکی از مهمترین مواردی که در باید در قراردادهای پیمانکاری و ساختمانی تصریح گردد، ذکر دقیق تعهدات و وظایف طرفین اعم از پیمانکار و کارفرما می باشد. با روشن بودن وظایف دقیق طرفین هنگام انعقاد قرارداد، میزان وقوع اختلاف و ایجاد چالش های گوناگون حقوقی به حداقل خود خواهد رسید و از این طریق، ایشان می‌توانند از ورود خسارت به خود جلوگیری نمایند.

وظایف کارفرما در قرارداد ساختمانی در شرایط عمومی پیمان توسط قانونگذار مشخص شده. فرم قراردادهای پیمانکاری ساختمان غالباً تعاریف یکسان دارند، اما برخی تفاوت­‌های موضوعی آنها را از یکدیگر متمایز می‌­کند. در توضیح قراردادهای پیمانکاری عمرانی و ساختمانی، باید گفت که پیمانکاری ساختمان نوعی قرارداد است که در آن یک طرف که کارفرما می‌باشد از طرف دیگر که پیمانکار یا مجری نامیده می­‌شود، خواستار است تا طی مدتی مشخص با شرایط قراردادی معین، پروژه‌­ای ساختمانی را به سرانجام برساند. شخص کارفرما در قراردادهای ساختمانی و عمرانی یکی از ارکان اصلی محسوب می‌­شود.

کارفرما چه کسی است؟

در عموم، کارفرما را شخصی می‌دانند که مالک یک پروژه است و برای انجام امورات خود از توانایی و مهارت پیمانکار استفاده می‌­کند. اما در قرارداد پیمانکاری ساختمان، کارفرما شخصی حقیقی (فرد) یا حقوقی (شرکت) است که برای عملیاتی شدن پروژه عمرانی خود، با پیمانکار توافق کرده و قرارداد پیمانکاری منعقد می‌نماید.

تعهدات و اختیارات کارفرما در قرارداد پیمانکاری چیست؟

تعهدات، وظایف و اختیارات کارفرما در اکثر پروژه‌­های ساختمانی، یکسان است؛ مگر آنکه طرفین قرارداد بر افزایش یا کاهش این تعهدات و اختیارات توافق کرده باشند. برخی از این تعهدات عبارتند از:

۱) کارفرما باید کارگاه یا زمین مورد نظر پروژه را در زمان مقرر به پیمانکار یا پیمانکاران تحویل دهد تا وی کار خود را آغاز کند.

۲) کارفرما باید نیازمندی‌ها و اهداف پروژه را به طور دقیق و صریح به پیمانکاران ارائه کند تا پیمانکار توجه کافی از پروژه داشته باشد و مطابق با انتظار کارفرما پروژه را به اتمام برساند.

۳) کارفرما باید هر تغییری در مراحل کار را که در نظر دارد به اطلاع پیمانکار یا پیمانکاران برساند.

۴) تعهدات مالی از جمله وظایف مهم کارفرما می‌باشد که نباید خلاف آنچه که در قرارداد ذکر نموده عمل نماید.

۵) پیش پرداخت برای شروع پروژه از دیگر وظایف کارفرما است که باعث می‌شود پیمانکار بتواند استارت شروع کار خود را بزند.

۶) کارفرما باید مبلغ مشخصی از پیش‌­پرداخت را برای امور بیمه و مالیات قرارداد پیمانکاری (کسورات قانونی) نزد خود نگه دارد.

۷) کارفرما در صورت انجام شدن تعهدات از طرف پیمانکار، باید پروژه را تحویل قطعی بگیرد.

موارد ذکر شده، از جمله وظایف کارفرما در قرارداد پیمانکاری و ساختمانی هستند که در عموم قراردادها مورد توافق قرار می‌گیرد. اما بهتر است بدانید بنابر اصل حاکمیت اراده ها، طرفین می‌توانند هر شرط و تعهدی که بر خلاف قوانین و مقررات نباشد را در متن توافق خود درج کرده و به آن ملزم گردند. توصیه ما به شما این است که قبل از انعقاد قرارداد ساختمانی و پیمانکاری، از طریق مشاوره حقوقی، از راهنمایی های وکلای متخصص در این زمینه بهره مند شوید تا بتوانید قراردادی کامل تر با طرف مقابل خود منعقد کنید.

برخی از اختیارات کارفرما در پروژه عبارتند از:

کارفرما به عنوان شخصی که انجام عمل و کاری را تقاضا کرده و به اصطلاح صاحب کار محسوب می‌شود، دارای اختیاراتی است. از اختیارات یکه کارفرما در قراردادهای پیمانکاری دارد، می توان موارد زیر را نام برد:

1) کارفرما می‌تواند با مبلغ درخواست شده پیمانکار برای شروع کار موافقت یا مخالفت نماید.

2) کارفرما می‌تواند که در هر مرحله از کار با رعایت حقوق مالی پیمانکار مراحل جدیدی را به کار وارد نماید که باید به سمع و نظر پیمانکار برسد.

4) کارفرمایان این اختیار را خواهند داشت که موقتاً و حداکثر تا 3 ماه پروژه را معلق کنند.

5) کارفرما این اختیار را دارد که هر زمان بخواهد می‌تواند (با هر میزان پیشرفت کار)، خاتمه پروژه را اعلام کرده و با پیمانکار تسویه حساب نماید.

در نهایت نیز باید اشارعه داشت که کارفرما این حق و اختیار را دارد که در صورت: تاخیر غیر منطقی پیمانکار در انجام کار پروژه، رها کردن کار بدون علت و هماهنگی قبلی (بیش از 15 روز)، انتقال کار به شخص ثالث بدون اجازه و هماهنگی کارفرما و عدم توانایی فنی و کافی در انجام کار، بتواند به صورت یک طرفه قرارداد را فسخ نماید. البته بهتر است بدانید که موارد فسخ قرارداد پیمانکاری منحصر به موارد گفته شده نیست. در واقع حق فسخ در قرارداد پیمانکاری، یکی از مواردی است که در هنگام تنظیم قرارداد پیمانکاری ساختمان  می توان آن را معین کرد.

جمع بندی:

همانطور که گفته شد، در این مقاله تلاش کردیم شما را با کارفرما و وظایف و اختیاراتش آشنا کنیم. در آخر باید بیان داشت که ذکر دقیق وظایف کارفرما در قرارداد، فقط یکی از مواردی است که نیازمند داشتن اطلاعات و دانش کافی است؛ بنابراین به شما توصیه می‌کنیم با ثبت درخواست قرارداد سفارشی، تنظیم فرم قرارداد مورد نظر خود را به وکلای متخصص وکیل‌باشی بسپارید تا با خاطری آسوده با طرفی مقابل خود قرارداد منعقد نمایید.

بهناز صفاری_ کارشناس حقوقی وکیل‌باشی